Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
9-4-2024:
Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον πλατωνικό
και στον ευρωπαϊκό ιδεαλισμό. Με απλά λόγια, ο πλατωνικός ιδεαλισμός είναι
υπερβατικός ενώ ο ευρωπαϊκός είναι υπερβατολογικός. Αυτό σημαίνει πως (για να αναφέρουμε τον Kant ο οποίος χαρακτήρισε το σύστημά του
υπερβατολογικό ιδεαλισμό) οι ιδέες είναι δημιουργήματα του λόγου ο οποίος με τη
βοήθεια της φαντασίας μετατρέπει τις παραστάσεις σε έννοιες-ιδέες. Απλά, για
πολλούς ευρωπαίους ιδεαλιστές, υπάρχει απόσταση απ’ τον εμπειρισμό, αλλά κάθε
γνώση προϋποθέτει την αισθητή εμπειρία.
Είναι βέβαια
οριακή η διαφορά και ό,τι προσεγγίζει τον ευρωπαϊκό ιδεαλισμό στον πλατωνικό
είναι η βεβαιότητα πως ο λόγος δεν είναι υποτελής της αισθητής εμπειρίας και
πως η γνώση υπερβαίνει το φυσικό συμβαίνον.
Η βασική
διαφορά του ευρωπαϊκού ιδεαλισμού απ’ τον πλατωνικό δεν ‘’ισοπεδώνει’’, καθόσον
οι Γερμανοί κυρίες εκφραστές του δεν ταυτίζονται, ενώ οι πλατωνικοί της Οξφόρδης
‘’επανακάμπτουν’’ στον Πλάτωνα. Θα δούμε επίσης πώς και κορυφαίοι επιστήμονες
είναι πλατωνικοί.
Θα αναγνωσθούν
αντιπροσωπευτικά κείμενα για να ακολουθήσει συζήτηση. (Πρβλ. Πλάτων, Φιλοσοφική Μυσταγωγία, Δρόμων,
2023).
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:
23-4-2024: Η γένεση και η μεταφυσική των
πλατωνικών ιδεών (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας) . 21-5-2024: Καταληκτικό.
nikos.makris2@gmail.com τηλ. 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
19-3-2024:
Πλατωνική Μεταφυσική
Σχέδιο
Εισήγησης:
Ο όρος ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ (Μετά τα Φυσικά, είναι ο όρος ο οποίος δε δηλώνει παρά σειρά
έργων του Αριστοτέλη, αλλά η πραγματική ονομασία είναι ΠΡΩΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ). Είναι
γνωστή η ιστορία της Μεταφυσικής, όπως και η αμφισβήτησής της. Ωστόσο, κορμός
της φιλοσοφίας η μεταφυσική, ανοίγει το δρόμο μια αξιόπιστης φιλοσοφικής αναζήτησης.
Σε τι συνίσταται;
i.Ποια
η πρωτοπληροφορία η οποία καθιστά εννοητή την αίσθηση και την αντίληψη;
iiΠώς
ορθώνεται μία θεώρηση της λογικής, της πολιτειολογίας, της αισθητικής, των
επιστημών του ανθρώπου, της ηθικής;
Η
πλατωνική φιλοσοφία εδράζεται στη μυστική πρωτοσύλληψη του είναι των όντων, των
έγχρονων όντων (υπαρχόντων αισθητών) αλλά και των καταλληλοτήτων του ανθρωπίνως
υπάρχειν, και άγεται διαμέσου της διαλεκτικής στη λογική. Ήδη, μεταφυσική είναι
η αειγενής πληροφορία κατά την οποία ο άνθρωπος συναντά το αιώνιο είναι σε κάθε
συγκεκριμένο αισθητό και κατάσταση κατά τρόπο που διενώνει λόγο και συναίσθημα
στην ενότητα λόγου και συναισθήματος ως ηθικοδινοητικώς υπάρχειν.
Αυτό
θα αναπτύξουμε με την παράθεση υπέροχων κειμένων (Πρβλ. Πλάτων, Φιλοσοφική Μυσταγωγία, Δρόμων, 2023).
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:
9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και
Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.
nikos.makris2@gmail.com τηλ. 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
5-3-2024:
Πλατωνική Λογική και Μυστική.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Είναι γνωστό πως ο Αριστοτέλης θεωρείται ως ο μέγιστος λογικολόγος, παρά τις ενστάσεις
των Αναλυτικών και των λογικομαθηματικών. Ωστόσο, όλοι αναγνωρίζουν την ανεπανάληπη
συμβολή του Σταγειρίτη.
Ο
Πλάτων δεν έγραψε κανένα βιβλίο αποκλειστικά αφιερωμένο στη λογική, παρά τα
κείμενα της λεγόμενης γεροντικής περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Ωστόσο, η
πλατωνική λογική αναδύεται απ’ τη γνωσιολογία και είναι γνωστή ως διαλεκτική
(συνέχεια της μαιευτικής μεθόδου του Σωκράτη). Εμβαθύνοντας στην πλατωνική
λογική οδηγούμαστε στις πηγές της, σε ό,τι δηλαδή καθιστά δυνατό το ορθώς
λογίζεσθαι, στην αληθή δόξα μετ’ επιστήμης. Αυτή η θεώρηση η οποία ακραγγίζει
ιδέες και αριθμούς συνιστά θεμέλιο: Την με την ανάμνηση αναγνώριση της αιώνιας
φύσης των πραγμάτων που υπό ποικίλους ιριδισμούς στηρίζεται στο είναι του
υπάρχοντος. Πρόκειται για μία μη παραστάσιμη αλήθεια η αρχή της οποίας είναι
μυστική. Απλά: Η πλατωνική μυστική πορίζει τη μεταφυσική και ως συνέπειά της τη
λογική.
Αυτό
θα αναλύσουμε με ανάγνωση κειμένων.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: Πλατωνιστές
φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 9-4-2024:
Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία.
21-5-2024: Καταληκτικό.
nikos.makris2@gmail.com τηλ. 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
20-2-2024:
Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Με τον Πλωτίνο (205-270), εκατονταετίες μετά τον Πλάτωνα, ο Νεοπλατωνισμός που
θεμελιώθηκε στην Αλεξάνδρεια με τον Αμμώνιο Σακκά, κορυφώνεται και καθίσταται συμπληρωματική και ανανεωτική
δημιουργία η οποία επεκτείνει την πλατωνική σκέψη. Κατά τον Πλωτίνο ο οποίος
προτείνει τις τρεις αρχικές αρχές, το Εν ή Αγαθόν, τον Νου και την ψυχή,
υπάρχει μία μυστική διακοινωνία των αρχών πάντα υπό το φως των πλατωνικών
ιδεών. Ωστόσο, το αγαθόν από υπερπλησμονή αγαθότητας, άλλο ποιεί, τον νου. Ήδη, η ψυχή που είναι
αιχμαλωτισμένη μετά την πλατωνική πτώση (κόπωσις θέας νοητής του αγαθού),
κοινωνεί μυστικά με νου και αγαθό και αυτή η κοινωνία είναι μυστική. Έχουμε
δηλαδή μία εισβολή της μυστικής στο πλατωνικό έργο που στον Πλάτωνα υποκρούεται
οπωσδήποτε. Ο πλατωνικός έρως επομένως προσλαμβάνει δυναμικότερες διαστάσεις,
όπως θα συζητήσουμε. Μετά τον Πλωτίνο οι μετέπειτα νεοπλατωνικοί (Πλωτίνος,
Ιάμβλιχος, Πρόκλος κ.α.), νοθεύουν κάπως τον Νεοπλατωνισμό με
ανατολικά-θεοσοφίζοντα στοιχεία, παρά τη γονιμότητα ορισμένων θέσεών τους. Θα
αναγνωστούν σημαντικά πλωτινικά κείμενα.
Κείμενα: Πλωτίνος, 205-270, : Πολλάκις ἐγεiρόμενος
εἰς ἐμαυτόν ἐκ τοῦ σώματος καί γινόμενος τῶν μέν ἄλλων ἒξω, ἐμαυτοῦ δέ εἲσω,
θαυμαστόν ἡλίκον ὁρῶν κάλλος, καί τῆς κρείττονος μοίρας πιστεύσας τότε μάλιστα
εἶναι , ζωήν τε αρίστην ἐνεργήσας καί τῷ θείῳ εἰς ταυτόν γεγενημένος… (Συχνά,
καθώς βγαίνω έξω απ’ το σώμα μου και αισθανόμενος ότι βρίσκομαι έξω απ’ τα άλλα
αισθητά πράγματα, αλλά στα βάθη του εαυτού μου, καθώς βλέπω ένα θαυμασιώδες
κάλλος και καθώς βεβαιώνομαι πια πως βρίσκομαι τότε στην καλύτερη ευτυχία σαν να έζησα την άριστη ζωή και να ενώθηκα με
το θείο…) Εννεάδες, ΙV.8.
1-9.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ 5-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική.
Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική.
9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και
Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.
nikos.makris2@gmail.com τηλ. 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
6-2-2024:
Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία.
Σχέδιο
Εισήγησης: Υπό τον όρο φιλοσοφική μυσταγωγία εννοούμε το ουσιώδες του
πλατωνικού μηνύματος, ό,τι δηλαδή καθιστά την πλατωνική φιλοσοφία προϋπόθεση
του φιλοσοφείν και υπ’ αυτό το πνεύμα βασική προκείμενη κάθε φιλοσοφικού
εγχειρήματος. Ωστόσο, με τον Πλάτωνα δεν περαίνεται η φιλοσοφία, δεν καθίσταται
δηλαδή σοφία, αλλά ανοίγονται οι αμετάθετοι ορίζοντες του φιλοσοφείν.
Εννοούμε:
1. Δεν είναι δυνατή η γνώση οποιουδήποτε αισθητού χωρίς τη νόηση-εννόηση της
αποκλειστικής του σημασίας-νοήματος ώστε να καταστεί δυνατή η έγκυρη προτασιακή
έκφραση. 2. Η ιδέα κάθε πράγματος-αισθητής οντότητας καθιστά δυνατή την
αντίληψη της αλλαγής των φαινομένων μόνο και μόνο επειδή το είναι τους, οι
ιδέες τους δηλαδή κοινωνούν στον κόσμο του αγαθού, του απολύτου. (παράδειγμα οι
αριθμοί και ο διασυσχετισμός τους). 3. Η μεταφυσική εγκυρώνει την ισχύ της
λογικής και καθιστά δυνατό το δια-λογίζεσθαι. 4. Η αιώνια φύση των πραγμάτων
ανοίγει το δρόμο στην ηθική θεώρηση, όπου μόνο το ηθικό ως δικαιοσύνη, ως
αλήθεια, ως εντιμότητα, ως φιλαλήθεια κ.ο.κ. νοηματοδοτεί πληρωματικά τη ζωή.
5. Ηθική και λογική ταυτίζονται. 6. Η επιστήμη πια (αληθής δόξα μετ’ επιστήμης)
συνιστά ατρεμή πληροφορία του συμβαίνοντος.
Θα
αναγνωστούν σημαντικά πλατωνικά κείμενα.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
20-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 5-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική.
Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 9-4-2024:
Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.
nikos.makris2@gmail.com τηλ. 6977093615
Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών
Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55,
Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
16-1-2024: : Ο πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα
του ιδεαλισμού.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Η δεύτερη περίοδος ανάπτυξης της σκέψης του Πλάτωνος είναι η κυρίως περίοδος
της πλατωνικής φιλοσοφίας, η περίοδος δηλαδή ανάπτυξης του ό,τι αποκαλούμε
ιδεαλισμό. Δε θα υπερβάλλαμε αν λέγαμε πως χωρίς τον πλατωνικό ιδεαλισμό είναι
αδύνατη η κατανόηση της φιλοσοφικής εν γένει προσπάθειας.
Ιδέες είναι η
αιώνια φύση κάθε πράγματος και ‘’θεώνται’’ απ’ το νου με την ανάμνηση. Πώς
είναι δυνατή η ιδέα κάθε πράγματος όταν η αλλαγή είναι αέναη; Ήδη αναδύονται
ερωτήσεις σχετικές με το είναι του χρόνου, της αίσθησης, του λόγου, της αντίληψης.
Χωρίς την κατανόηση του είναι της ιδέας που επικαλείται το αγαθό, είναι
αδιανόητη η λογική, αλλά και η αισθητική.
Θα
αναστραφούμε με την πλατωνική προβληματική και με προσφυγή σε κείμενα του
φιλοσόφου.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 7-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και
φιλοσοφία. 21-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 20-3-2024: Πλατωνική Λογική
και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 10-4-2024: Πλατωνική
Μεταφυσική. 8-5-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 22-5-2024: Πλάτων
και Φιλοσοφία.
nikos.makris2@gmail.com 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
12-12-2023:
: Ο Σωκρατικός Πλάτων.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Τρεις είναι οι περίοδοι διάπτυξης της πλατωνικής σκέψης. Η πρώτη διακρίνεται
για την ανάπτυξη της σωκρατικής κυρίως σκέψης, παρόλο που παρεισφρύουν και
στοιχεία προερχόμενα απ’ τους ορφικοπυθαγορείους. Είναι όμως σαφές πως ο
Σωκράτης φωτίζεται με τα έργα της πρώτης περιόδου του Πλάτωνα. Κύρια έργα: Χαρμίδης, Απολογία, Κρίτων, Μένων,
Ευθύδημος, Λάχης. Το ουσιώδες αυτής της περιόδου συνίσταται στην
ανεπανάληπτη στροφή της σκέψης στον άνθρωπο, στην υποκειμενικότητα και στη
σχέση της με το είναι, με το οικουμενικό είναι το οποίο εγγυάται την ύπαρξη
λόγου και λογισμού στηριγμένου στην απόλυτη αλήθεια, στην αληθή δόξαν μετ’ επιστήμης, στην υπέρβαση δηλαδή της απλής
δοξασίας, της αβασάνιστης δηλαδή γνώμης με αφετηρία το λόγο, πηγή του οποίου
δεν είναι το επιφανειακά συμβαίνον, αλλά η ατρεμής αλήθεια, η οντική αλήθεια,
πηγή της οποίας είναι το θείο.
Θα αναγνωσθούν
αρκετά κείμενα αυτής της περιόδου.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 17-1-2024: Ο
πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα του ιδεαλισμού.
7-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία. 21-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός.
20-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες.
10-4-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 8-5-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός
Ιδεαλισμός. 22-5-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία.
nikos.makris2@gmail.com 6977093615
Αθηναϊκές
Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος,
Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.
28-11-2023: Ηράκλειτος και
Σωκράτης
Σχέδιο
Εισήγησης: Ο Ηράκλειτος,-540-480, είναι
ο δεύτερος μεγάλος πόλος με τον Παρμενίδη πρώτο, παρόλο που υπήρξαν περίπου
σύγχρονοι. Σε αντίθεση με τον Παρμενίδη, πατέρα του μονισμού και της οντολογίας,
ο Ηράκλειτος πρεσβεύει πως συστατικό στοιχείο του κόσμου μας είναι η κίνηση, η
μεταβολή, οι αλλαγές, παρά το ότι ο λόγος είναι κοινός, αναλλοίωτος,
αμετάβλητος, απόλυτος. Ήδη τίθεται το πρόβλημα της διαλεκτικής, της δυνατότητες
‘’συνδυασμού’’ το έγχρονου με το αιώνιο.
*
Με τον
Σωκράτη, -470-399, άρχεται η ανθρωπολογική περίοδος της φιλοσοφίας, η μεγάλη
παράδοση κατά την οποία κέντρο και αφετηρία προσέγγισης της αλήθειας είναι ο
λόγος, ο ανθρώπινος λόγος ο οποίος ορίζει και ρυθμίζει τις μεγάλες
ανθρωπολογικές-φιλοσοφικές ερωτήσεις.
Θα δούμε τη
σπουδαιότητα αυτών των δύο μεγάλων ανδρών με αφετηρία κείμενά τους.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:
12-12-2023: Ο
Σωκρατικός Πλάτων.
17-1-2024: Ο
πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα του
ιδεαλισμού.
7-2-2024:
Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία.
21-2-2024:
Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός.
20-3-2024:
Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες.
10-4-2024:
Πλατωνική Μεταφυσική.
8-5-2024:
Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός.
22-5-2024:
Πλάτων και Φιλοσοφία.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο έτος) 22-5-2023: Επιλογικό, τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Το Μήνυμα των συναντήσεών μας
Κατακλείοντας τις φετινές μας συναντήσεις, 24ο έτος, προσπαθήσαμε να διακαθορίσουμε τις σχέσεις της υπέρβασης με την υπερβατικότητα. Ήδη κυκλοφόρησε και το σχετικό μας μελέτημα κυκλοφόρησε απ' τις εκδόσεις ΔΡΟΜΩΝ.
Καλή συνάντηση το επόμενο φθινόπωρο.
Με χαιρετισμούς και αγάπη. Ν. Μ.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο έτος) 15-5-2023: Η αισθητική της μουσικής, τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Εισηγητής Γιάννης Βουλιουρής
Η μουσική κατέχει μια ιδιαίτερη, ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις άλλες τέχνες. Μας παρουσιάζεται με το πιο αιθέριο και άϋλο μέσον, που είναι ο ήχος. Και δεν εκφράζει τίποτε το συγκεκριμένο και χειροπιαστό, παρά μόνο αφηρημένα νοήματα και απροσδιόριστες ιδέες. Παρ’ όλα αυτά, η ίσως ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους, η μουσική, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τέχνη, έχει την ικανότητα να εισχωρεί με τη μεγαλύτερη ευκολία στις ρίζες της ανθρώπινης ψυχής και να δημιουργεί ένα άμεσο αντίκτυπο στον εσωτερικό μας κόσμο.
Η Αισθητική της Μουσικής εξετάζει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της μουσικής που την κάνουν να έχει μια παγκόσμια απήχηση, που κυμαίνεται από την απλή διασκέδαση μέχρι την ύψιστη πνευματική προσφορά στην ανθρώπινη ψυχή.
Ο Γιάννης Βουλιουρής θα μιλήσει για το θέμα αυτό, παρουσιάζοντας το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον ίδιο τίτλο και που αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον αναγνώστη να προσεγγίσει με συνειδητότητα την έννοια της τέχνης της μουσικής.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος) 8-5-2023: Εκφράσεις
της υπερβατικότητας τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι,
σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας
6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Σχέδιο
εισήγησης: Έχουμε τονίσει πως υπέρβαση και υπερβατικότητα συνιστούν
αλήθεια η οποία έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την αμοιβαιότητα αυτών των ‘’δύο’’
καταστάσεων που αποτελούν συστατικό στοιχείο της ανθρωποκοσμικής
πραγματικότητας. Οφείλουμε όμως να προσδιορίσουμε τους ‘’τόπους’’ όπου αυτή η αμοιβαιότητα
μαρτυρείται αενάως και χωρίς χωροχρονικά όρια. Πρόκειται για τις
διαχρονικές-διαπολιτισμικές επιτεύξεις του ανθρώπινου μόχθου ‘’λύτρο’’ του
οποίου είναι οι πνευματικές μαρτυρίες οι οποίες, παρά τις τοπικότητες και
ιδιαιτερότητες, συγκλίνουν στις κορυφσίες εκζητήσεις τους. Πρόκειται για τη
μυθική αφήγηση, για τη θρησκευτική εγγύτητα, για τις επεκτάσεις του μυθικού
πνεύματος, για τις τέχνες απ τις οποίες παράγεται η επιστήμη, για τη φιλοσοφία,
για όλες τις μορφές της λογοτεχνικέ δημιουργίας, όπως και για τις ηθικές ιδέες
που είναι κάτι το οποίο έχει προτεραιότητα. Αυτό θα αναζητήσουμε.
Κείμενα:
Schelling F.
W. J.: Η αρχή της ταυτότητας δε διατυπώνει τίποτε άλλο απ’ το αιώνιο συνδετικό
που ενώνει ό,τι είναι καθεαυτό με ό,τι θα μπορούσε να μην είναι καθεαυτό και
διεαυτό, την απόλυτη δηλαδή ταυτότητα του απείρου και του πεπερασμένου… Θέληση
είναι το αρχέγονο είναι και μόνο σε αυτό ανήκουν όλα τα κατηγορήματα: Απουσία
θεμελίου, αιωνιότητα, ανεξαρτησία ενάντια στο χρόνο, αυτοεπιβεβαίωση. Όλη η
προσπάθεια της φιλοσοφίας δεν έχει σκοπό παρά να βρει αυτήν την υπέρτατη θέση.
Oeuvres métaphysiques (1805-1821), Gallimard, 1980, σελ. 93, 137.
Schleiermacher
F.: Θα καταστεί σαφές ως συμπέρασμα ότι περισσότεροι από έναν θα μάθουν να
συλλαμβάνουν νοητά το Σύμπαν σε αυτό το μικρό κεκρυμμένο κατοικητήριο που θα
καταστεί άγιο θυσιαστήριο. Αυτό το ιερατικής τάξης συμβαίνον υπήρξε
πρώτιστο στην άγια παιδική ηλικία του
πρωτογενούς κόσμου. Discours sur la religion, Aubier, 1944, σελ. 270.
Επόμενες
συναντήσεις: 8-5-2023: Κόσμος
και υπερβατικότητα. 15-5-2022: Αισθητική
της μουσικής, εισηγητής Γιάννης
Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος) 3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής τηλ. επικοινωνίας 6977093615,
Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30
μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Σχέδιο
εισήγησης: Οι
όροι συνέχον αγγέλλουν τον όρο περιέχον
Βέβαια, το έχουμε τονίσει πολλές φορές, οι δυνατότητες της γλώσσας είναι
περιορισμένες και, πάντα συμβολικά, κινούνται στον κόσμο του πεπερασμένου και
εδώ το πρόβλημα οξύνεται: Τι σημαίνει το συνέχον-περιέχον αν μας παραπέμπουν σε
μεγέθη που συνέχονται ή περιέχονται; Ήδη όμως χωρίς την εννόηση, το αισθάνεσθαι
γίνεται πνευματική λειτουργία και με αυτόν τον τρόπο οι όροι μας
‘’μεταβολίζονται’’ και μαρτυρούν, πάντα συμβολικά το αρχέγονο, το απόλυτο, ό,τι
συνιστά προϋπόθεση εννόησης κάθε σχετικού. Η συνέχεια, όχι βέβαια η
εκτατοχωρική, αλλά η πρωτονοούσα, συνιστά την προϋπόθεση γνώσης και επίγνωσης
κάθε σχετικότητας. Είναι η απόλυτη φύση η αναγωγή του υπάρχοντος σε μαρτυρία
του οντικού. Αυτό θα αναπτύξουμε.
Κείμενα: Πλωτίνος:… εἰ γάρ
αἰών μέν περί νοῦν, χρόνος δέ περί ψυχήν, πῶς οὐ, μεριζομένου τοῦ χρόνου και το
παρεληθυθώς ἒχοντος μερίζοιτο ἂν και ἡ ἐνέργεια… καί γάρ αὖ ἐν μέν τῷ αἰῶνι τήν
ταὐτότητα ἐν δέ τῷ χρόνῳ την ἑτερότητα τίθεσθαι…(… επειδή λοιπόν
η αιωνιότητα αναφέρεται στο νου, ο δε χρόνος στην ψυχή, πώς δε θα
μετρούταν και η δράση αν διαιρούταν ο χρόνος που έχει στην ενέργειά του ό,τι
παρήλθε… καθόσον λοιπόν η μεν ταυτότητα ανήκει στην αιωνιότητα η δε ετερότητα στο χρόνο… ) Εννεάδες, Περί
ψυχής αποριών Β, iv. 4. 15 45. Schopenhauer
A.: … Η φιλοσοφία του Kant είναι λοιπόν η μοναδική της οποίας πλήρης γνώση
συμφωνεί με ό,τι θα συζητηθεί εδώ. Επιπροσθέτως όμως ο αναγνώστης ο οποίος
θήτευσε στη σχολή του θείου Πλάτωνα θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος να με
καταλάβει και πιο ευαίσθητος σε όσα θέλω να πω.…Μόνο η φανέρωση ή φαινόμενο της
βούλησης υπόκειται στην αρχή του αποχρώντος λόγου και όχι στη βούληση καθεαυτή
η οποία εν προκειμένω μπορεί να αποκαλείται αθεμελίωτη… έφθασα στην ερμηνεία
της ενδόμυχης ουσίας της μουσικής και στη σχέση της μιμητικής της σχέσης με τον
κόσμο… The
World aw Will and Representation, vol.1, Dover Publications, 1969, σελ. xv, 106, 257.
Επόμενες
συναντήσεις: 8-5-2023: Εκφράσεις
της υπερβατικότητας. 15-5-2022:
Αισθητική της μουσικής, εισηγητής
Γιάννης Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
20-3-2023:
Υπέρβαση και Υπερβατικότητα, εισηγητής
Νίκος Μακρής, εισηγητής Νίκος Μακρής, τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι,
σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615.
nikos.makris2@gmail.com
filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Σχέδιο
εισήγησης: Έχουμε
πει σε προηγούμενες συναντήσεις μας πως ο όρος υπέρβαση δηλώνει την εννόηση του
κοσμικού συμβαίνοντος σε ανθρωποκοσμική αφετηρία, κάτι που σημαίνει πως ο άνθρωπος,
όπως διαζωγραφίζεται απ’ την διαπολιτισμική εμπειρία, υπερβαίνει το απρόσωπο
φυσικό συμβαίνον αυτοσυνειδητοποιούμενος ταυτόχρονα.
Αυτή όμως η αλήθεια που ονομάζεται
ανθρωπίνως υπάρχειν συναντάει κάτι που ενεργεί ως κατάφαση της υπέρβασης, ως
υπερβατικότητα υπό το ακόλουθο νόημα: Βαθιά συνειδητοποίηση του συμβαίνοντος ως
πραγματική ηθικοδιανοητική γνώση, οδηγεί στην επίγνωση, στο βάθος το οποίο
καταγράφεται συμβολικά. Εδώ συναντάμε την αιώνια φύση των πραγμάτων ως
πεμπτουσία του υπάρχειν μας, ένα είδος αιωνιότητας εικόνα της οποίας είναι κάθε
έγχρονο-έγκοσμο. Πρόκειται για πληρωματικότητα η οποία σε πολλές μυστικές
παραδόσεις ονομάζεται κενότητα, θείο μηδέν, απερινόητο κ.ο.κ. Ωστόσο, θα
ονομάζαμε αυτήν την κατάσταση θετικότητα κάθε θετικότητας. Θα το αναπτύξουμε.
Κείμενα: 48. Whitehead
A. N.: Κατά πρώτο λόγο το αιώνιο πράγμα οφείλει να ταυτίζεται εν μέρει με το
αιώνιο πράγμα στο πλήρες νόημα της παραστατικής αμεσότητας. Το όλο σημείο της
συνάφειας μεταξύ των δύο νοημάτων είναι πως η παραστατική αμεσότητα είναι
συνέπεια της σωματικής αποτελεσματικότητας… Κατά την κοσμολογική μας σύσταση
είμαστε στο εξής ανάμεσα στα αντίθετα, στη χαρά και στη λύπη, στο καλό και στο
κακό, στο χωρισμό και στην πρόσθεση, κάτι που σημαίνει τα πολλά στο ένα ρεύμα
και διάρκεια: Μεγαλοσύνη και μετριότητα, ελευθερία και αναγκαιότητα, Θεός και
Κόσμος… Θεός και Κόσμος εισάγουν τον κανόνα ερμηνείας. Ενσωματώνουν την
ερμηνεία του κοσμολογικού προβλήματος με όρους μιας βασικής μεταφυσικής
διδασκαλίας ως προς τον χαρακτήρα ποιότητας της δημιουργικής αφετηρίας, της
διανοητικής δηλαδή όρεξης και της φυσικής πραγμάτωσης. Process and Reality, The
Free Press, 1978, σελ. 341.
Επόμενες
συναντήσεις: 3-4-2023 : Συνέχον και
περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατολογικό και
υπερβατικό, 8-5-2023: Μεταφυσικές επεκτάσεις, 15-5-2022: Αισθητική
της μουσικής, εισηγητής Γιάννης
Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο έτος)
24ο έτος, Δημητακοπούλου 53-55, Αθήνα (Κουκάκι), μετρό ΦΙΧ, 18.30 μ.μ. 13-3-2023
ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, ΜΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΟΒΑΤΣΗΣ
Α . ΜΕΡΟΣ
1) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΜΕΤΡΙΑΣ
2) ΟΙ ΔΥΟ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΩΓΗΣ
3) Ο ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
Β . ΜΕΡΟΣ
Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΩ ΚΟΣΜΟ
Γ.ΜΕΡΟΣ
ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ.
Δ. ΜΕΡΟΣ
ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ (ΑΡΧΕΤΥΠΟ) ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
24ο
έτος, Δημητακοπούλου 53-55, Αθήνα (Κουκάκι), μετρό ΦΙΧ, 18.30 μ.μ.
Επιστημονισμός ή Επιστήμη;
Δρος Χρήστου Γ.
Μαλτέζου
Ο Επιστημονισμός είναι μια
ιδεολογία απολυτότητας, ότι όλα βασίζονται
στις φυσικές επιστήμες και αρνείται την αξία άλλων μεθόδων
διερεύνησης, εκτός από την επιστημονική,
σε ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως φιλοσοφία, ποίηση, τέχνες, κοινωνικές, ανθρωπιστικές επιστήμες. Την άποψη ότι μόνο επιστημονικοί ισχυρισμοί έχουν νόημα,
διατύπωσε αρχικά ο Βιτγκενστάιν στο έργο του Tractatus Logico -
philosophicus (1922) όταν είπε: «Η καθολικότητα αληθών προτάσεων είναι όλη η
φυσική επιστήμη...». Όμως, αργότερα αναίρεσε την πρόταση του
αυτή. Η Επιστήμη δεν είναι πανάκεια που να καλύπτει όλα τα ζητήματα και
όλα τα θέματα. Μπορεί να εξεταστεί, να μετρηθεί, να υποστεί πειράματα και να
επαληθευτεί ή/και να εκφραστεί με τα μαθηματικά ‘Όπως έγραψε και ο Μαξ Βέμπερ
στο έργο του. Η επιστήμη ως επάγγελμα: «Αλλά
και ως προς την θέση της εντός του συνόλου του πνευματικού βίου η επιστήμη
υφίσταται περιορισμούς.» Ο Τόμας
Χένρυ Χάξλεϋ στόχευε στο να ενοποιήσει όλους τους κλάδους της Φυσικής, της
Βιολογίας, της Χημείας, των Οικονομικών, και της Κοινωνιολογίας, υπό μία πάγια
μοναδική συνεκτική ερμηνεία βασισμένη στην σταδιακή, περιγραφική, αναγωγική
Επιστήμη – και στην νέα ιδεολογία της: τον Επιστημονισμό (Scientism). Ο Μπέρτραντ Ράσελ,
μαζί με τον Ντέιβιντ Χίλμπερτ περιόρισαν το Σύμπαν μέσα σε μαθηματικό σύστημα,
στερημένο από όλη του τη δημιουργική ζωτικότητα. Ο Ράσελ το 1903 δήλωνε: «Το Κλειστό Σύστημα Εντροπίας πρέπει να
ορίσει το Σύμπαν. Η καταγωγή του ανθρώπου, οι ελπίδες και οι φόβοι του, οι
αγάπες του και η πίστη του, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα των τυχαίων συνθέσεων
των μορίων και των ατόμων». Το 1930 δήλωνε: «Οι συνηθισμένοι άνθρωποι θα είναι υπάκουοι, εργατικοί, ακριβείς,
χωρίς σκέψη, ήρεμοι και ικανοποιημένοι. Για να παράγουμε αυτήν την τεχνητή
ικανοποίηση, η Ψυχανάλυση, ο Συμπεριφορισμός και η Βιοχημεία θα συνεισφέρουν. Η
ηγεμονική τάξη θα ενθαρρύνεται να είναι περιπετειώδης, γεμάτη πρωτοβουλίες. Θα
προάγει τις επιστημονικές τεχνικές, και θα κρατεί τους χειρώνακτες εργάτες
ικανοποιημένους με συνεχείς νέες μαζικές ψυχαγωγίες. Η πρωτοβουλία θα
αποθαρρυνθεί στα παιδιά, και η ανυπακοή, χωρίς ακριβώς να τιμωρηθεί, θα
ξεριζωθεί από μέσα τους με επιστημονικές εκπαιδευτικές μεθόδους.». Ο Μπλεζ Πασκάλ στο έργο του: «Σκέψεις»
γράφει: «Ο
άνθρωπος δεν είναι παρά μια καλαμιά, η πιο αδύναμη της Φύσης, αλλά είναι μια
σκεπτόμενη καλαμιά. Δεν χρειάζεται να αρματωθεί ολάκερο το Σύμπαν για να τον
συντρίψει, φτάνει λίγος ατμός ή μια σταγόνα νερό για να τον εξολοθρεύσει. Αλλά
κι αν το Σύμπαν τον έλιωνε, ο άνθρωπος θα παρέμενε πιο φίνος απ΄αυτό που τον
σκοτώνει, γιατί έχει γνώση ότι πεθαίνει και, συνάμα, γνωρίζει ότι το Σύμπαν
βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση απέναντί του. Το Σύμπαν όμως δεν έχει ιδέα για
όλα αυτά. Έτσι, όλη μας η αξιοπρέπεια είναι συγκεντρωμένη στην Σκέψη. Απ’ εδώ
πρέπει να αντλούμε, κι όχι από τον χώρο ή την διάρκεια, που δεν μπορούμε να
γεμίσουμε. Ας δουλεύουμε λοιπόν με στόχο να σκεφτόμαστε σωστά και ελεύθερα: να
ποια είναι η αρχή της ηθικής…» Επόμενες Συναντήσεις: 6-3-2023: Η υπέρβαση ως έκφραση της υποκειμενικής
εσωτερικότητας του ανθρώπου, εισηγητής Λευτέρης Γκίκας. 13-3-2022: Γνώση και
Σύμβολο, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα:
Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής. 3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος
Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατολογικό και υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος
Μακρής. 8-5-2023: Η αισθητική της μουσικής, εισηγητής, Γιάννης Βουλουρής 15-5-2022: Επιλογικό.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
13-2-2023:
Πλήρωμα και Κενότητα, εισηγητής
Νίκος Μακρής, εισηγητής Νίκος Μακρής.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ. τηλ.
επικοινωνίας 6977093615.
Σχέδιο
Εισήγησης: Το θέμα μας είναι σημαντικότατο, το μόνο θα λέγαμε που ανακυκλώνεται
αναδημιουργικά όχι μόνο απ’ τη Δυτική μεταφυσική, αλλά και από κορυφαίες
επιτεύξεις της Ανατολικής σκέψης (κυρίως Βουδισμός, ταοϊσμός, χωρίς να
εξαιρείται και η μυστική των Ουπανισάντ. Η κύρια προβληματική του συνοψίζεται
στην ερώτηση αν η κενότητα είναι είδωλο του χωρικού φάσματος ή αν είναι η μη
παραστατή πληρότητα η οποία όμως δεν είναι αρνητικότητα (άλλος όρος-πειρασμός),
αλλά αειγενής αφετηρία και μήτρα απ’ την οποία ‘’εκπορεύεται’ εσαεί η
συναντιληπτική εκσυναίσθηση-μήτρα του λόγου και κάθε μορφής έκφρασης.
Θα
δούμε επομένως πως με τους δύο όρους οι οποίοι ταυτίζονται συναντάμε τη χρυσή
διατομή ανάμεσα στην υπέρβαση και την υπερβατικότητα. Πρόκειται για εσαεί
διαπλεκόμενες καταστάσεις οι οποίες αποτελούν τη σπονδυλική στήλη του ανθρωπίνως-ανθρωποκοσμικώς
υπάρχειν.
Κείμενα: Έτσι,
ούτε εαυτός, ούτε μη εαυτός/ Δεν
κατανοούνται ως αληθή./ Γι’ αυτό ο
Μεγάλος Σιωπηλός/ Απέρριψε τις θέσεις τις σχετικές με ένα εαυτός και μη εαυτός. Nagarjuna: …τοῦ δέ ἀπείρου
οὐκ ἒστιν ἀρχή… ἀλλ’ αὓτη τῶν ἂλλων εἶναι
δοκεῖ, καί περιέχειν ἃπαντα καί πάντα κυβερνᾶν, ὡς φασίν ὅσοι μή ποιοῦσι παρά τό
ἂπειρον ἂλλας αἰτίας. (… το δε άπειρο δεν έχει αρχή, αλλά η αρχή του φαίνεται
να συνιστά την αρχή των άλλων στοιχείων και να περιέχει όλα αναξαίρετα και να
τα κυβερνά όπως λέγουν όλοι που δε θεωρούν άλλες αιτίες εκτός απ’ το άπειρο.)
Απ. 108 (Αριστοτέλους Φυσικά, Γ4, in G. S. Kirk, J. E. Raven and M. Schofield, The
Presocratic Philosophers, Cambrige University Press, σελ. 1991, 115.) Αναξίμανδρος
Μόνο
η φανέρωση ή φαινόμενο της βούλησης υπόκειται στην αρχή του αποχρώντος λόγου
και όχι στη βούληση καθεαυτή η οποία εν προκειμένω μπορεί να αποκαλείται
αθεμελίωτη… έφθασα στην ερμηνεία της ενδόμυχης ουσίας της μουσικής και στη
σχέση της μιμητικής της σχέσης με τον κόσμο… η αποτελεσματικότητα της μουσικής
είναι τόσο περισσότερο ισχυρή και διεισδυτική από τις άλλες τέχνες επειδή οι
τελευταίες κάνουν λόγο μόνο για τη σκιά, ενώ η μουσική για την ουσία. Τhe World aw Will and Representation, vol.1, Dover
Publications, 1969, σελ. xv, 106, 257. Επόμενες
Συναντήσεις: 20-2-2023:Επιστημονισμός
ή επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής
Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Τα δημοτικά μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση,
εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα:
Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.
3-4-2023 :
Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική,
υπερβατιλογικό Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023: Επιλογικό.
nikos.makris2@gmail.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
6-2-2023 : Επισταθμίες και ελευθερία . εισηγητής Νίκος Μακρής. εισηγητής Νίκος Μακρής. τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ.
Σχέδιο
εισήγησης: Με
τον όρο επισταθμίες εννοούμε στάδια και διακλαδώσεις του ανθρωποκοσμικού
συμβαίνοντος σε όλα τα πεδία της ανθρωποκοσμικής εκδίπλωσης. Εγείρεται όμως ένα
πρόβλημα που είναι καθοριστικό: Τόσο στο πεδίο των φυσικών επιστημών
(αρχαιολογία, κοσμολογία, φυσική ιστορία, ιατρική, φαρμακολογία, κ.ο.κ.) όσο
και στις επιστήμες του ανθρώπου (θρησκειολογία, μυθολογία, ιστορία, φιλοσοφία,
γλωσσολογία, κοινωνική ανθρωπολογία κ.ο.κ.), το πρόβλημα της φύσης του χρόνου
και της γνώσης, τίποτε δεν είναι διανοητό χωρίς τον άνθρωπο, το ανθρώπινο
πνεύμα το οποίο ορθώνεται και προκαλεί θαυμάσια αλλά και φρικώδη. Είναι
επομένως οι επισταθμίες όντως υπαρκτές ή συμβολικές εκφράσεις του πνεύματος;
Είναι υπέρβαση του φυσικού συμβαίνοντος το οποίο όμως συνιστά συμβολική και
σχετική έκφραση της υπερβατικότητας; Αυτό θα συζητήσουμε.
Κείμενα:
Τοῦτο τοίνυν τὸ τὴν ἀλήθειαν παρέχον τοῖς γιγνωσκομένοις καὶ τῷ γιγνώσκοντι τὴν
δύναμιν ἀποδιδὸν τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἰδέαν φάθι εἶναι• αἰτίαν δ᾿ ἐπιστήμης οὖσαν καὶ
ἀληθείας, ὡς γιγνωσκομένης μὲν διανοοῦ, οὕτω δὲ καλῶν ἀμφοτέρων ὄντων, γνώσεώς
τε καὶ ἀληθείας, ἄλλο καὶ κάλλιον ἔτι τούτων ἡγούμενος αὐτὸ ὀρθῶς ἡγήσῃ• ἐπιστήμην
[509.a] δὲ καὶ ἀλήθειαν, ὥσπερ ἐκεῖ φῶς τε καὶ ὄψιν ἡλιοειδῆ μὲν νομίζειν ὀρθόν,
ἥλιον δ᾿ ἡγεῖσθαι οὐκ ὀρθῶς ἔχει, οὕτω καὶ ἐνταῦθα ἀγαθοειδῆ μὲν νομίζειν ταῦτ᾿
ἀμφότερα ὀρθόν, ἀγαθὸν δὲ ἡγεῖσθαι ὁπότερον αὐτῶν οὐκ ὀρθόν, ἀλλ᾿ ἔτι μειζόνως
τιμητέον τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἕξιν.
Ἀμήχανον
κάλλος, ἔφη, λέγεις, εἰ ἐπιστήμην μὲν καὶ ἀλήθειαν παρέχει, αὐτὸ δ᾿ ὑπὲρ ταῦτα
κάλλει ἐστίν• οὐ γὰρ δήπου σύ γε ἡδονὴν αὐτὸ λέγεις.
Πλάτωνος
Πολιτεία.
Επόμενες
Συναντήσεις: 13-2-2023:
Πλήρωμα και Κενότητα, εισηγητής Νίκος Μακρής. 20-2-2023:Επιστημονισμός ή
επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής
Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Τα δημοτικά μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση,
εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα:
Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.
3-4-2023 :
Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική,
υπερβατιλογικό Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023: Επιλογικό.
nikos.makris2@gmail.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
30-1-2023: Η πηγή του ρητού, εισηγητής Νίκος Μακρής. εισηγητής
Νίκος Μακρής. τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ. Σχέδιο εισήγησης: Όταν
κάνουμε λόγο για το ρητό εννοούμε οποιαδήποτε μορφή έκφρασης, εννοούμε
συγκεκριμένα, ό,τι είναι φραστό, κινητό, τμητό, μεταβλητό, φθαρτό. Επιπλέον,
εννοούμε και κάθε μορφή αισθήματος-συναισθήματος, όπως χαρά, λύπη, ικανοποίηση.
Υπάρχει ένα κοινό γνώρισμα που διενώνει κάθε ρητό και αυτό προβλημάτιζε και
προβληματίζει όχι μόνο τη φιλοσοφική διαπορία, αλλά και κάθε αναζητητή της ίδιας
του της φύσης. Είναι ό,τι καλείται άρρητο, άφρστο, απόλυτο, αγαθό, ταυτότητα,
Θεός, κατά τους στοχαστές αλλά και τις παραδόσεις, ιδιαίτερα τις θρησκευτικές.
Βεβαίως, μόνο το ρητό κ.ο.κ. είναι αντικείμενο σκέψης και επιδεκτικό να
εκφράζεται συμβολικά απ’ τον ανθρώπινο λόγο και συναίσθημα. Το άρρητο όμως, πώς
μα εκφρασθεί αν κάθε εκφραστό είναι συμβολικό, επιδεκτικό μεταβολής κ.ο.κ.;
Αντί να προσφεύγουμε σε εξωκοσμικές αιτίες, μπορούμε να ‘’τοποθετήσουμε’’ το
άρρητο στην πηγή του ρητού, σε ό,τι δηλαδή καθιστά δυνατή κάθε ρητή έκφραση.
Άλλως υποπίπτουμε στην πλάνη αναζήτησης του άρρητο απ’ τα ρητά, κάτι που επάγει
αντίφαση. Πηγή επομένως του ρητού είναι το άρρητο, του σχετικού το απόλυτο,
κ.ο.κ. Άλλως δεν υπάρχει ούτε λόγος, ούτε νόημα. Αυτό θα αναπτύξουμε αναφέροντας
και τις ποικίλες σχολές οι οποίες αμφισβητούν καθ’ ολοκληρίαν το άρρητο.
Κείμενα:
35. Nityaswarupananda S.: (To απόλυτο) είναι όντως
σε κάθε πράγμα, απ’ το Brahmā ως το μικρό μέρος του χόρτου. Όποιος το γνωρίζει
ως βεβαιότητα, γίνεται ειρηνικός και ελεύθερος από φροντίδες για ό,τι έφθασε ή
δεν έφθασε. Astāvakra Samhitā, Advaita Ashrama, 1940, σελ. 75.
32. Nᾱgᾱrjuna: Αν το παρελθόν και το μέλλον
υπάρχουν καθεαυτά, θα όφειλαν να υπάρχουν σε σχέση με το παρελθόν. Κι αυτό
επειδή, προικισμένα με καθαρή φύση, η σχέση με το παρελθόν οφείλει να υπάρχει
κατά μία καθαρή φύση. Ό,τι όμως είναι βέβαιο ως σημείο εξάρτησης δε μπορεί να
βεβαιωθεί καθεαυτό, επειδή η μεταβλητότητα και η καθαρή φύση είναι
ασυμβίβαστες. Η Κενότητα ως πληρότητα, Δρόμων, Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη, 18,
Δρόμων, 2021, σελ.62.
6-2-2023: Επισταθμίες
και ελευθερία, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-2-2023: Πλήρωμα και Κενότητα,
εισηγητής Νίκος Μακρής. 20-2-2023:Επιστημονισμός ή επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος
Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Ταδημοτικά
μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης.
20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα: Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.
3-4-2023 :
Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατιλογικό
Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023: Επιλογικό.e-mail: nikos.makris2@gmail.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
19 Δεκεμβρίου
2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ.
Σχέδιο Εισήγησης:
Είναι
γνωστό πως η σιωπή δεν επιτρέπει περιγραφικούς κλπ. όρους καθόσον στον κόσμο
της αναστέλλεται κάθε εκφραστικός τρόπος ο οποίος ούτως ή άλλως αναφέρεται σε
συγκεκριμένα-εκφραστά-πεπερασμένα μεγέθη ή και καταστάσεις ψυχής. Υπ’ αυτό ο
πνεύμα δε θα οφείλαμε να μιλάμε για το σιωπώμενο, όπως ισχυρίστη- κε λ.χ. ο Wittgenstein στο γνωστό Tractatus του. Υπάρχει όμως κάτι
σημαντικότερο από παρόμοιες διακηρύξεις, κάτι που τροφοδοτεί το λόγο ως
αειγενής πληροφορία του, κάτι που καθιστά δυνατό το εκφράζεσθαι και το
λογίζεσθαι κατά συνέπεια. Είναι η ρίζα που καθιστά δυνατή την παρουσία της
συνέχειας στις ασυνέχειες, του απολύτου στο σχετικό, την ενότητα ηθικού και
διανοητικού, όπως και το ‘’μυστήριο’’ που διενώνει αίσθηση και αντίληψη. Είναι
η υπέρβαση της υπέρβασης ως υπερβατικότητα, η πραγματική εγγύτητα τόποι της
οποίας δεν είναι παρά οι μορφές, οι πλεονάζουσες και υπερπλεονάζουσες του συν-
ως μεθεκτής-έγχρονης μαρτυρίας της σιωπής: Οι αρετές που αν και μία, για να
θυμηθούμε τον Πλάτωνα, ‘’κατακερματίζονται’’, αν και διακοινωνούσες, σε πλήθος:
Αγάπη, ανεκτικότητα, ταπεινότητα, ευγένεια, φιλαλήθεια, ανοχή, υπομονή και
επμονή, ευγένεια, καθαρότητα κ.ο.κ. ως sensorium
το οποίο συναντάμε στις κορυφαίες εκφράσεις όλων των πολιτισμών. Σε αυτό θα
προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε.
Κείμενα: Πλάτων, 427-347:
1.
Τὸν ἥλιον τοῖς ὁρωμένοις οὐ μόνον οἶμαι τὴν τοῦ ὁρᾶσθαι
δύναμιν παρέχειν φήσεις, ἀλλὰ καὶ τὴν γένεσιν καὶ αὔξην καὶ τροφήν, οὐ γένεσιν
αὐτὸν ὄντα. (Πολιτεία, 509b).
2.
Marcel G., 1889-1973. Θα μπορούσε να πει κανένας, όσο
σκοτεινή και αν είναι μια τέτοια έννοια, ότι το παρελθόν και το μέλλον
ενώνονται στην αγκαλιά του ακαταλήπτου, περιορίζονται σε μία ζώνη η οποία είναι
αυτό που ονομάζουμε παρόν, αυτό το οποίο θα ήταν ένα απόλυτο Εδώ στο τυχαίο
εδώ. Αυτή μάλιστα η ζώνη στην οποία το τότε και το τώρα τείνουν να ταυτισθούν,
όπως προηγουμένως το κοντινό και το μακρινό, δε μπορεί να είναι παρά αυτό το
οποίο ονομάζουμε αιωνιότητα. Le Mystère de l΄Être, t. I, Aubier, 1951, σελ. 209.
3.
Kierkegaard S., 1813-1855. …Γιατί πρέπει να εκτιμηθεί ότι στην
αντικειμενική αντίρρηση που μας οδηγεί στο να είμαστε κατανυκτικοί βρίσκεται το
νέο λεξιλόγιο, η ηθική απάντηση και να το Ηθικό!... Αυτό ακριβώς συνιστά τον
πειρασμό και γι’ αυτό το ηθικό γίνεται όλο και πιο δύσκολο επειδή ακριβώς
ενοικεί στην πραγματική έξαρση του απείρου που συνιστά την αρχή που
αποδεικνύεται έτσι με τον πιο σαφή τρόπο… Κάθε επομένως συστηματική σκέψη
βρίσκεται φαντασιακά υπό το πνεύμα της αιωνιότητας και έτσι η αθανασία ενοράται
ως αιωνιότητα, αλλά αυτή η αθανασία δεν είναι καθόλου εκείνη για την οποία
μιλάμε. Post-Scriptum aux miettes philosophiques, Gallimard, 1949, σελ. 90,
113, 202.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:
23-1-2023: Γνώση και υπέρβαση, 30-1-2023: Γνώση και φύση του αισθητού,
6-2-2023: Η πηγή του ρητού.
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΕΣ!
12 Δεκεμβρίου
2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος
όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.
Σχέδιο Εισήγησης:
Υπάρχει
όντως κάτι το καθαρά ατομικό σε αντίθεση με το οικουμενικό; Είναι το πρόσωπο,
το ανθρώπινο πρόσωπο, αυτόνομο ή ελεύθερο; Βέβαια, οφείλουμε, πριν από κάθε
λογισμό ή συναίσθημα, να δούμε αν είναι διανοητή κάθε ατομική συνείδηση χωρίς
την οικουμενική αλήθεια του συν-υπάρχειν, χωρίς δηλαδή την αμετάθετη αλήθεια
της απέραντης ποικιλότητας των αισθητών και χωρίς την οποία διαγράφεται τόσο η
αίσθηση και η αντίληψη, όσο και ο λόγος, όσο δηλαδή το ηθικοδιανοητικό μας
είναι το οποίο υποκρούεται αιώνια.
Αυτό
δε σημαίνει την υπαγωγή του ατομικού στο οικουμενικό, όσο και το αντίστροφο
εκτός περιπτώσεων εγωιστικής διαστροφής που είναι πηγή παραλογισμών αλλά και
τραγικών δεινών.
Ο
συγκερασμός ατομικού και οικουμενικού δημιουργεί την έννοια του προσώπου που
δεν εκφράζει παρά τη συνειδητοποιημένη γνώση όπου η ενότητα του
ηθικοδιανοητικού αποτελεί τον τόπο της αλήθειας και της καθαρότητας. Αυτό θα
εξετάσουμε.
Κείμενα:
1.Fichte:
Καταγωγικά δεν είμαι όμως ον που
αισθάνεται αλλά επίσης και ον που ενοράται επειδή δεν είμαι ένα αισθητό ον
αλ-λά και διανοητικό. Ενορώμαι ομοίως και την αίσθησή μου.
Αυτό
το οποίο ονομάζω εγώ δεν είναι κατά συνέπεια τίποτε άλλο παρά μία βέβαιη
φανέρωση της συνείδησης η οποία ονο-μάζεται εγώ και η οποία δεν κατευθύνεται
προς τον εξωτερικό κόσμο… Είσαι ο αιώνιος κυματισμός της ζωής, της αρχέγονης
ζωής, της ζωής σου ω άπειρο, γιατί κάθε ζωή είναι η ζωή Σου κι μόνο η
θρησκευτική ματιά εισδύει στο βασίλειο της πραγματι-κής ωραιότητας.
Fichte, De la destination de l’homme,
Flammarion, 1995,
σελ. 127, 193, 225.
2.Descartes, 1596-1650: Με τον όρο ‘’ενόραση” δεν εννοώ ούτε την
αναβλύ-ζουσα μαρτυρία των αισθήσεων, ούτε την απατηλή κρίση ή μια φαντασία η
οποία συνθέτει εσφαλμένα πράγματα, αλλά μια α-ντιληπτική πράξη του καθαρού και
περιεσκεμμένου πνεύμα-τος, μια εννοιολογική –συλληπτική ενέργεια, τόσο εύκολη
κι τό-σο διακριτή που αναμφίβολα μπορεί να θυμάται ό,τι αντιλαμ-βανόμαστε.
Εναλλακτικά, οδηγούμαστε στο ίδιο όταν λέμε πως με την ενόραση αντιλαμβανόμαστε
την αναμφισβήτητη διανο-ητική πράξη του καθαρού και προσεκτικού πνεύματος που
αν-θοφορεί μόνο υπό το φως του λόγου…
René Descartes,
Regulae at directionem ingenii, 5, 18.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:
19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
28 Νοεμβρίου
2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος
όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.
Σχέδιο Εισήγησης:
Οτιδήποτε
περιγράψιμο, είναι αναπόφευκτα φθαρτό, κινητό, μεταβλητό, με απλά λόγια,
πεπερασμένο. Συνιστά όμως και συμβολική έκφραση, δεδομένου ότι κάθε μορφή
έκφρασης είναι συβολική. Αυτό σημαίνει πως όλα τα πεπερασμένα τα εκφράζουμε με
τις συμβολικές μορφές έκφρασης, όπως κυρίως η γλώσσα (κοινή γλώσσα, λογοτεχνική,
επιστημονική, μαθηματική κ.ο.κ.). Ορθή όμως έκφραση, περιγράφουσα έκφραση,
είναι αναπόφευκτα λογική, αν δεν εγκλείει εσφαλμένες γνώσεις. Ωστόσο, κάθε
λογική περιγραφή είναι νεκρή αν δεν παραπέμπει στο νόημα, καθόσον κάθε
περιγραφή εκφράζει ένα νόημα. Συμβολική εκφραζόμενο κάθε περιγράφον νόημα
συνιστά κίνηση του πνεύματος στον κόσμο του πεπερασμένου.
Μήπως
επομένως η σιωπή δεν έχει λόγο στον κόσμο του περιγραπτού; Υπάρχει όμως και ένα
άλλο ερώτημα: Μήπως η σιωπή είναι ο ΄΄λόγος΄΄ του απολύτου στο σχετικό και άρα
η μήτρα του λέγειν και του περιγράφειν ως μυστική τροφός του περιγράφοντος
λόγου ώστε να τηρείται εσαεί η δυνατότητα του λέγειν-εκφράζεσθαι-περιγράφειν;
Αυτό
θα εξετάσουμε με κάθε δυνατή διαύγεια.
Κείμενα: 1. Την μεν
ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν (μτφ: Η ζωγραφική
είναι σιωπηλή ποίηση, ενώ η ποίηση είναι ομιλούσα ζωγραφική). Σιμωνίδης ο
Κείος.
2. Σε μια
γοητευτική αντίθεση με όλα όσα προσέβαλλαν τα μάτια του εδώ και καιρό, έβλεπε,
έξι βήματα μακριά του, μια αξιολάτρευτη γυναίκα με μια θεία ομορφιά. Όμως,
ετούτη η ομορφιά ήταν σχεδόν η μικρότερη γοητεία της. Αντί για εκείνη, τη
βεβιασμένη, την αφύσικη ευγένεια που πάνω της είναι αποτυπωμένη η υποκρισία και
που βρομάει ψευτιά, ευγένεια για την οποία φημιζόταν ο οίκος ντε Σερπιέρ, αντί
για εκείνη τη μανία της κυρίας ντε
Πουλωράν να κάνει πνεύμα με το παραμικρό, η κυρία ντε Σαστελλέρ ήταν
απλή κι ψυχρή , αλλά μ’ εκείνη την
απλότητα που γοητεύει γιατί δεν καταδέχεται να κρύβει μια ψυχή φτιαγμένη για
τις πιο υψηλές συγκινήσεις και μ’ εκείνη
την ψυχρότητα τη συγγενική προς τις φλόγες που μοιάζει έτοιμη να αλλάξει σε
καλοσύνη ακόμη και σε ενθουσιασμό, αν ξέρετε να τον εμπνεύσετε.
Stendhal, Lucien Leuwen , μετέφραση Κρις Μαυρομμάτη και Βαλερύ
Λασπιλλέρ, Μέδουσα, 1991, σελ. 238. Jean Brun, L’ home et le langage, puf, 1985.Η γλώσσα ε ίναι η
αρμονική (harmonique)
του ό,τι δε μπορούμε να πούμε αλλά το οποίο sourd μέσα μας για την Ἄρχή και για το Τέλος του κόσμου. Καθένα απ’ τα
λόγια μας περνάει και ξαναπερνάει έτσι απ’’ το κρεβάτι το υπόγειο ενός μυστικού
ποταμού το οποίο draine τις υπάρξεις μας και τις οδηγεί στο Βασίλειο χωρίς τείχη όπου δεν
υπάρχουν πια πόρτες που κλείνουν. Σελ. 254.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:..
5 Δεκεμβρίου 2022: Αφαίρεση και Υπέρβαση.
12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022:
Σιωπή και τόποι εγγύτητας.
τηλ. επικοινωνίας
6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
21 Νοεμβρίου
2022: Η οντική φύση της γνώσης. Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος
όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Είναι γνωστές οι θεωρήσεις των σχολών οι σχετικές με τη φύση της γνώσης καθόλη
τη φιλοσοφική πορεία τόσο της δυτικής όσο και της ανατολικής παράδοσης.
Επικεντρούμενοι όμως στη φύση της αίσθησης, της αντίληψης, της μνήμης, της
φαντασίας και της συμβολικής έκφρασης (λογική), είμαστε σε θέση να δούμε κάτι
το οποίο διαλανθάνει: Η προσωπική συνειδητοποίηση της γνώσης (επίγνωση) δεν
συμίπτει με τα γνωριζόμενα αισθητά (αφελής ρεαλισμός), ούτε ταυτίζεται κατά το
πρότυπο του πανθεϊσμού. Κατά τον Πλάτωνα
η γνώση είναι ανάμνηση της ιδέας κάθε γνωριζόμενου δεδομένου ότι η διάνοια δε
δημιουργεί, αλλά συλλαμβάνει, αναθυμάται κάτι το οποίο προγηγείται αυτής ως
άφθαρτο.
Χωρίς
να αντιμαχούμε, αναγνωρίζοντας θετικά σε
πολλές σχολές σκέψης, ακόμη και της ανατολικής παράδοσης κατά την οποία κάθε
γνώσιμο είναι αναληθές ως πρόσκαιρο και παρερχόμενο, ως πλάνη των αισθήσεων,
θεωρούμε πως το είναι της γνώσης ‘’πυκνώνεται’’ σε κάθε γνώσιμο το οποίο είναι
‘’εικόνα’’ του συμπαντικού συμβαίνοντος. Εκεί κραταιώνονται κατηγορίες σκέψης,
όπως το είναι της μεταβολής, η συνέχεια και η ασυνέχεια, η ταυτότητα και η
ενότητα, το είναι του χρόνου. Πλούδιος επομένως ο λειμώνας με τον οποίο θα
αναστραφούμε.
Κείμενα:
1.
Nagarjuna, 150-250
περίπου. Πρώτα πρώτα, η ολοκληρωμένη
κίνηση/ Δεν είναι ολοκληρωμένη, ούτε μη ολοκληρωμένη•/Εκτός απ’ την
ολοκληρωμένη κίνηση ή την μη ολοκληρωμένη /Μία τελούμενη κίνηση δεν είναι
γνωστή. Traité du milieu, ελλην.
μεταφ., εκδ. Δρόμων.
2.
Ockham: Η ιδέα είναι αυτό το οποίο είναι γνωστό και όχι αυτό
με το οποίο γνωρίζουμε. Δεν υπάρχει επομένως λόγος να αναρωτιόμαστε
για μια πράξη γνώσης που δεν είναι το πρότυπο στο οποίο αναφέρεται ο τεχνίτης. Guillaume d’Ockham. In Science di-vine,
epiméthée, PUF, 2002, σελ. 278.
3.
Αριστοτέλης: ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρί-στου, καὶ
ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ με-τάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ
γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ
καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων… Μ. τ. Φ., 1072b.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:..
28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 5 Δεκεμβρίου 2022: Αφαίρεση και Υπέρβαση. 12 Δεκεμβρίου 2022:
Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι
εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
14 Νοεμβρίου
2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος
όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Κάθε νοητική εικόνα οφείλεται στην αίσθηση, στην αντίληψη, στη μνήμη και
κυριότατα στη φαντασία. Έχει όμως μία βασική προϋπόθεση: Οφείλει να αναφέρεται
σε συγκεκριμένα, φθαρτά, κινητά, πεπερασμένα αντικείμενα, άλλως μεταβάλλεται σε
ειδωλική φαντασιοπληξία. Αυτό ισχύει και για τις έννοιες οι οποίες συνάγονται
απ’ τις ομοιότητες, αναλογίες κ.ο.κ. των αισθητών πραγμάτων. Είναι μάλιστα
αναγκαίο να τονίσουμε το ρόλο της φαντασιακής χωροχρονικότητας ή της
δημιουργικής φαντασίας χωρίς την οποία καμία νοητική εικόνα δεν είναι δυνατή.
Ήδη,
δημιουργούνται και τα συναισθήματα το οποία όμως έκγονα των νοητικών
εικόνων-παραστάσεων, δεν ‘’γεωγραφούνται’’ με βάση τις νοητικές εικόνες ως
βιώματα, αλλά προδίδουν κάτι το οποίο καταξιώνει τις νοητικές εικόνες, το
ηθικοδιανοητικό είναι.
Νοητικές
εικόνες και συναισθήματα επομένως πλέκουν ενότητα της οποίας το είναι καθιστά
την υπέρβαση του λόγου υπερβατικότητα του πνεύματος της διανθρώπινης
δημιουργίας, παρά πολλά και τραγικά λάθη της εγωιστικής πια συνείδησης. Οι
εικόνες-έννοιες διασυνδέουν τις ασυνέχειες με τη συνέχεια του ορθού λόγου, αλλά
αυτό διαμηνύει τον πλούτο του συν-υπάρχειν, όπως θα αναπτύξουμε.
Κείμενα:
1.
Boèce (Βοήθιος), 480-524. Πράγματι, ό,τι ονομάζεται ατελές, θεωρείται ατελές
εξαιτίας έκπτωσης της τελειότητάς του… Δεν αποδείξαμε, είπε εκείνη, πως τα
πράγματα τα οποία πολλοί άνθρωποι αναζητούν δεν είναι ούτε πραγματικά, ούτε
τέλεια αγαθά, για τον απλό λόγο επειδή διαφέρουν μεταξύ τους και γιατί, καθώς
το ένα δεν υπάρχει στο άλλο, δε μπορούν να προσφέρουν το αγαθό στον απόλυτο
βαθμό πληρότητάς του; Consolation de la philosophie, Rivages poche/Petite
Bibliothèque, 1989, σελ. 129, 136.
2. Πλάτων, 427-34. 7Ἀμήχανον κάλλος, ἔφη, λέγεις, εἰ ἐπιστήμην μὲν καὶ ἀλήθειαν παρέχει, αὐτὸ δ᾽ ὑπὲρ ταῦτα κάλλει ἐστίν· οὐ γὰρ δήπου σύ γε ἡδονὴν αὐτὸ λέγεις. Πολιτεία, 508d, 509a …
3.
Whitehead A. N., 1861-1947. Το σύμπαν είναι δυικό (διττό) στο πλήρες νόημα του όρου, γιατί είναι
ταυτόχρονα παροδικό και αιώνιο. Το σύμπαν είναι διττό γιατί κάθε ενέργεια
επιτάσσει αφηρημένο χαρακτήρα. Το σύμπαν είναι διττό γιατί κάθε περίπτωση
διενώνει τη μορφική του αμεσότητα με την αντικειμενική ετερότητα. Το σύμπαν
είναι πολλά γιατί οφείλει με πληρότητα και τελειότητα να αναδύεται σε πολλές
τελικές φάσεις. Adventures of Ideas, The
free press, 1933, σελ. 190. 3.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:.. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022:
Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής.5 Δεκεμβρίου 2022: Αφαίρεση και Υπέρβαση. 12 Δεκεμβρίου 2022:
Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι
εγγύτητας.
τηλ. επικοινωνίας
6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
7 Νοεμβρίου
2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Oι όροι αμεσότητα και αυτοσυγκέντρωση είναι πολύ
γνωστοί και διεμβολίζουν πολλές πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Προσπαθώντας να
τους προσεγγίσουμε φιλοσοφικά προσκρούουμε σε θέσεις πολλών σχολών. Δεν
απαιτείται μνεία, αλλά εμβάθυνση η οποία φωτίζει οικουμενικά το νόημά τους.
Όταν αυτοσυγκεντρωνόμαστε, ‘’υποπίπτουν’’ στη
λήθη η μνήμη, η αίσθηση, η αντίληψη και ο λογισμός θα λέγαμε. Αυτή η κατάσταση
δε συνιστά λήθη ούτε αποκόλληση απ’ το έρχρονό μας, αλλά διάχυση, διαστολή,
κοινωνία του όλου συνειδότος μας με την απόλυτη αρχή της αμεσότητάς του. Κάθε
εμμεσοποιημένη σχέση που εκφράζεται λογικά-συμβολικά, εισδύει στο είναι της και
εδώ είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε το πνεύμα της αμεσότητας: Αμεσότητα δεν
είναι ο αλογισμός αλλά η βαθύτατη οντική μας φύση χωρίς την οποία η
αυτοσυγκέντρωση είναι αδιανόητη.
Αμεσότητα,
αυτοσυγκέντρωση: Δύο όψεις της αυτής αλήθειας η οποία προδίδει την οντική φύση
του υπάρχοντος, ό,τι διενώνει την υπέρβαση με την υπερβατικότητα, όπως θα δούμε
στη συνέχεια την συναντησεών μας.
Κείμενα:
1.Αριστοτέλης,
384-322. … ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ
καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ
μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς
καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων, ὥστ'
ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον.
Μ. τ. Φ., 1072b.
2.Jacobi F. H., 1743-1819. Συνεπώς, το νόημα μιας κρίσης που υπάρχει
πραγματικά και που αγνοεί τον εαυτό της, μακράν του να είναι αντιφατική, είναι,
αντίθετα, αναγκαία: Αυτός ο απρόσωπος λόγος που αγνοεί τον εαυτό του είναι
ακριβώς ο αυθεντικός λόγος, ο απόλυτος λόγος, ο ουσιώδης In David Hume et la croyance. Idéalisme et realisme, Vrin, 2000, σελ. 163.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική
εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28
Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό
και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)
24 Οκτωβρίου
2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος
όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.
Σχέδιο
Εισήγησης:
Είναι δυνατή η σύλληψη-εννόηση του όρου καθολικότητα, οικουμενικότητα, ολότητα
κ.ο.κ., γενικών δηλαδή εννοιών (αν πρόκειται για έννοιες, για τα universalia των σχολαστικών ή για τις
δεύτερες έννοιες του Αριστοτέλη; Αντίθετα κάθε συγκεκριμένο εννοείται με την
συναντιληπτική ενσυναίσθηση και είναι αναπόφευκτα παραστατό, σχετικό,
συμβολιζόμενο απ’ το νόημά του, άρα και περιγραπτό.
Για
τη σχέση εννοιών και ιδεών θα κάνουμε λόγο σε προσεχή ευκαιρία. Στη σημερινή
μας όμως συνάντηση οφείλουμε να δούμε αν χωρίς το συγκεκριμένο είναι νοητό ό,τι
αποκαλούμε καθολικό-οικουμενικό. Έχουμε τονίσει πρόσφατα πως και στο πιο
συγκεκριμένο μέγεθος (μικρό ή μεγάλο, οι όροι είναι σχετικοί) εικονίζεται ο
κόσμος όλος εξαιτίας μιας απλής αλήθειας κατά την οποία κάθε αισθητό είναι
φθαρτό, κινητό, μεταβλητό κ.ο.κ. Χωρίς το συγκεκριμένο επομένως δεν είναι
δυνατό να υπάρχει αισθητός κόσμος, αλλά το πρόβλημα παροξύνει τα λογισμό: Είναι
η καθολικότητα, η ολότητα, αλήθειες ή απλά ονόματα, όπως διδάσκει ο εμπειρισμός
και ιδία ο νομιναλισμός; Είναι αρχή νόησης και εννόησης (αντίληψης) που συνέχει
τις ασυνέχειες ή συμβατική επινόηση; Αυτό θα προσπαθήσουμε να δούμε όσο πιο
προσεκτικά.
Κείμενα:
Hawking
St., 1942-2018. Η κοσμολογία δε μπορεί
να κάνει καμία πρόρρηση σχετική με το σύμπαν, αν δεν κάνει υπόθεση ως προς τις
πρωτογενείς συνθήκες. Αν απουσιάζει μια τέτοια υπόθεση, δε μπορούμε να πούμε
τίποτε, σαν τα πράγματα να ήταν όπως είναι σήμερα… Ήδη, επισημάναμε αυτήν την
συμπληρωματική αβεβαιότητα, ελαττώνοντας έτσι στο μηδέν τις ελπίδες του
επι-στημονικού ντετερμινισμού, θεωρίας κατά την οποία μπορεί κανένας να
προλέγει το μέλλον με βεβαιότητα. Stephen Haw-king-Roger Penrose, La nature de
l΄ espace et du temps, folio/essais,
Gallimard, 1997, σελ. 123, 105.
Hegel
G. W. F., 1770-1831. Μόνο το απόλυτο
είναι αληθινό και το αληθινό μόνο είναι απόλυτο… Οικουμενικό είναι λοιπόν το
κα-τεξοχήν αληθές της αισθητής βεβαιότητας… Αυτή η απόλυτη απειρία ή η απόλυτη
έννοια οφείλει να ονομάζεται απλή ουσία της ζωής, το οικουμενικό αίμα, το
πανταχού παρόν που δεν τα-ράζεται ούτε διακόπτεται στη διαδρομή του από καμία
διαφορά… Τα δύο πράγματα, η καθαρή σκέψη και η αισθαντικότητα της συνείδησης
είναι καθεαυτά μία μοναδική συνείδηση. Phénoménologie de l΄Esprit, Aubier Montaigne, t. I, I. Σελ. 67, 84, 136, ΙΙ,
σελ.147.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 7 Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση.
14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική
φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022:
Σιωπή και τόποι εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο
έτος)17 Οκτωβρίου
2022: Η αντίληψη ως πνευματική έκφραση της αίσθησης. Δημητρακοπούλου
53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX,
18.30 μ.μ.
Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστή
η προβληματική της φιλοσοφίας η σχετική με τη φύση της αίσθησης και της σχέσης της
με την αντίληψη. Χωρίς αυτήν την αφετηριακή προβληματική δεν είναι δυνατό να
υπάρχει αξιόπιστη φιλοσοφική δημιουργία, καθόσον αυτό το πρόβλημα αποτελεί
θεμέλιο λίθο κάτοψης της γνώσης, της συνειδητής επίγνωσης, αγγίζοντας όχι μόνο
τη μεταφυσική αλλά πρωτίστως την οντολογία, τη γνωσιοθεωρία, την ηθική, την
αισθητική, κ.ο.κ.
Το
κύριο ερώτημα συνίσταται στο αν είναι διανοητή η αίσθηση χωρίς την αντόληψη,
στο αν η αντίληψη μπορεί να υπάρχει χωρίς την αίσθηση. Για τον Αριστοτέλη λ.χ.
η πνευματική φύση του ανθρώπου είναι αδιανόητη χωρίς την αίσθηση, ενώ για τον
Ντεκάρτ η αίσθηση είναι καθαρά πνευματική λειτουργία. Για τους εμπειριστές η
αντίληψη είναι απαύγασμα της αίσθησης, για τους πανθεϊστές αίσθηση και αντίληψη
ταυτίζονται.
Θα
προσπαθήσουμε να εξετάσουμε το συμπληρωματικό χαρακτήρα αίσθησης και αντίληψης,
την περιχωρητικότητά τους, χωρίς να ταυτίζουμε ή με αναγωγές να υποτάξουμε τη
μία στη άλλη. Υπ’ αυτό το πνεύμα θα διαπλωθούμε σε σημαντικές ‘’προκλήσεις’’ της
οντολογίας και θα αναπροσεγγίσουμε τους όρους υπέρβαση και υπερβατικότητα,
πάντα σε διάλογο με μεγάλες στιγμές της φιλοσοφικής προσπάθειας.
KEIMENA:
Alexander
S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα συνέχεια είναι μία ποιότητα
οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα αποκαλούμε διανοητική συνέχεια…
Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση, αλλά με κάτι που ονομάζω
΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως θεμέλιο της αίσθησης-αντίληψης…Time, Space and Deity.
Bergson
H., 1859-1941. Έτσι βιωμένος ο χρόνος δε θα ήταν για την πολλότητα των ψυχικών
μας καταστάσεων ό,τι η μυχιότητα είναι σε μερικές απ’ αυτές, ένα σημείο, ένα
σύμβολο απόλυτα διακριτό απ’ την πραγματική διάρκεια; Θα απαιτούσαμε επομένως
απ’ τη συνείδηση να απομονωθεί απ’ τον εξωτερικό κόσμο και με μία επίμονη
προσπάθεια αφαίρεσης να ξαναγίνει η ίδια. Essai sur les données immediate de la conscience, PUF, 1927, σελ. 67.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 24 Οκτωβρίου 2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. 7
Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική
εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28
Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022:
Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι
εγγύτητας.
τηλ.
επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ
ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24ο έτος)
Φίλες και
φίλοι,
Συνεχίζοντας
για εικοστή τέταρτη χρονιά τις συναντήσεις μας, σας γνωστοποιούμε τον κύκλο των
συζητήσεών μας ο οποίος επικεντρώνεται στο θεματικό κύκλο: ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΚΑΙ
ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΤΑ.
Λαμβάνοντας
υπόψη τις συνθήκες υγιεινής λόγω της γνωστής πανδημίας η οποία επιμένει έστω
και υπό λιγότερο αντίξοες συνέπειες, όπως και τις ανακύπτουσες υποχρεώσεις, Σας
πληροφορούμε πως οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο
(Δημητρακοπούλου 53-55, 1ος όροφος, Κουκάκι, συαθμός μετρό: FIX) σε ομάδες 10-15 μετεχόντων και με όλες τις
υγειονομικές προδιαγραφές.
Όπως η μέχρι
τώρα πορεία μας επικεντρώνεται στην πραγματική συνάντηση και διάλογο, στην
εγγύτητα και στο σεβασμό όλων των θεωρήσεων, ενστάσεων, συμπληρωματικών
παρεμβάσεων, κατά παρόμοιο τρόπο και οι φετινές μας συναντήσεις θα
πραγματοποιούνται υπό το ίδιο πνεύμα.
Θα χαρούμε να
σας δούμε από κοντά και σας γνωστοποιούμε το πρόγραμμα των συναντήσεών μας
μέχρι τα Χριστούγεννα (Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος) Θα γνωστοποιηθεί
έγκαιρα και το μετά τα Χριστούγεννα
πρόγραμμα.
17 Οκτωβρίου 2022: Η αντίληψη ως πνευματική
έκφραση της αίσθησης. 24 Οκτωβρίου 2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. 7
Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική
εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28
Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022:
Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι
εγγύτητας.
Με θερμούς
χαιρετισμούς, Νίκος Μακρής (τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com)
14 Σεπτεμβρίου 2022
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ: 18.30 μ.μ.
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
16 Μαϊου 2022, Δέκατη
όγδοη συνάντηση, 18.00 μ.μ.
Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι
(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Ενογένεια, γενέσεις Αγεννήτων-
Επιλογικό
Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει μία αυταπόδεικτη, όχι
προκύπτουσα, αλλά αναδυ όμενη αλήθεια η οποία δεν είναι παρά η εμφάνιση του
είναι των πραγμάτων διαμέσου του αποσυμβολισμού, διαμέσου δηλαδή της αποκάλυψης
του είναι των πραγμάτων, πέρα απ’ τη συμβατικότητα της γλωσσικής έκφρασης, ΄πως
και κάθε εκφραστικής μορφής, δεδομένου ότι κάθε ρητό, εκφραστό είναι σχετικό.
Ήδη,
ότι συνιστά το είναι της έκφρασης, είναι η πνοή αυτής, το ενογενές το οποίο μηνύει
ό,τι οι ορφικοί απεκάλεσαν γενέσεις αγεννήτων.
Είναι
όντως ο κόσμος της σιωπής που δεν είναι η απουσία του λέγειν, αλλά η αποκάλυψη
της αιώνιας φύσης των πραγμάτων, το φως που καθιστά δυνατή κάθε επιμέρους
έκφραση. Όντως, ο μάταιος λόγος, η αδολεσχία της καθημερινότητας βρίσκει
απέναντί του τον όντως λόγο της σιωπής που δεν είναι παρά η μαρτυρία του
απολύτου στο σχετικό.
Κείμενα: Πλωτίνος: Στον Πλωτίνο, η ὑπερπλησμονή ἀγαθότητος του Ἑνός-Ἀγαθοῦ, δημιουργεί το νου και
την ψυχή, τις τρεις αρχικές υποστάσεις: Ὄν
γάρ τέλειον τῷ μηδέν ζητεῖν μηδέ ἒχειν μηδέ δεῖσθαι οἷον ὑπερερρύη καί τό ὑπερπλῆρες
αὐτοῦ πεποίηκεν ἂλ-λο, Ἐννεάδες, V. 1, 6, 38-39. Σε αυτό το χωρίο, όπως
και σε πολλά άλλα πλατωνικά και πλωτινικά κυρίως μπορούμε να “αναγνώ-σουμε” την
αρχή της ταυτότητας και επίσης της ετερότητας.
Hegel:
Αυτή η απλή απειρία ή η απόλυτη έννοια οφείλει να ονομάζεται απλή ουσία της
ζωής, ψυχή του κόσμου, οικουμενι-κό αίμα, πανταχού παρόν. Δε σκιάζεται ούτε
διακόπτεται στην πορεία της από καμία διαφορά η οποία οδηγεί όλες τις
διαφο-ρές, όπως επίσης και το αφηρημένο είναι τους. Καθεαυτήν πάλ-
λεται χωρίς να κινείται, τρέμει στα βάθη της χωρίς να είναι
ανήσυχη.
La Phénoménologie de l’Esprit, Aubier Montaigne, 1941, I, σελ. 136.
Πολλές ευχές
για καλό καλοκαίρι, με θερμές ευχαριστίες για τις φετινές μας δυναντήσεις.
Με το καλό θα
συναντηθούμε πάλι το ερχόμενο φθινόπωρο.
Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55 Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021- 9 ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έβδομη Συνάντηση.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ RAGTIME, εισηγητής: Γιάννης Βουλιουρής
Η ΜΟΥΣΙΚΗ RAGTIME
Η μουσική ragtime είναι η μουσική των μαύρων της Βόρειας Αμερικής, που άνθησε κατά τις δύο
πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Ξεκίνησε από την πολιτεία του Missouri ως λαϊκή νέγρικη μουσική και στη συνέχεια γνώρισε
τεράστια επιτυχία στα πιάνα των μπαρ και των νυκτερινών κέντρων. Την αξία της
όμως την κερδισε χάρη σε εμπνευσμένους καλλιτέχνες που την καλλιέργησαν στο
πιάνο, κάνοντάς την να περάσει στο επίπεδο της καλής τέχνης. Ο σπουδαιότερος
και γνωστότερος από αυτούς είναι ο Scott Joplin (1868-1917) που, με το έργο του, δημιούργησε τη σχολή της “κλασσικής ragtime”.
Γύρω στο 1910 η δημοτικότητα της ragtime στην Αμερική φθάνει στα όρια της εθνικής τρέλλας,
κατακτώντας λευκούς και μαύρους σ’ όλη την έκταση των Ηνωμένων Πολιτειών. Όμως,
παρά τις προσπάθειες του Joplin να κρατήσει την ragtime στο επίπεδο της σοβαρής έντεχνης μουσικής, αυτή παίρνει το δικό της δρόμο,
αφ’ ενός προς την εμπορική ελαφρά μουσική και αφ’ ετέρου προς την ανατέλλουσα Jazz. Ο Joplin πεθαίνει απογοητευμένος, πιστεύοντας ότι το έργο
του απέτυχε, και η εποχή της ragtime σβήνει οριστικά το
1920, αφήνοντας όμως τα ίχνη και τις επιρροές της όχι μόνο στην Jazz αλλά και στην ελαφρά, τη χορευτική αλλά και τη σοβαρή μουσική του 20ού
αιώνα.
Το ενδιαφέρον για την ragtime ξυπνάει σιγά – σιγά μερικές δεκαετίες αργότερα, για να κορυφωθεί κατά τη
δεκαετία του 1970, σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο. Ο Scott Joplin αναγνωρίζεται διεθνώς ως μεγάλος συνθέτης και η
μουσική του καταξιώνεται ως κλασσική τέχνη.
Στη συνάντηση της 9ης Μαΐου 2022 θα δοθούν ιστορικά
και μουσικολογικά στοιχεία για τη μουσική ragtime και θα ακουστούν
χαρακτηριστικά κομμάτια διαφόρων συνθετών της.
Επόμενη καταληκτική συνάντηση: 16 Μαϊου 2022 με θέμα Ενογένεια και Ενότητα. Εισηγητής: Νίκος Μακρής
Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών
Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55
Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021-ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έκτη
Συνάντηση. 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός.
Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει ένα πρόβλημα: Πώς
κάνουμε λόγο για το λόγο της σιωπής, όταν όλα όσα λέγονται, λέγονται συμβολικά,
σχετικά, φραστά κ.ο.κ.; Υπάρχει κάτι που μηνύει τη σιωπή και το οποίο μπορούμε
να καταθέσουμε με τον τρόπο του σχετικώς εκφράζεσθαι; Ναι, θα λέγαμε αν
εμβαθύναμε το πνεύμα της συμβολικής έκφρασης επειδή το θεμέλιο κάθε συμβολισμού
είναι πέρα απ’ το φραζόμενο. Αποσυμβολισμός επομένως, άρση της σχετικότητας,
εισβολή στο είναι του λέγειν, κάτι που καθιστά δυνατό το ίδιο το λέγειν. Είναι
του λέγειν είναι το είναι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης που φανερώνεται
κρυπτικά ως μαρτυρία-παρουσία, ως αποκάλυψη του απόλυτου στο σχετικό. Εκείθεν
το λέγειν αναπροσλαμβάνει την οντική του αλήθεια. Αυτό ακριβώς θα αναπτύξουμε
στη σημερινή μας προσπάθεια.
Κείμενα:
ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν
δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν,
ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ
δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον
καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ·
Αριστοτέλους, Μ. τ. Φ., 1072b. , το γνωρίζω. Ο Θεός υπερβαίνει όλα τα πράγματα
που είναι αδύνατα γι’ Αυτόν. Θα τον λατρεύεις έτσι κατά προτίμηση με τη σιωπή.
Ο Λόγος ακούγεται μέσα σου περισσότερο από άλλα στόματα. Ας σιωπάς ενώπιόν του
για να τον ακούς. Κοίταξε τη σιωπή της νύχτας, ο Θεός γεννιέται παιδί… Στο
μέτρο που η ψυχή σου είναι σιωπή και νύχτα, σε ό,τι έχει σχέση με τα αισθητά, ο
Θεός θα γεννηθεί εντός σου και όλα θα αποκατασταθούν…. Η ύψιστη τιμή είναι μία
άγια σιωπή. Silesius Angelus, Le pèlerin chérubique, Cerf-Albin Michel, 1994,
σελ. 34, 86, 99, 159, 217.
Επόμενες Συναντήσεις: 9 Μαϊου
2022: Η μουσική ragtime,
εισηγητής, Γιάννης Βουλιουρής, 16 Μαϊου 2022: Επιλογικό, εισηγητής, Νίκος
Μακρής.
filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ. 6977093615.
email: nikos.makris2@gmail.com
Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών
Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55
Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021-ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έκτη
Συνάντηση. 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός.
Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει ένα πρόβλημα: Πώς
κάνουμε λόγο για το λόγο της σιωπής, όταν όλα όσα λέγονται, λέγονται συμβολικά,
σχετικά, φραστά κ.ο.κ.; Υπάρχει κάτι που μηνύει τη σιωπή και το οποίο μπορούμε
να καταθέσουμε με τον τρόπο του σχετικώς εκφράζεσθαι; Ναι, θα λέγαμε αν
εμβαθύναμε το πνεύμα της συμβολικής έκφρασης επειδή το θεμέλιο κάθε συμβολισμού
είναι πέρα απ’ το φραζόμενο. Αποσυμβολισμός επομένως, άρση της σχετικότητας, εισβολή
στο είναι του λέγειν, κάτι που καθιστά δυνατό το ίδιο το λέγειν. Είναι του
λέγειν είναι το είναι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης που φανερώνεται
κρυπτικά ως μαρτυρία-παρουσία, ως αποκάλυψη του απόλυτου στο σχετικό. Εκείθεν
το λέγειν αναπροσλαμβάνει την οντική του αλήθεια. Αυτό ακριβώς θα αναπτύξουμε
στη σημερινή μας προσπάθεια.
Κείμενα:
ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν
δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν,
ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ
δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον
καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Αριστοτέλους,
Μ. τ. Φ., 1072b. , το γνωρίζω. Ο Θεός υπερβαίνει όλα τα πράγματα που είναι
αδύνατα γι’ Αυτόν. Θα τον λατρεύεις έτσι κατά προτίμηση με τη σιωπή. Ο Λόγος
ακούγεται μέσα σου περισσότερο από άλλα στόματα. Ας σιωπάς ενώπιόν του για να
τον ακούς. Κοίταξε τη σιωπή της νύχτας, ο Θεός γεννιέται παιδί… Στο μέτρο που η
ψυχή σου είναι σιωπή και νύχτα, σε ό,τι έχει σχέση με τα αισθητά, ο Θεός θα
γεννηθεί εντός σου και όλα θα αποκατασταθούν…. Η ύψιστη τιμή είναι μία άγια
σιωπή. Silesius Angelus, Le pèlerin chérubique, Cerf-Albin Michel, 1994, σελ.
34, 86, 99, 159, 217.
Επόμενες Συναντήσεις: 9 Μαϊου
2022: Η μουσική ragtime,
εισηγητής, Γιάννης Βουλιουρής, 16 Μαϊου 2022: Επιλογικό, εισηγητής, Νίκος
Μακρής.
filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ. 6977093615.
email: nikos.makris2@gmail.com
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
11 Απριλίου 2022, δέκατη πέμπτη συνάντηση, 18.00 μ.μ.
Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι
(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Η ΣΙΩΠΗ ΩΣ ΠΟΛΥΒΟΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΚΑΙ ΑΡΜΟΝΙΑ.
Έχει
λεχθεί ότι η σιωπή είναι δίδυμη αδελφή τηςεπιστήμης και της αρμονίας. Και μόνον
η αναφορά αυτή θα αρκούσε για να αποδείξει τη μεγάλη αξία και σημασία της στην
ιστορική πορεία του ανθρώπου, από την αρχαιοτάτη εποχή μέχρι σήμερα και στην
ανάπτυξη του πολιτισμού. Αλλά και οι αναφορές που έχουν γίνει από διακεκριμένους
διανοητές και στοχαστές και από τον απλό λαό ακόμη, πιστοποιούν τη μεγάλη της
αξία. Αναφέρω μερικές από αυτές. «Σιωπή ποτ’ εστίν αιρετοτέρα λόγου ». Μένανδρος
«Δει σώφρων και αγαθός ανήρ σιωπάν ή λαλείν τα καίρια», Αισχύλος, «νέοις το σιωπάν
κρείττον του λαλείν», Μένανδρος «Σιωπή τα πολλά έστω ή λαλείσθω τα αναγκαία
δι΄ολίγων», Στοβαίος, και η σιωπή είναι
χρυσός, λέει ο απλός λαός.
Καταρχάς,
στην προσέγγιση της έννοιας της σιωπής πρέπει να αναφερθεί η διαφορά της από τη
σιγή και το λόγο της καθημερινότητας. Η σιγή από το αμετάβατο ρήμα σιγώ είναι
μια ανενεργή κατάσταση, είναι σχεδόν αφωνία, εφόσον δεν υπάρχει σκέψη η οποία
είναι προϋπόθεση του λόγου, και της έκφρασης, σε αντίθεση με τη σιωπή η οποία
προέρχεται από το μεταβατικό ρήμα σιωπώ δηλαδή έχει αντικείμενο, έχει ενέργεια.
ΛΕΥΤΕΡΗς ΓΚΙΚΑΣ
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
21 Maρτίου 2022, δέκατη τρίτη συνάντηση, 18.00 μ.μ.
Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκ
(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΟΒΑΤΣΗ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
Η Γηριατρική σαν ειδικότητα
ακολουθεί το μοντέλο της ολιστικής υγείας που, όπως είναι γνωστό, θεωρεί τον
άνθρωπο σαν ένα ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ , που έρχεται σε σχέση με άλλα
συστήματα και που η υγεία του έχει βιολογικές, κοινωνικές, ψυχολογικές και περιβαλοντολογικές
ορίζουσες. Η ολιστική υγεία δεν έχει σαν βάση την αποστασιοποιημένη παρατήρηση
και αντικειμενοποίηση του ασθενή, αλλά ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ που έχει ο ασθενής με τον
γιατρό του, την νόσο του, το κοινωνικό και νοσηλευτικό περιβάλλον, καθώς και με
τον εαυτό του, όπως και την σχέση που έχουν μεταξύ τους οι επαγγελματίες της υγείας ,σε ότι αφορά την
συνεργασία τους για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πάσχοντες συνανθρώπους
τους.
Η ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ, είναι η
«παιδιατρική των ηλικιωμένων». Η ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, είναι η θεώρηση του γήρατος από
βιολογική, νοσηλευτική, κοινωνική και λειτουργική άποψη.
ΤΟ ΓΗΡΑΣ, σχετίζεται με την
ΑΝΑΠΤΥΞΗ, που είναι μια ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ,
ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ διεργασία , δηλαδή έχει να κάνει με τον χρόνο,
χαρακτηρίζει όλα τα όντα, (ακόμα και οι πολιτισμοί και τα σύμπαντα
αναπτύσσονται), και είναι εσωτερική για κάθε σύστημα και είδος, δηλαδή δεν
εξαρτάται από εξωτερικούς (τυχαίους) και μόνο παράγοντες, αλλά κυρίως
εσωτερικούς, (αποτυπωμένους στον πυρήνα τους).
ΤΟ γήρας επομένως αποτελεί μέρος
της ανάπτυξης (ageing), που έχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι βαδίζει
προοδευτικά από την τάξη στην αταξία, (ομοιοστασία- εντροπία), έτσι ώστε με την
προοδευτική αποδιοργάνωση και τον θάνατο των ζωντανών οργανισμών να επέλθει μια
νέα ισορροπία και μια νέα τάξη που θα επιτρέψει στο να δράσει η φυσική επιλογή και να δώσει την
ευκαιρία σε νέους οργανισμούς να
αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν.
Εάν θα θέλαμε να δώσουμε έναν
ορισμό του γήρατος, θα λέγαμε ότι ΤΟ
ΓΗΡΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΜΕΣΑ
ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ, ΑΛΛΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΘΙΣΤΑ ΕΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΕΥΑΛΩΤΟ ΣΤΟ
ΤΥΧΑΙΟ.
Η Γηριατρική, όπως και άλλες
ειδικότητες της ιατρικής, διέπεται από ορισμένες αρχές και ιδιαιτερότητες σε
ότι αφορά την εφαρμογή της στην καθ΄ ημέρα πράξη.
Αυτές οι αρχές είναι:
Α) Πολλοί παράγοντες συμβάλουν
στην εκδήλωση μιας νόσου και μια νόσος έχει
πολλαπλά επακόλουθα (οτιδήποτε
μπορεί να προκαλέσει οτιδήποτε και δεν ισχύει το μια αιτία- μια νόσος- μια
θεραπεία).
Β) Η θεραπευτική προσέγγιση του
ηλικιωμένου είναι κατά κανόνα ολιστική.
Προσεγγίζουμε δηλαδή περισσότερο τον ασθενή σαν ένα σύνολο, παρά τη νόσο.
Γ) Η σχέση Γήρας- Χρονία νόσος-
Οξεία νόσος, είναι μια καθημερινή πραγμα τικότητα στην εξάσκηση της
Γηριατρικής.
Δ) Με την πάροδο του χρόνου τα
όρια μεταξύ υγείας και νόσου στενεύουν μέχρι που γίνονται πολύ σχετικά. Ακόμα
οι αρρώστιες που θεωρούνται ανίατες
είναι θεραπεύσιμες, υπό την έννοια ότι προσπαθούμε να κατευθύνουμε τον
ασθενή
(και με την δέουσα αγωγή αν
υπάρχει), στο να «κάνει με» τη νόσο του.
Ε) Οι περισσότερες αρρώστιες
εμφανίζονται ΑΤΥΠΑ πχ σαν παραλήρημα, σαν πτώση, σαν λειτουργική διαταραχή
κ.λ.π.
ΤΟ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ, δεν
είναι το σύνηθες ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ που γνωρίζουμε αλλά συμπληρώνεται και από το
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ καθώς και το ΚΟΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ.
Με το λειτουργικό ιστορικό
διερευνώνται οι δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που είναι:
1. Οι βασικές-(ανεξάρτητη διαβίωση στο σπίτι).
2. Οι ενόργανες- (ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα).
3. Οι διανοητικές-(διάβασμα κλπ ή ενεργό μέλος της
κοινότητας).
Με το κοινωνικό ιστορικό
εξετάζουμε κυρίως ποιος είναι που παρέχει την κύρια φροντίδα και αν δεν υπάρχει
κανείς για πιο λόγο.
Στόχος του ολιστικού μοντέλου
υγείας βάσει του οποίου εξασκείται η Γηριατρική, είναι Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ
και Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ.
Επομένως Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
του ασθενούς και όχι απλά η εξάλειψη των συμπτωμάτων , είναι ο βασικότερος
δείκτης αποκατάστασης ή επιδείνωσης
μιας νόσου. Οι περισσότερες ασθένειες
των ηλικιωμένων αρχίζουν με λειτουργικά προβλήματα. ΚΑΘΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ,
ΕΙΔΙΚΑ ΟΤΑΝ ΕΓΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΠΟΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ
ΕΝΔΕΙΞΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΜΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΜΕΧΡΙΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΥ.
Ο ΓΗΡΙΑΡΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΣΤΟ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ.
Πολυφαρμακία, παρατεταμένος
κλινοστατισμός, αναγκαστική εξαρτητοποίηση,
ετικετοποίηση (άνοια, ακράτεια,
υπέρταση), περιπλάνηση, παραλήρημα (φάρμακα, αλλαγή περιβάλλοντος),
ενδονοσοκομειακή λοίμωξη, αφυδάτωση (μη δυνατότητα πρόσβασης, ορός )
ιατρικοποίηση-ιατρογένεση (κακοπραξία) κλπ.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
Οι ιδιαιτερότητες που
παρουσιάζονται κατά την αποκατάσταση μιας νόσου εξαρτώνται:
Α) Από την ηλικία.
Β) Από την προηγούμενη από τη νόσο κατάσταση του
ηλικιωμένου.
Γ) Από την φύση και την βαρύτητα
της νόσου ειδικά αν και κατά πόσο η νόσος προκαλεί προβλήματα κινητικότητας.
Κατά την διάρκεια της
αποκατάστασης.
α) Σταθεροποιούμε τα πρωτογενή
προβλήματα.
β) Αντιμετωπίζουμε τις
δευτερογενείς διαταραχές.
(ψυχ. Εξάρτηση, φόβος
εγκατάλειψης, σύγχυση, ακράτεια, πτωφοβία, κατάθλιψη ανορεξία, αγκυλώσεις,
ιδρυματοποίηση κλπ).
γ) Επαναφέρουμε την
λειτουργικότητα που στοχεύει στην
αυτόνομη και ανεξάρτητη διαβίωση.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ
ΗΛΚΙΑ
(φύλαγε τα ρούχα σου …)
Οι ιατρικές πράξεις σε ότι αφορά
την πρόληψη, χωρίζονται σε τρείς κυρίως κατηγορίες :
1. Σε αυτές που αφορούν την πρωτογενή πρόληψη και έχουν σαν
σκοπό να μη καταστήσουν τον ηλικιωμένο ευάλωτο στη νόσο (βάρος, φυσική άσκηση.
ενασχολήσεις κλπ).
2. Σε αυτές που
αφορούν την δευτερογενή πρόληψη και έχουν σαν σκοπό αφ ενός την έγκαιρη
διάγνωση μιας νόσου και αφ’ ετέρου στο να εμποδίσουν μις νόσο να γίνει από
ασυμπτωματική, κλινικώς εμφανής.
3. Σε αυτές που αφορούν την τριτογενή πρόληψη και έχουν σαν
σκοπό να αναστείλουν την εκδήλωση των επιπλοκών μιας νόσου.
Επόμενες Συναντήσεις: 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό,
11 Απριλίου 2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και
αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.
filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ.
6977093615
Δωδεκάτη Συνάντηση, 14 Φεβρουαρίου 2022
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ
ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ14 Μαρτίου 2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής:
Χρήστος Μαλτέζος),
Σχέδιο
Εισήγησης: Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Δρ. Χρήστου Μαλτέζου
Η προηγμένη τεχνολογία υπηρετεί την ψευδοεπιστήμη
ιδίως μέσω της πληροφορικής, προσδίδοντας το επίχρισμα της επιστημονικής
εγκυρότητας. Η ψευδοεπιστήμη αποκαλείται και "ανορθόδοξη"
ή "εναλλακτική επιστήμη". Όμως, η "κριτική
σκέψη" είναι βασικό στοιχείο της επιστήμης, διότι ενέχει πληροφορίες που
προκύπτουν από την παρατήρηση, το πείραμα, τον προβληματισμό, την αξιολόγηση
και οδηγούν στην ορθή απόδειξη. «ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΟΝ ΤΕ ΤΟ ΠΥΚΝΩΜΑΤΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΤΩΝ ΟΛΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ ΕΙΔΕΝΑΙ ΜΗ ΔΥΝΑΜΕΝΟΝΔΙΑ ΒΡΑΧΕΩΝ ΦΩΝΩΝ ΑΠΑΝ ΕΜΠΕΡΙΛΑΒΕΙΝ ΕΝ ΑΥΤΩ ΤΟ
ΚΑΤΑ ΜΕΡΟΣ ΑΝ ΕΞΑΚΡΙΒΩΘΕΝ» Μετ. Διότι
δεν είναι δυνατόν κάποιος να γνωρίζει καλά το απόσταγμα της συνεχούς
διερεύνησης του συνόλου των πραγμάτων, εάν δεν μπορεί να συμπεριλάβει σε
σύντομες διατυπώσεις όλα όσα θα μπορούσαν να εκφραστούν με ακρίβεια ακόμη και
στην παραμικρή τους λεπτομέρεια. (Επίκουρος, προς Ηρόδοτον, Δ.Λ.Χ 36.)
Η
κύρια διαφορά της επιστήμης από την ψευδοεπιστήμη είναι ότι η μεν στηρίζεται
στην έρευνα και την απόδειξη ενώ η άλλη στο δόγμα.
«ΟΥ ΓΑΡ ΚΑΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΚΕΝΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΗΤΕΟΝ, ΑΛΛ’ ΩΣ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
ΕΚΚΑΛΕΙΤΑΙ ΟΥ ΓΑΡ ΑΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΕΝΗΣ ΔΟΞΗΣ, Ο ΒΙΟΣ ΗΜΩΝ ΕΧΕΙ ΧΡΕΙΑΝ, ΑΛΛΑ ΤΟΥ
ΑΘΟΡΥΒΩΣ ΗΜΑΣ ΖΗΝ.» Μετ. Διότι δεν πρέπει να μελετούμε τη Φύση με
αξιώματα κενά περιεχομένου και αυθαίρετους νόμους, αλλά όπως απαιτούν τα
φαινόμενα. Διότι η Ζωή μας δεν έχει ανάγκη από παραλογισμό και ανόητες γνώμες,
αλλά από ηρεμία. (Επίκουρος προς Πυθοκλέα, Δ.Λ.Χ 87).
Στην επιστήμη τα αποτελέσματα
των παρατηρήσεων ή μετρήσεων αλλάζουν, ενώ στην ψευδοεπιστήμη όχι. Σύμφωνα με
την επιστήμη τα γεγονότα οδηγούν σε συμπεράσματα. Σύμφωνα με την ψευδοεπιστήμη
τα συμπεράσματα είναι απόλυτα και δημιουργούνται γεγονότα για να τα στηρίζουν. «ΤΑΥΤΑ ΓΑΡ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΠΛΕΟΝΑΧΩΣ
ΓΕΝΕΣΘΑΙ ΟΙ ΔΕ ΤΟ ΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΕΣ ΤΟΙΣ ΤΕ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΙΣ ΜΑΧΟΝΤΑΙ.» Μετ. Διότι (τα φαινόμενα) ενδέχεται να
προκαλούνται από πολλές αιτίες. Εκείνοι δε που δέχονται μόνο μια αιτία μάχονται
και με τα φαινόμενα.»(Επίκουρος προς Ηρόδοτον, Δ.Λ. Χ 78)
Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος, μετά από τις
αλλεπάλληλες τραγωδίες στην ιστορία και κουρασμένος από την απογοητευτική
πραγματικότητα, έχασε την εμπιστοσύνη του σε κάθε λογική απόδειξη γι αυτό και
προσφεύγει σε δεισιδαιμονίες, σε διάφορα είδη αγυρτείας για την υγεία,
εμπορικές απάτες, τσαρλατανισμούς, κ.λ.π. «ΠΑΝΥ ΓΑΡ ΟΙΜΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΑΝ ΕΧΕΙΝ
ΠΡΟΕΝΕΓΚΑΣΘΑΙ Α ΕΘΕΩΡΕΙΣ ΓΕΛΟΙΩΣ ΠΩΣ ΤΙΝΑΣ ΕΓΔΕΞΑΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΜΑΛΛΟΝ Η ΤΟ
ΝΟΟΥΜΕΝΟΝ ΚΑΤΑ ΤΑΣ ΛΕΞΕΙΣ ΟΥΚ ΕΞΩ ΤΩΝ ΕΙΘΙΣΜΕΝΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΗΜΙΝ ΧΡΩΜΕΝΩΝ ΟΥΔΕ
ΜΕΤΑΤΙΘΕΝΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΑΝΕΡΩΝ.» Μετ. Διότι θεωρώ πως θα έχεις να
αναφέρεις πολλές περιπτώσεις ανθρώπων, που παρατήρησες ότι χρησιμοποιούν γελοία
τις λέξεις δίνοντάς τους οποιοδήποτε άλλο νόημα εκτός από αυτό που έχουν, Εμείς
αντίθετα, δεν χρησιμοποιούμε τις λέξεις έξω από το συνηθισμένο τους νόημα, ούτε
μεταβάλλουμε τα ονόματα των ολοφάνερων πραγμάτων. (Επίκουρος περί Φύσεως. ΧΧΧΙ 14).
Επόμενες Συναντήσεις: 21 Μαρτίου:
Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :Λεωνίδας Κοβάτσης, 4
Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Η σιωπή
ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2 Μαϊου 2022:
Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.
www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή φιλοσοφικό καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά
φιλοσοφίας. τηλ. 6977093615
Ενδεκάτη Συνάντηση, 28 Φεβρουαρίου 2022
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ
ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Σχέδιο
Εισήγησης: Χρόνος και Σιωπή. Έχουμε κάνει λόγο για το χρόνο σε άλλες
ευκαιρίες. Στην παρούσα συνάντηση θα τον συνδέσουμε με τη σιωπή. Μη όντας
αντικείμενο ο χρόνος αλλά εμπνοή μας υπό την αλήθεια του συν-υπάρχειν, συνιστά
το θεμελιώδη τρόπο της ανθρωποκοσμικής θεώρησης. Είναι κινητή εικόνα της
αιωνιότητας (Πλάτων), δεν υπάρχει ψυχής μη ούσης (Αριστοτέλης) φανέρωση της
ενόρασης (Bergson), μέτρο της αλλαγής (Descartes), έκσταση του υπάρχειν-προς-θάνατον (Heidegger); Σιωπάται η παρουσία της οντικής
φύσης του χρόνου ή αποκαλύπτεται; Μήπως στη στιγμή που είναι οντικής φύσης
υπάρχει η σιωπή η οποία όμως εγχρονίζεται και αποκαλύπτει τη φύση του χρόνου;
Αυτό θα συζητήσουμε. Κείμενα:
1. …ὥστ'
ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον.,
ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Μ τα Φ., 1072b. 2. Και ο
δρόμος δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος: δρόμος άχρονος και άπειρος…Όταν
ξεχνιόμαστε, είμαστε όντως η πραγματική ενεργητικότητα της μεγάλης ύπαρξης ή
της ίδιας της πραγματικότητας… Shunryu Suzuki,
Εsprit Zen, esprit neuf, Seuil, inédit-sagesses, 1977, σελ. 71, 102, 146. 3. Θα συναντήσουμε επομένως μία τέλεια
αντιστοιχία ανάμεσα σε αυτά τα μεγέθη επειδή όλα είναι επ’ άπειρο διαιρετά
χωρίς ωστόσο να ακυρώνουν τα αδιαίρετα στοιχεία τους, κατά τρόπο που διατηρούν
το διάμεσο μεταξύ απείρου και μηδενός. De l’esprit géometrique, section 1, in Pascal Oeuvres
completes, l’Intégrale-Seuil, 1972, σελ. 354. Επόμενες
Συναντήσεις:
14
Μαρτίου 2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής: Χρήστος
Μαλτέζος), 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής
:Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11
Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης
Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού:
Ενογένεια και Σιωπή. www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή φιλοσοφικό
καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά φιλοσοφίας.
τηλ. 6977093615
Δέκατη Συνάντηση, 21 Φεβρουαρίου 2022
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ Δημητρακοπούλου
55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Σχέδιο Εισήγησης: Μαρτυρία και Παρουσία: Συνεχίζοντας
την προσπάθεια ίχνευσης του λόγου της σιωπής, μετά τις θεωρήσεις της αίσθησης,
της αντίληψης, του λόγου και των ριζωμάτων τους, μετά επίσης τη θεώρηση του
άρρητου σε σχέση με το ρητό, συναντάμε αναπόφευκτα την έγχρονη-ένσαρκη
πραγματικότητα του ανθρωπίνως υπάρχειν που δεν είναι παρά μαρτυρία-παρουσία. Τι
μαρτυρούμε ως έγχρονες παρουσίες-μαρτυρίες ως υπάρχουσες οντότητες οι οποίες
κοινωνούμε άμεσα με το κοσμικό και πρωτοπληροφορούμαστε χωρίς διαμεσολάβηση το
κοινωνείν αισθησιοαντιληπτικά με αυτό; Υπάρχει κάτι πέρα απ’ την έγχρονη
φινομενικότητα το οποίο φωτίζει; Το συν-υπάρχειν, άμεσο δεδομένο του
κοσμανθρώπου αναδύει αξίες που οριακά ταυτίζουν αισθάνεσθαι και αντιλαμβάνεσθαι
ως γνώση η οποία με τον τρόπο της ταυτίζει ηθικό και διανοητικό. Είναι η
απερίτμητη παρουσία που είναι ταυτόχρονα μαρτυρία. Αυτόν τον κόσμο θα
μελετήσουμε. Κείμενα: Suzuki: Και ο
δρόμος δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος: δρόμος άχρονος και άπειρος…Όταν
ξεχνιόμαστε, είμαστε όντως η πραγματική ενεργητικότητα της μεγάλης ύπαρξης ή της
ίδιας της πραγματικότητας…Η σοφία δεν είναι κάτι που διδάσκεται, θα έλθει απ’
την παρούσα συνείδησή σας. Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε έτοιμοι να βλέπουμε και
να σκεπτόμαστε. Η κενότητα δεν είναι παρά η πραγματική περισυλλογή. Shunryu Suzuki, Εsprit Zen,
esprit neuf, Seuil, inédit-sagesses, 1977, σελ. 71, 102, 146. Scheler: Στη συμπάθεια το αίσθημα της
παγκόσμιας ταυτότητας των όντων φωτίζεται για μια στιγμή και χάνεται αμέσως
στην πυκνή καταχνιά καθώς ταράζεται απ’ τον εγωισμό. (E. v. Hartmann)… Οι φανερώσεις
της συμπάθειας υποθέτουν μια ενότητα ζωής. Max Scheler, Nature et formεs de la sympathie, Petite Bibliothèque Payot, 1971, σελ. 318, 78. Επόμενες Συναντήσεις: 14 Μαρτίου
2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής: Χρήστος Μαλτέζος), 21
Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :Λεωνίδας
Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου
2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2
Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια
και Σιωπή.
www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή
φιλοσοφικό καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά φιλοσοφίας. τηλ. 6977093615
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ -ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
7-2-2022,
ένατη συνάντηση, 18.00 μ.μ.
Δημητρακοπούλου
55, Κουκάκι
(Φιλοσοφικό
Καφενείο, 23ο έτος)
Ο
ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
‘Ένατη
Συνάντηση: άρρητο και Σιωπή.
Είναι δυνατό το άρρητο να φθέγγεται; Στην ιστορία της σκέψης πολλοί κάνουν λόγο
ταυτόχρονα για το άρρητο, όσο και για τη σιωπή, ενώ φθέγγονται. Φαίνεται
αντιφατικό. Ωστόσο, υπάρχει τρόπος υπέρβασης της φαινομένης αντιφατικότητας.
Ποιος; Το να κάνουμε λόγο για σιωπώμενο άρρητο
εννοούμε την ανάκλησή του στο ρητό, φατό, εκφραστό και αυτό σημαίνει πως δεν το
αναζητάμε σε κάποιον τρόπο, αλλά στον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε και
εννοούμε το εκφραζόμενο το οποίο, πάντοτε κατατίθεται συμβολικά. Το είναι του
συμβόλου επομένως αγγέλλει την πηγή του
και αυτή καθιστά δυνατή κάθε έκφραση. Ας πούμε κάτι το οποίο έχουμε πει: Κάθε
ρητό, εκφραστό, συμβολικό, σχετικό, νοείται απολύτως. Ήδη, αγγέλλεται ο λόγγος
του ό,τι κινεί κάθε ρητό. Αυτός ο λόγος θα αναλυθεί συγκεκριμένα.
Κείμενα:
Καθαρός ὑπάρχων ὁ νοῦς τά νοήματα τῶν πραγμάτων ἀναλαμβάνων, εἰς τήν
πνευματικήν θεωρίαν δι’ αὐτῶν κινεῖται• ἀκάθαρτος δέ ἐκ ραθυμίας γεγονώς, τά
μέν τῶν λοιπῶν πραγμάτων νοήματα ψιλά φαντάζεται, τά δέ ἀνθρώπινα δεχόμενος εἰς
αἰσχρούς ἢ πονηρούς λογισμούς μετατρέπεται. Μάξιμος ο Ομολογητής, Περί Αγάπης
Κεφαλαίων εκατοντάς πρώτη, πζ΄ Ορφικά: Ὃπου γάρ γένεσις ἐκεῖ καί χρόνος. Proclus, Commentario in Platonis Parmenidem, 13. Hermias, Commentario in
Platonis phaedrum, 1. Οὐδένα
γάρ ἐνθουσιασμόν ἂνευ τῆς ἐρωτικῆς ἐπινοίας συμβαίνει γίγνεσθαι Ἐρωτικώτατος (Ὀ
Ὀρφεύς) τε ἐστίν, ὡς αὐτός λέγων φαίνεται πρός τον Μουσαῖον και προτείνων αὐτῷ τά
θεῖα ἀγαθά, και τελειῶν αὐτόν. ---Φίλες και φίλοι, απ’ το νέο έτος οι
συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο (Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι) με περιορισμένο
αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση περισσοτέρων, παρακαλείσθε να
τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω προγραμματισμό κατά ομάδες.
Επόμενες
Συναντήσεις: 21 Φεβρουαρίου: Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο
και Έκφραση, 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :
Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11
Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης
Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού:
Ενογένεια και Σιωπή.
Λόγω της κακοκαιρίας της η συνάτηση της 24-1-2022 θα πραγματοποιητθεί στις 31-1-2022
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
31 Ιανουαρίου
2022, όγδοη συνάντηση, 18.00 μ.μ.
Δημητρακοπούλου
55, Κουκάκι
(Φιλοσοφικό
Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ
ΣΙΩΠΗΣ
Όγδοη
Συνάντηση: Το ρητό και το Άρρητο, ιχνεύοντας
τη σιωπή. Σχέδιο Εισήγησης: Είναι
γνωστός ο ‘’διαχωρισμός’’ ανάμεσα στο άπειρο και στο πεπερασμένο, στο άρρητο
και στο ρητό, στο απόλυτο και στο σχετικό κ.ο.κ. Αυτή η ‘’γραμμή πλεύσης’’
επηρέασε και τη φιλοσοφία και τη θρησκειοφιλοσοφία και δημιουργεί μέχρι τις
μέρες μας σημαντικά προβλήματα συνέπειας. Θα δούμε όμως πως αυτός ο διαχωρισμός
είναι εσφαλμένος, κάτι που υπαινίχτηκαν αρκετοί στοχαστές. Κατά τη θέση μας, το
Άρρητο είναι η πνοή και το συνέχον του ρητού και δεν οφείλουμε να το αναζητάμε
σε κάποιο υπερπέραν…Ήδη, ιχνεύουμε τη σιωπή και τον κόσμο της, όπως θα
αναπτύξουμε στην παρούσα συνάντηση.
Κείμενα: 1. Ονομάζω αυτό το άπειρο όχι έτερο. Έκτοτε, το όχι
έτερο είναι η μορφή της μορφής, το είδος του είδους, το όριο του ορίου, κ.ο.κ.
Δεν υπάρχει επομένως πρόοδος προς το άπειρο επειδή ήδη το αγγίξαμε ως ό,τι
ορίζει κάθε πράγμα.
Nicolas de
Cues, Du non-autre, cerf, 2002, σελ. 63.
2. Ἀναξίμανδρος Πραξιάδου Μιλήσιος. οὗτος
ἔφασκεν ἀρχὴν καὶ στοιχεῖον το ἄπειρον, οὐ διορίζων ἀέρα ἢ ὕδωρ ἢ ἄλλο τι. καὶ
τὰ μὲν μέρη μεταβάλλειν, τὸ δὲ πᾶν ἀμετάβλητον εἶναι. Αριστοτέλους, Φυσ. 203 b.
Φίλες και φίλοι, απ’
το νέο έτος οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο (Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι) με περιορισμένο
αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση περισσοτέρων, παρακαλείσθε να
τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω προγραμματισμό κατά ομάδες.
Επόμενες Συναντήσεις: 7 Φεβρουαρίου: Άρρητο και Σιωπή, 21 Φεβρουαρίου:
Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο και Έκφραση, 21 Μαρτίου: Κάλλος
και Σιωπή, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου
2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και
αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.
20 Δεκεμβρίου 2021,
Scene 57
Ακαδημίας 57
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ
ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-
ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Έβδομη Συνάντηση: Υπέρ Νουν.
Σχέδιο Εισήγησης: Αν
κάθε γνωστό ή γνώσιμο είναι φραστό, δυνατό δηλαδή να καταγράφεται συμβολικά, το
ερώτημα συνίσταται στο αν υπάρχει χώρος για κάτι το οποίο δεν εκφράζεται. Ας
έχουμε υπόψη μας πως η νόηση κατοπτρίζεται ως αντίληψη η οποία δεν είναι δυνατή
χωρίς την αίσθηση, το πρόβλημα ‘’εντοπίζεται’’ στο εξής: Γνωρίζουμε πως η
αντίληψη είναι η έγχρονη αισθησιακή σύλληψη του υπάρχοντος αλλά και πως η ορατή
πλευρά της νόησης. Ας μην ξεχνάμε πως νους και νοητό συνδέονται άρρηκτα, πως
κατά τον Αριστοτέλη ταυτίζονται. Τι μπορεί να υπάρχει υπέρ νουν επομένως;
Δεν
αναζητούμε κάτι πέρα απ’ τις δυνατότητές μας, επιστρέφουμε στη συναντιληπτική
ενσυναίσθηση και σε όρους όπως ενόραση, προθετικότητα, αμεσότητα,
ύπαρξη που δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα. Ανοίγεται έτσι
ένα πεδίο διόρασης του είναι του γνώσιμου πέρα από τις γνωστές σχολικές
θεωρήσεις και με αυτό θα ασχοληθούμε.
*
Φίλες
και φίλοι, απ’ το νέο έτος οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό
σπουδαστήριο (Δημητρακοπούλου 55,
Κουκάκι) με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση
περισσοτέρων, παρακαλείσθε να τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω
προγραμματισμό κατά ομάδα.
Θερμότατες
ευχές για καλά ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, καλή ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ! Επόμενες Συναντήσεις: 24 Ιανουαρίου 2022: Το Είναι της
Σιωπής, 7 Φεβρουαρίου: Ηθικοδιανοητικό είναι και Σιωπή, 21 Φεβρουαρίου:
Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο και Έκφραση, 21 Μαρτίου:
Κάλλος και Σιωπή, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11
Απριλίου 2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και
αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.
13 Δεκεμβρίου 2021, Scene 57
Ακαδημίας 57
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
(Φιλοσοφικό
Καφενείο, 23ο έτος)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Έκτη συνάντηση: Τα όρια του φραστού και οι
δυνατότητες του μη φραστού. Σχέδιο
Εισήγησης:
Υπάρχει δυνατότητα υπέρβασης του φραστού του οποίου χαρακτήρες είναι η
παροδικότητα, η συμβολική έκφραση, η αναστρεψιμότητα, η πλάνη, η ατέλεια, παρά
το ότι στο χώρο της επιστήμης εκφράζεται με μαθηματικά σύμβολα; Ο σκεπτικισμός μας
λέει πως ό,τι εκφράζουμε ως γνωρίζοντες δεν είναι παρά υποκειμενικό και εσφαλμένο
δεδομένου ότι δεν υπάρχει πραγματική γνώση, αλλά εντυπώσεις. Ο κριτικός
ιδεαλισμός μας λέει πως γνωρίζουμε τις κύριες ιδιότητες των πραγμάτων, ενώ ο
ιδεαλισμός θεωρεί πως ο αισθητός κόσμος είναι ατελές ομοίωμα του πραγματικού
κόσμου των ιδεών, κ.ο.κ.
Υπάρχουν
όρια στο φραστό ή μήπως η έκφραση αυτή δηλώνει έναν φανταστικό κόσμο; Υπερβαίνοντας τον όρο όρια ως συμβατικό, άρα
και τον όρο μη φραστό ως ύποπτο, επικεντρωνόμαστε στ εξής το οποίο θα αναπτύξουμε:
Μήπως στο είναι του φραστού, του σχετικού, του ατελούς, του πεπερασμένου
ενοικεί η σιωπώσα οντική αλήθεια; Σε αυτό θα επικεντρωθούμε. ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. Αριστοτέλης: ἡ δὲ νόησις ἡ
καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς
κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν
νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων,
ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον
καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Αριστοτέλης,
Μ. τ. Φ., 1072b. 2. Wittgenstein: Τα όρια της γλώσσας μου
δηλώνουν τα όρια του κόσμου μου.Υπάρχουν όντως πράγματα που δε μπορούν να
μπουν σε λέξεις. Είναι ό,τι αποκαλούμε
μυστική. Για ό,τι δε μπορούμε να κάνουμε λόγο, οφείλουμε να το υπερβαίνουμε με
σιωπή. Tractatus Logico-filosophicus, 5,6, 6.522,
Επόμενη Συνάντηση: 20
Δεκεμβρίου 2021 nikos.makris@gmail.com
τηλ. 6977093615
www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ή αθηναϊκά βραδινά ή φιλοσοφικό καφενείο
29
Νοεμβρίου 2021
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)
Γνώση:
Συνάντηση αίσθησης και αντίληψης
Είπαμε πως οι σχέσεις
αίσθησης και αντίληψης αποτελούν κομβικό σημείο της φιλοσοφικής μέριμνας κι
οδηγηθήκαμε στη θέση κατά την οποία η αίσθηση συνιστά ορατό σημείο-μαρτυρία της
αντίληψης και προτιμήσαμε τον όρο συναντιληπτική ενσυναίσθηση. Ωστόσο, η
προβληματική εντοπίζεται στο είναι, στην οντική φύση του αισθάνεσθαι και
αντιλαμβάνεσθαι και φθάνουμε στο νοείν το οποίο ‘’συνάγει΄΄ και αίσθηση και
αντίληψη στην έκφραση της γνώσης η οποία είναι όμως πάντα φραστή, συμβολική,
ρητή, σχετική.Ήδη, χρόνος και φαινόμενο περιχωρούνται και στο είναι τους αναζητείται
το πνεύμα του νοείν. Γι’ αυτό : Περιχώρηση Χρόνου και Φαινομένου, Ολότητα και
Οντική Αρχή, Έγχρονο, Κόσμος και Ταυτότητα συνιστούν πεδία γονιμότητας. Αυτό θα
συζητήσουμε.
ΚΕΙΜΕΝΑ:
Στη συμπάθεια το αίσθημα της παγκόσμιας ταυτότητας των όντων φωτίζεται για μια
στιγμή και χάνεται αμέσως στην πυκνή καταχνιά καθώς ταράζεται απ’ τον εγωισμό.
(E. v. Hartmann)… Οι φανερώσεις της συμπάθειας υποθέτουν μια ενότητα ζωής. Max Scheler, Nature et formεs de la sympathie, Petite Bibliothèque Payot, 1971, σελ. 318, 78.
Η
ιδέα είναι αυτό το οποίο είναι γνωστό και όχι αυτό με το οποίο γνωρίζουμε. Δεν
υπάρχει επομένως λόγος να αναρωτιόμαστε για μια πράξη γνώσης που δεν είναι το
πρότυπο στο οποίο αναφέρεται ο τεχνίτης. Guillaume
d’Ockham. In Science divine, epiméthée, PUF, 2002, σελ. 278.
ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 13, 20 Δεκεμβρίου.
nikos.makris@gmail.com τηλ. 6977093615
www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
ή αθηναϊκά βραδινά ή φιλοσοφικό καφενείο
Κυκλοφόρησαν τα έργα του φίλου μας επιστημολόγου και στοχαστή Νίκου Ταμπάκη 1. Η Φύση υπολογιστής: στα ίχνη της δίδυμης πραγματικότητας και 2. Ο Χρόνος του ανθρώπου (3η έκδοση, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ).
Αθηναϊκά
Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος
23ο, 22 Νοεμβρίου 2021.
SCENE,
Ακαδημίας 57
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ
ΣΙΩΠΗΣ
Αντίληψη, Νόηση, Γνώση.
Είδαμε
σε προηγούμενη συνάντησή μας τη διακοινωνία αίσθησης και αντίληψης, αλλά οι
προβληματισμοί μας συνεχίζονται δεδομένης της συνέχειας των λειτουργιών του
πνεύματος. Φυσικά χωρίς αισθάνεσθαι, χωρίς αντιλαμβάνεσθαι δεν είναι διανοητή η
γνώση. Το ερώτημα συνίσταται στο αν γνώση και νόηση ταυτίζονται αν λάβουμε υπόψη
μας πως κάθε αντίληψη είναι πάντα συγκεκριμένη κεραία της νόησης. Νοώ για να
γνωρίσω, αλλά σε τι συνίσταται το είναι του συγκεκριμένου ‘’αντικειμένου’’ της γνώσης;
Οπωσδήποτε,
είναι εκφραστό, καθίσταται γνωστό πάντα με το λέγειν και με τους τρόπους του
που απαρτίζονται αναπόφευκτα από σύμβολα δεδομένου ότι κάθε γνωστό οφείλει να
είναι εκφραστό και μάλιστα συμβολικά, πράγμα που σημαίνει πως προσδίδουμε με τη
συμβολική έκφραση παράμονο χαρακτήρα σε μεταβαλλόμενα πράγματα, καταστάσεις,
αισθήματα, συναισθήματα. Εγείρονται προβλήματα με τα οποία θα ασχοληθούμε σε
επόμενες συναντήσεις, όπως Γνώση και Αλήθεια, Γνώση και Έκφραση, Λέγειν και
Εκθέτειν, Λόγος και Μαρτυρία, Η Σιωπή κ.ο.κ.
Κείμενα:
6. Bergson H., 1859-1941. Έτσι βιωμένος
ο χρόνος δε θα ήταν για την πολλότητα των ψυχικών μας καταστάσεων ό,τι η
μυχιότητα είναι σε μερικές απ’ αυτές, ένα σημείο, ένα σύμβολο απόλυτα διακριτό
απ’ την πραγματική διάρκεια; Θα απαιτούσαμε επομένως απ’ τη συνείδηση να
απομονωθεί απ’ τον εξωτερικό κόσμο και με μία επίμονη προσπάθεια αφαίρεσης να
ξαναγίνει η ίδια. Essai sur les données
immediate de la conscience, PUF, 1927, σελ. 67.
7. Berthold de Moosburg, 1290-1361. Ο
ποιητικός νους, ο οικουμενικός, είναι η έδρα κάθε δραστηριότητας, χωρίς αυτός
να είναι έδρα οποιασδήποτε δεκτικότητας. Είναι όντως όπως η τέχνη με τα αρχαϊκά
είδη και όπως ο ήλιος απέναντι σε όλα τα ορατά και θα τους ήταν απόλυτα όμοιο,
αν η τέχνη ήταν η αρχή τους με το απλό φως τους και αν ήταν η ουσία και όχι η
μορφή του καλλιτέχνη αν, με παρόμοιο τρόπο, ο ήλιος ήταν φως κατ΄ουσίαν και όχι
μία σύνθεση της καθαρής ουσίας και της μορφής του φωτός. Όντως, αν αυτό ίσχυε,
και το ένα και το άλλο, θα παρήγαν απ’ την ουσία τους όλα τα αποτελέσματα που προκαλούν.
In Alain de Libela, La mystique rhénale,
sagesses/Seuil, 1994, σελ. 348, 349.
Επόμενες
Συναντήσεις: 29 Νοεμβρίου, 13 και 20 Δεκεμβρίου. Nikos.makris2@gmail.com
filosofiko-kafeneio.blogspot.com,
τηλ. 6977093615
Αθηναϊκά
Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος
23ο, 15Νοεμβρίου 2021.
SCENE, Ακαδημίας 57
Ο
ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
Αίσθηση
και Αντίληψη
Σχέδιο
Εισήγησης: Δε μπορούμε όμως να εννοήσουμε
‘’σχέση’’ αίσθησης και αντίληψης, αν δε λάβουμε υπόψη μας τη σχέση μνήμης,
φαντασίας, λόγου, γνώσης. Διαπιστώνουμε χωρίς δυσκολία πως αυτές οι πνευματικές
μας λειτουργίες συναποκαλύπτουν περιχωρητικά, συμπληρωματικά, στην έγχρονη
ύπαρξή μας την απόλυτη φύση της. Κάθε επομένως συγκεκριμένη και προσωποποιημένη
ταυτόχρονα γνώση αποκαλύπτει το πρωτογενές στο σχετικό και εδώ διαπιστώνουμε
πως αίσθηση και αντίληψη δεν είναι δύο διαφορετικές λειτουργίες, αλλά
λειτουργία ενίζουσας φοράς που φανερώνεται στην ενότητα της συνειδητοποιημένης
γνώσης. Οντικά, ίσως, είναι μία, αλλά υπαρξιακά-έγχρονα φαίνονται ως δύο
ενίζουσας ωστόσο φοράς που είναι και αρχή κάθε συμβολικής έκφρασης με την οποία
μηνύεται η γνώση.
ΚΕΙΜΕΝΟ: Όντως, δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ
ενόρασης και λογικής κρίσης, δε συναντάμε στις Ουπανισάντ αναλύσεις σχετικές με
τον τρόπο με τον οποίο η αίσθηση κοινωνεί με την αντίληψη, η νόηση με τη
διαίσθηση, το όλο με το επιμέρους, αλλά ποιος θα μπορούσε να δώσει οριστική
απάντηση στις μέγιστες αυτές πραγματικότητες; Δεν είναι δυνατό να καταστήσουμε
αντικείμενο διερεύνη-σης το νοείν μας, το αισθάνεσθαί μας, το αντιλαμβάνεσθαί
μας, το συναισθάνεσθαί μας χωρίς την πρώτιστη και αεί μένουσα πρωτοπληροφορία
που είναι και πρώτιστη γνώση. Δεν είναι βέβαια τυχαίες οι φιλοσοφικές
περιπλανήσεις σε αυτούς τους χώρους, όσο και αν η προσφερόμενη γνώση
παρουσιάζεται ως προσαπόκτημα είτε της εμπειρίας και μόνο (εμπειρισμός και
σχολές του), είτε του λογισμού που αγνοεί την ενόραση, την πρωτοπληροφορία. S.
RadhΝικοakrishnan
Εοόμενη
Συνάντηση: 22 Νοεμβρίου 2021 Nikos.makris2@gmail.com
filosofiko-kafeneio.blogspot.com, τηλ. 6977093615
8
Νοεμβρίου 2021
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
(Φιλοσοφικό
Καφενείο, 23ο έτος), Ακαδημίας 57
Η
Γλώσσα της Σιωπής
Το πνεύμα της αίσθησης: Η σημαντική της
θεματικής της σχετικής με την αίσθηση. Είναι η αίσθηση φυσική ή πνευματική
λειτουργία; Διαπλώνεται η αίσθηση σε όλο τον αισθητό κόσμο και σε τι διαφέρει η
ανθρώπινη αίσθηση απ’ την διακοσμική; Ποιος ο ρόλος των αισθητηρίων και η σχέση
με τον αισθητό κόσμο;
Αναλογιζόμενοι
το θέμα σκεπτόμαστε το πνεύμα της λειτουργίας γενικά, κάτι που δεν είναι
ανθρώπινο, με το είναι της αίσθησης. Χωρίς να το κατανοούμε, συναντάμε την
αντίληψη χωρίς την οποία η αίσθηση μηδενίζεται. Επιπλέον, η αντίληψη, στη
γενικότητά της είναι τυφλή συναντώντας τη νόηση και εκείθεν το πνεύμα της ολότητας.
Ήδη, κατανοούμε πως το νόημα του αισθάνεσθαι είναι συνδεδεμένο με την αντίληψη.
Οι σχολές: Εμπειρισμός
(μετριοπαθής, ριζικός, ο ιδεαλισμός, ο κριτικός ρεαλισμός, ο ρεαλισμός, ο
πανθεϊσμός, ο μονισμός κ.ο.κ.).
Θα συνεχίσουμε
με την αντίληψη.
ΚΕΙΜΕΝΟ: Alexander S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα
συνέχεια είναι μία ποιότητα οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα
αποκαλούμε διανοητική συνέχεια… Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση,
αλλά με κάτι που ονομάζω ΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως
θεμέλιο της αίσθησης-αντίληψης… Η άπειρη θεότητα ενσωματώνει έτσι την αντίληψη
του άπειρου κόσμου στο τάνυσμά του μετά τη θεότητα. Αυτή η τάση προς απόκτηση
της θεότητας την κάνει πεπερασμένη. Η θεότητα είναι μία εμπειρική ποιότητα,
όπως το πνεύμα ή η ζωή. Πριν υπάρξει πνεύμα, το σύμπαν τανυόταν προς ένα
απόλυτο πνεύμα. Δεν υπάρχει όμως υπαρκτό άπειρο πνεύμα, αλλά μόνο πολλά
πεπερασμένα πνεύματα… Απομένει να παρατηρήσουμε πως η σύλληψη ενός απείρου
κόσμου δεν περιέχει τίποτε το οποίο δεν ακολουθεί τους δρόμους της εμπειρίας.
Space, Time and Deity.
Αθηναϊκά
Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος
23ο, Νοέμβριος 2021.
SCENE, Ακαδημίας 57
Φίλες και
φίλοι, παρόλο που επιδημία επιμένει, έχω τη χαρά να σας ανακοινώσω πως
συνεχίζουμε τις συναντήσεις μας στο SCENE, Aκαδημίας 57 (πρώην A
Tempo Art
Bistro, Ακαδημίας 57), με εναρκτήρια φετινή ημερομηνία
την 1η Νοεμβρίου και ώρα 18.00΄. Προϋπόθεση συμμετοχής μας είναι ο
εμβολιασμός και η χρήση μάσκας. Ο χώρος είναι ευρύχωρος με περιορισμένο αριθμό
συνακροατών ώστε να αποφεύγεται πλήρως και ασφαλώς ο όποιος συνωστισμός.
Η
φετινή θεματική μας διαλαμβάνει το θέμα
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ
ΣΙΩΠΗΣ
με
όντως γοητευτικές διαθλάσεις.
Επόμενες
συναντήσεις: 8, 15, 22 Νοεμβρίου. Θα ακολουθήσουν και άλλες και θα υπάρξει ενημέρωση.
Ας
ευχόμαστε να υπερβαθούν τα τόσο και τόσα προβλήματα και να επανέλθει η χώρα μας
στην κανονικότητα.
Σχέδιο Εισήγησης:
Λέγειν.
Οι τρόποι του εκφράζεσθαι και η σημαντική της αίσθησης και της αντίληψης.
Προσωπική και απρόσωπη έκφραση. Τι προηγείται: Η αίσθηση ή η αντίληψη; Υπάρχει
ενότητα, ταυτότητα ή έριχώρηση;
Πρωτοαφετηρία
που στηρίζεται στο συν-υπάρχειν. Οι προσφερόμενες καταλληλότητες και ο κόσμος
ως συγκοσμικό γίγνεσθαι.
Προβληματισμοί:
Ταυτίζεται η αίσθηση με την αντίληψη ή συνιστούν ενότητα και αν ναι, ποιο το
πνεύμα της ενότητας σε σχέση με την ταυτότητα, αν υπάρχει ταύτιση;
Θα
σχολιάσουμε το ακόλουθο πλατωνικό κείμενο: ρητόν γάρ οὐδαμῶς ἐστιν ὡς ἄλλα μαθήματα, ἀλλ’
ἐκ πολλῆς συνουσίας γιγνομένης περί το πρᾶγμα αὐτό καί τοῦ συζῆν ἐξαίφνης, οἷον
ἀπό πυρός πηδήσαντος ἐξαφθέν φῶς, ἐν τῇ ψυχῇ γενόμενον αὐτό ἑαυτό τρέφει (Eπιστ. VII, 341c, d) και θα το συσχετίσουμε με το πνεύμα
της θεματικής μας.
Επόμενες
θεματικές ενότητες: Συν-υπάρχειν: Τύχη ή αποκάλυψη; Απ’ την αντίληψη στη γνώση.
Το είναι της Γνώσης.
Με
τους θερμούς χαιρετισμούς μου, Ν. Μ.
www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com
Τηλ. 6977093615
Είσοδος
ελεύθερη
Σεπτέμβριος
2021
ΑΘΗΝΑΪΚΑ
ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ
(Φιλοσοφικό
Καφενείο)
Φίλες
και Φίλοι,
Καλό
Φθινόπωρο, με τις ευχές μας για ταχεία κατά το δυνατό αποκατάσταση της
υγειονομικής κανονικότητας για όλους μας και ιδιαίτερα για τους πάσχοντες.
Αν
τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά, όπως το ελπίζουμε, οι συναντήσεις μας θα
συνεχισθούν σε μικρές ομάδες και σε απολύτως ακίνδυνο χώρο και με τις υγειονομικές
προδιαγραφές. Θα σας ενημερώσω σχετικά περί τα μέσα Οκτωβρίου. Ακολουθεί
κείμενο και περιεχόμενα του θέματος το οποίο θα μας απασχολήσει αυτή τη χρονιά
που είναι η εικοστή τρίτη.
Με
θερμές ευχές Νίκος Μακρής
Σεπτέμβριος 2021
Ο
ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
(Ιδεατό και
Πραγματικό)
Ε ι σ α γ ω γ ι
κ ό
Με
τη νέα μας προσπάθεια και με τη δημοσίευση του Άπειρο και Πεπερασμένο προσεχέστατα, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε,
όσο είναι δυνατό και με μεγάλη προσοχή, το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα της
φιλοσοφικής προσπάθειας, ένα πρόβλημα το οποίο θα παραμένει γόνιμο, πέρα απ’
τις παγίδες που ο ίδιος μας ο λογισμός δημιουργεί, πέρα δηλαδή από κάθε
αυτοπαγίδευση η οποία οδηγεί σε αμφίβολες θεωρήσεις ή και σε παραλογισμούς το
ίδιου του λόγου μας.
Αναλογιζόμαστε
αν υπάρχει παράμονη αλήθεια όταν είμαστε βέβαιοι (;) πως ζούμε σε έναν κόσμο ο
οποίος δε νοείται παρά ως κόσμος συνεχών αλλαγών. Έχουμε ήδη διεξέλθει το
ερώτημα, έχουμε συμβουλευθεί όλη την ιστορία της σκέψης και ιδιαίτερα της
μεταφυσικής και διαισθανόμαστε όχι μόνο τη δυσκολία τους εγχειρήματος, αλλά και
τις δυνατότητες του φιλοσοφικού λόγου να εισέλθει στην πυρίκαυστη αλλά
λυτρώνουσα περιοχή στην οποία διαπλέκονται τόσα και τόσα ρεύματα σκέψης και
μεγάλες σχολές.
Δεν
προτιθέμεθα να κάνουμε ιστόρηση των μεγάλων θεωρήσεων επί του θέματος, κάτι που
έγινε σε παλαιότερες και πρόσφατες προσπάθειές μας, αλλά αναζητάμε τις προϋποθέτουμε και
αναφερόμαστε με επίμονη προσφυγή στις πηγές, στις απόψεις και μάλιστα στις
κλασικές, σε προηγούμενες προσπάθειες που καταγράφηκαν σε πλήθος μελετών.
*
Στις
σελίδες που ακολουθούν γίνεται μία προσπάθεια περαιτέρω εμβάθυνσης με
παραμέτρους που είναι και απαραίτητες και αποκαλυπτικές. Αναφερόμαστε έτσι στο
λέγειν με ό,τι αυτό διαλαμβάνει (αίσθηση, νόηση, αντίληψη, μνήμη, φαντασία,
κρίση) και αμέσως συναντάμε το ερώτημα: Είναι δυνατό σε έναν κόσμο αλλαγών,
στην έγχρονη ανθρωποκοσμική πραγματικότητα δηλαδή, να υπάρχει ‘’κάτι’’ το οποίο
‘’ορίζει’’ τα υπάρχοντα και μάλιστα ως οντική αρχή; Αναδύεται έτσι και κάτι
εξίσου σημαντικό: Η γνώση την οποία θεωρούμε βέβαιη (παρά τον πειρασμό του
σκεπτικισμού) παράγεται απ’ την έγχρονη κατάστασή μας ορθώνοντας το παράμονό
της και μάλιστα μαθηματικοποιημένο, ή προσφέρεται απ’ τον αισθητό κόσμο και απ’
τις λεγόμενες ιδιότητες των πραγμάτων κάνοντάς μας απλούς εκφραστές;
*
Το
λέγειν μας καταξιώνεται πάντα ως θεωρείν και κάθε θεώρηση σφυρηλατείται ως
ανθρώπινο επίτευγμα το οποίο όμως είναι αδιανόητο χωρίς τον αισθητό κόσμο, τον
κόσμο των μεταβολών. Γνωρίζουμε όμως πως ο τόσο ‘’βέβαιος’’ όρος αλλαγή,
μεταβολή, κίνηση, χρόνος είναι πάντα αβέβαιος, απ’ τον Παρμενίδη μέχρι τους
προβληματισμούς εξόχων επιστημολόγων και αστροφυσικών.
Οδηγούμαστε
σε προβληματισμούς σχετικούς με την οντική φύση των χρονιζομένων πραγμάτων στα
οποία ανήκει και το σώμα μας με τις τόσες και τόσες λειτουργίες της
οργανισμικής του φύσης. Αν όμως και ένα ελάχιστο αισθητό εικονίζει το σύμπαν,
βρισκόμαστε μπροστά σε ένα απόλυτο δεδομένο το οποίο ανοίγει δημιουργικούς διαύλους
γόνιμων θεωρήσεων, θεωρήσεων που έχουν σχέση με την οντική φύση των πραγμάτων.
Εννοούμε
το συν- ως απόλυτα δεδομένη πραγματικότητα χωρίς την οποία είναι αδιανόητο όχι
μόνο το ανθρωπίνως υπάρχειν, αλλά και το συγκοσμικώς συνυπάρχειν, όπως επίσης η
αίσθηση, η αντίληψη, και οποιασδήποτε μορφής δημιουργία. Κάποτε τα πιο βέβαια
πράγματα είναι τόσο απλά που δεν τα υποψιαζόμαστε, παρασυρόμενοι απ’ τους
χειμάρρους του επιφανειακά ισχύοντος και προχωρώντας σε ειδωλοποιημένες
εκτιμήσεις και πεποιθήσεις. Το συνυπάρχειν δεν καθιστά το ανθρωπίνως και
συγκοσμικώς υπάρχειν αμετάθετο συμβαίνον, αλλά μηνύει την οντική αλήθεια την
οποία παραβάλλουμε με κάθε μορφής υπάρχουσα πραγματικότητα.
Τίθεται
έτσι το ερώτημα το σχετικό με τη φύση του αληθούς σε ‘’αντιπαραβολή’’ με το
πραγματικό, με το ισχύον το οποίο ονομάζουμε υπάρχον.
Εισβάλλοντας
στην προβληματική μας συναντάμε όρους όπως το ομού, το πλατωνικό ἂνευ νοῦ,
γνωστές αρχιακές έννοιες (ενόραση, προθετικότητα, ύπαρξη, διαίσθηση,
ενσυναίσθηση, κ.α.) στις οποίες θα εγκύψουμε για να δούμε αν η ενογένεια και
κυρίως η σιωπή παράγονται ή οδηγούν στο πλατωνικό ἀνυπόθετον.
*
Προβληματιζόμαστε
έντονα ως προς τη φύση του πραγματικού, του ισχύοντος και ως προς τη σχέση του
με το ιδεατό και επανέρχονται στη σκέψη μας θεωρήσεις του παρελθόντος οι οποίες όμως, ως φιλοσοφικές, δεν οδηγούν
σε οριστικές λύσεις αλλά ανοίγουν ορίζοντες. Σε αυτούς τους ορίζοντες
προσπαθούμε να εισβάλουμε και η πρώτη μας μέριμνα συνίσταται στο κατά πόσο η
σιωπή μπορεί να έχει λόγο. Αναθυμόμαστε το περίφημο σόφισμα του ψευδομένου ο
οποίος, ως ψευδόμενος, δε μπορεί να πει την οποιαδήποτε αλήθεια χωρίς να
αντιφάσκει, αλλά αμέσως απεμπλεκόμαστε, δεδομένου ότι, όπως πρώτος το είπε ο
Σταγιρίτης, μία γενική καταφατική πρόταση είναι αυτόχρημα αντιφατική, αν η
αντιστροφή της ψεύδεται. Αυτό σημαίνει απεμπλοκή από οποιαδήποτε τυπική λογική,
ή, καλύτερα, διεύρυνσή της και καταφεύγουμε στη σχετικότητα κάθε έκφρασης,
δεδομένου ότι η γλώσσα είναι και αυτή συμβολική έκφραση και αδυνατεί να
αληθεύει πλήρως όταν εκφράζει οικουμενικές κρίσεις, εκτός και αν το περιεχόμενο
του λέγειν της έχει σχετική και περιορισμένη σημασία (συμβατισμός).
*
Μπορεί
επομένως το λέγειν να εκφράζει την τελειότητα και, κυρίως, πώς η σιωπή είναι σε
θέση να έχει λόγο ο οποίος μάλιστα θα υπερέβαινε και τη σχετικότητα του
εκφράζεσθαι; Έχουμε πει πως κάθε μορφή έκφρασης είναι συμβολική και πως
παραπέμπει στο συμβολιζόμενο, σε ένα νόημα το οποίο, καίτοι σχετικό, νοείται
απολύτως. Σε αυτό εξάλλου στηρίζεται κάθε μορφή συγκεκριμένης γνώσης, κάθε
μορφή θεωρίας, έστω επιστημονικής.
Η
σιωπή όμως ως γενική έννοια –ιδέα δεν έχει περιεχόμενο, δεν έχει, συγκεκριμένα,
κανένα περιεχόμενο. Πώς μπορούμε επομένως να κάνουμε λόγο ο οποίος σιωπάται
απόλυτα;
Αναδύεται
ένα μεγάλο ερώτημα: Το άπειρο-ταυτό-ολότητα-απόλυτο-άτμητο-άχρονο-άφθαρτο δεν
είναι δυνατό να συνιστά απλά την άλλη πλευρά του
πεπερασμένου-ετέρου-μέρους-σχετικού-τμητού-έγχρονου-φθαρτού, αλλά την
πληρωματική αρχή. Αν επομένως η σιωπή ως αληθεύων λόγος, ως απόλυτη αλήθεια που
δεν είναι αντικείμενο ή παραστατή κατάσταση, αλλά άρρητη αλήθεια είναι
πληρώνουσα αρχή, ίσταται στην καρδιά του πεπερασμένου, του φθίνοντος, του εκφραστού
ως συνέχουσα αλήθεια-πραγματικότητα και το λέγειν της δεν είναι παρά
νοηματοδότηση του πραγματικού, του ισχύοντος, του μεταβαλλομένου, του ψευδούς,
επίσης ως αξιολόγησή του, ως
παρουσία-μαρτυρία με οντική εγκυρότητα. Είναι το σιωπώμενο απ’ τη φαινομενικότητα
που μας παρασύρει λέγειν, το αληθεύον λέγειν ως πλούτος του παρόντος που
αποδιαστέλλει κάθε σχετικότητα, κάθε ειδωλοποίηση.
Επιχειρείται
έτσι ένας δημιουργικός αποσυμβολισμός ο οποίος δεν είναι ‘’κατάργηση’’ του
συμβόλου, αλλά εισβολή στο είναι του, στην οντική δηλαδή φύση του υπάρχοντος
που συνιστά εγκύρωση, ρητή και φραστή στην περίπτωσή μας του πλατωνικού ρητόν
γάρ οὐδαμῶς ἐστιν ὡς ἄλλα μαθήματα, ἀλλ’ ἐκ πολλῆς συνουσίας γιγνομένης περί το
πρᾶγμα αὐτό καί τοῦ συζῆν ἐξαίφνης, οἷον ἀπό πυρός πηδήσαντος ἐξαφθέν φῶς, ἐν τῇ
ψυχῇ γενόμενον αὐτό ἑαυτό τρέφει (Eπιστ. VII, 341c, d). Ελπίζουμε ότι θα καταστεί σαφές πως το
σιωπώμενο, και εννοούμε την απειρική μας φύση την ανέκφραστη, την άρρητη και
γι’ αυτό απόλυτα νοητή, φωτίζει το έγχρονο και καθίσταται λέγειν θραύοντας τη
σχετικότητα κάθε συμβολικής έκφρασης και αποκαλύπτοντας το ἀληθείης ἀτρεμές ἦτορ,
(Παρμενίδης), ανοίγοντας, αποκαλύπτοντας δημιουργικούς ορίζοντες στον
ανθρωποκοσμικό μας βίο.
Το
λέγειν της σιωπής επομένως είναι το άχρονο-αδιάστατο μήνυμα στον κόσμο του
σχετικού-πεπερασμένου και γι’ αυτό καθιστά δυνατό το εγκύρως λέγειν,
αποκαλύπτοντας στη δίνη του συμβαίνοντος το οποίο και θεωρούμε πραγματικό την
κρύφια αλήθεια χωρίς την οποία δεν είναι διανοητή η ύπαρξη του κοσμανθρώπου.
Δεν είναι το λέγειν μιας ιδέας ή μιας γενικής έννοιας, δε χωρείται σε
οποιονδήποτε ακροβολισμό που την
αναζητάει ‘’κάπου’’, αλλά ο τρόπος ο μοναδικός κάθε αυθεντικού νοήματος. Χωρίς
αυτό το λέγειν που ανακαινίζει τη νοητή φύση κάθε σχετικότητας δε θα ήταν
δυνατή καμία δια-συν-εν-νόηση, δε θα δημιουργούταν κανένα νόημα, δε θα είχε
αξία κανένα συναίσθημα και η γνώση θα ήταν κάτι ανέφικτο.
Έχει
επομένως λόγο η σιωπή, άλλως θα ήταν ειδωλική προβολή του μιας ανύπαρκτης
αοριστίας χωρίς κανένα νόημα. Μας εισάγει, επιπλέον στην αληθή φύση των
πραγμάτων που είναι αναπόσταστο μέρος της μύχιας φύσης μας, του απέριττου εγώ
που είναι και εγώ του κοσμικού συμβαίνοντος όπως επιφαίνεται στον έγχρονο βίο.
Ήδη
αναδύεται και φανερώνεται η φύση του πραγματικού και του ιδεατού και ανατροφοδοτείται
καρποφόρα ο ορθός λογισμός και το ευγενισμένο συναίσθημα ως αρχή γνώσης και
επίγνωσης. Μύχιος δεσμός ως λύτρο της σιωπής η οποία πλέον εκφράζεται ως
δημιουργικός αποσυμβολισμός που εξορύσσει νόημα και πνεύμα.
Η Βασική Θεματική μας
ΛΕΓΕΙΝ
Ι
Κάτοπτρο
Απολύτου
(Προσωπικό και
Απρόσωπο, Συγκοσμικώς Συνυπάρχειν, Καταλληλότητες και Κόσμος.)
ΙΙ
Οντικώς Υπάρχειν
(Περιχώρηση
Χρόνου και Φαινομένου, Ολότητα και Οντική Αρχή, Έγχρονο, Κόσμος και Ταυτότητα
.)
ΙΙΙ
Ἂνευ Νοῦ(Το άχρονο,
Το Κρυπτόμενο, Το Φανερούμενο, Γένεσις εις Οὐσίαν, Λόγος ως Γλώσσα της Σιωπής, Μυστική και
Σιωπή.)
Δεύτερο Μέρος
ΘΕΩΡΕΙΝ
IV
Παροδικό και
Παράμονο
(Φαινόμενο και
επιθυμία, Τελούμενο και Ατέλεστο, Συνανάδυση και Αισθητική, Το Πραγματικό ως
Υποδήλωση του Αληθεύοντος.)
V
Συν-Υπάρχειν.
Το κάλλος ως μαρτυρία σιωπής
(Η δυναμική
του Σιωπάν, Το Νόημα του Πεπερασμένου κα η ανάδυση του κάλλους.)
VI
Το Παρόν
ως Κάλλος
(Τελούμενο Ατέλεστο, Φαεινότητα.)
VII
Υποκειμενικό
και Αντικειμενικό
(Εγώ και
Κόσμος, Μαρμαρυγή Απολύτου, Υποκειμενικότητα και Συμπληρωματικότητα.)
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ
VIII
Οντική
Συνέχεια και Μαρτυρία
(Το
Ηθικό-Πληρωματικό, Η Πρωτογένεια, Το Πραγματικό.)
IX
Αληθεύοντας
(Σιωπή και
Αιώνιο Παρόν, Συνέχον-Συνεχόμενο, Άρρητο και Αληθές.)
X
Αποσυμβολισμός;
(Πρωτογένεια,
Ενσυναίσθηση, Γενικές Έννοιες και Αναθέα.)
XI
Συν- και Ομού:
Απόηχοι της σιωπής
(Οντική Αρχή
και Γνώση, Αληθεύουσα Γνώση-Ανάβλεψη, Αρχιακές Έννοιες και Ιδέες.)
XII
Ενογένεια, Επιλογικό
(Γενέσεις Ἀγεννήτων, Γλώσσα και Πνεύμα, Άμωμο,
Θυσία.)
Με τους θερμούς
χαιρετισμούς μου
Νίκος
Μακρής
ΑΘΗΝΑΊΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ….
Φίλες και φίλοι δεν κατορθώσαμε να συναντηθούμε λόγω των γνωστών συνθηκών οι οποίες ας ευχόμαστε
να είναι ένα διδακτικό παρελθόν με τον
τόσο πόνο, τις αγωνίες και τις απογοητεύσεις. Ο άνθρωπος όμως στις δοκιμασίες
κρίνεται, δοκιμάζεται και γίνεται όσο το δυνατό λιγότερο άσοφος… Όλες μου οι
ευχές!!!
Καλό καλοκαίρι, με αγάπη Νίκος Μακρής.
Τα κείμενα ας είναι ένας εγκάριδιος χαιρετισμός
Κ Ε Ι
Μ Ε Ν Α
1. Alexander S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα συνέχεια
είναι μία ποιότητα οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα αποκαλούμε
διανοητική συνέχεια… Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση, αλλά με κάτι
που ονομάζω ΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως θεμέλιο της
αίσθησης-αντίληψης… Η άπειρη θεότητα ενσωματώνει έτσι την αντίληψη του άπειρου
κόσμου στο τάνυσμά του μετά τη θεότητα. Αυτή η τάση προς απόκτηση της θεότητας
την κάνει πεπερασμένη. Η θεότητα είναι μία εμπειρική ποιότητα, όπως το πνεύμα ή
η ζωή. Πριν υπάρξει πνεύμα, το σύμπαν τανυόταν προς ένα απόλυτο πνεύμα. Δεν
υπάρχει όμως υπαρκτό άπειρο πνεύμα, αλλά μόνο πολλά πεπερασμένα πνεύματα…
Απομένει να παρατηρήσουμε πως η σύλληψη ενός απείρου κόσμου δεν περιέχει τίποτε
το οποίο δεν ακολουθεί τους δρόμους της εμπειρίας. Space, Time and
Deity.
(Τα αποσπάσματα βρίσκονται στη μετάφρασή μας κύριων
κεφαλαίων του έργου υπό τον τίτλο Χώρος,
Χρόνος και Θεότητα, Δρόμων/Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη/16, 2019, σελ. 33, 141,
145.)
2.
Amiel
H-F.,
1821-1881. Το απόλυτο, αν ήταν πνεύμα,
θα ήταν ακόμη ενεργητικότητα και η ενεργητικότητα, κόρη της επιθυμίας, είναι
ασύμβατη με το απόλυτο. Η θέληση είναι ανησυχία, το απόλυτο οφείλει να είναι το
μηδέν κάθε καθορισμού και ο μόνος οντικός τρόπος που του αρμόζει είναι το
Μηδέν… Η ακραία αγάπη του θανάτου και το πάθος αθανασίας είναι δύο μεταβλητές
του ίδιου κινήτρου, δύο αποκλίσεις της ίδιας αρχής, η άρνηση του παρόντος, του
πεπερασμένου, του θνησιγενούς. Ο Πλάτων ή ο Βούδας γεύτηκαν την ανάγκη του
απείρου αλλά με εναντίους τρόπους. Ο Πλάτων δέχεται την αθανασία της ψυχής, ο
Βούδας της επιτρέπει να ελπίζει στο Νιρβάνα… Το πνεύμα μπορεί αυτό καθεαυτό να
κάνει την εμπειρία του απείρου• στην ανθρώπινη ύπαρξη επιλάμπει ενίοτε ο θείος
σπινθήρας που τον ικανώνει να διαβλέπει την ύπαρξη του είναι-αρχής… Journal Intime, L΄Âge d΄ Homme, 1884, t. vii,
σελ.114, τόμ. ΧΙ, σελ. 294, 836.
3. Angelus Silesius, 1624-1677. Αν το πνεύμα του Θεού σε αγγίζει με την ουσία
του/ γεννιέται μέσα σου το παιδί της αιωνιότητας./ Το άρρητο που ονομάζουμε Θεό
/ λέγεται και γνωρίζεται με ένα μόνο λόγο./ Στο Ένα η σωτηρία μου,/ στο Ένα η
ηρεμία μου./ Να γιατί σπεύδω προς το Ένα/ αφήνοντας πίσω μου πλήθος πραγμάτων. Le pelerine
chétubique, Cerf, 1994,
σελ. 217.
4. Ashokananda S., 1893-1969. Αν υπάρχει μόνο ένα αδιαίρετο, όλα
περιλαμβάνον Απόλυτο, πώς μπορεί να υπάρχει το συγκρίσιμο και η σύγκριση;… Το
ύψιστο είναι μη διαιρετό και η ‘’αδιαιρετότητα’’. Αν υπάρχει μόνο ένα
αδιαίρετο, το όλα περιλαμβάνον απόλυτο, πώς μπορεί να υπάρχει προσευχή και αυστηρότητα;…
Λατρεία και αυστηρότητα επάγουν αναγνώριση πολλών υπάρξεων και είναι έτσι μη
πραγματικά. Gῑtᾱ of Datrᾱtreya,
Mardas, 2002, σελ. 134,
135.