ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΙΛΟΣ. ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ 2019-2020 ΚΑΙ 2020-2021, 2021-2022.

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

 

  9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει διαφορά  ανάμεσα στον πλατωνικό και στον ευρωπαϊκό ιδεαλισμό. Με απλά λόγια, ο πλατωνικός ιδεαλισμός είναι υπερβατικός ενώ ο ευρωπαϊκός είναι υπερβατολογικός. Αυτό σημαίνει πως  (για να αναφέρουμε τον Kant ο οποίος χαρακτήρισε το σύστημά του υπερβατολογικό ιδεαλισμό) οι ιδέες είναι δημιουργήματα του λόγου ο οποίος με τη βοήθεια της φαντασίας μετατρέπει τις παραστάσεις σε έννοιες-ιδέες. Απλά, για πολλούς ευρωπαίους ιδεαλιστές, υπάρχει απόσταση απ’ τον εμπειρισμό, αλλά κάθε γνώση προϋποθέτει την αισθητή εμπειρία.

Είναι βέβαια οριακή η διαφορά και ό,τι προσεγγίζει τον ευρωπαϊκό ιδεαλισμό στον πλατωνικό είναι η βεβαιότητα πως ο λόγος δεν είναι υποτελής της αισθητής εμπειρίας και πως η γνώση υπερβαίνει το φυσικό συμβαίνον.

 

Η βασική διαφορά του ευρωπαϊκού ιδεαλισμού απ’ τον πλατωνικό δεν ‘’ισοπεδώνει’’, καθόσον οι Γερμανοί κυρίες εκφραστές του δεν ταυτίζονται, ενώ οι πλατωνικοί της Οξφόρδης ‘’επανακάμπτουν’’ στον Πλάτωνα. Θα δούμε επίσης πώς και κορυφαίοι επιστήμονες είναι πλατωνικοί.

Θα αναγνωσθούν αντιπροσωπευτικά κείμενα για να ακολουθήσει συζήτηση. (Πρβλ. Πλάτων, Φιλοσοφική Μυσταγωγία, Δρόμων, 2023).

 

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 23-4-2024: Η γένεση και η μεταφυσική  των πλατωνικών ιδεών (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας) . 21-5-2024: Καταληκτικό.

 

nikos.makris2@gmail.com    τηλ. 6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

 

 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική

 

Σχέδιο Εισήγησης: Ο όρος ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ (Μετά τα Φυσικά, είναι ο όρος ο οποίος δε δηλώνει παρά σειρά έργων του Αριστοτέλη, αλλά η πραγματική ονομασία είναι ΠΡΩΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ). Είναι γνωστή η ιστορία της Μεταφυσικής, όπως και η αμφισβήτησής της. Ωστόσο, κορμός της φιλοσοφίας η μεταφυσική, ανοίγει το δρόμο μια αξιόπιστης φιλοσοφικής αναζήτησης. Σε τι συνίσταται;

i.Ποια η πρωτοπληροφορία η οποία καθιστά εννοητή την αίσθηση και την αντίληψη;

iiΠώς ορθώνεται μία θεώρηση της λογικής, της πολιτειολογίας, της αισθητικής, των επιστημών του ανθρώπου, της ηθικής;

Η πλατωνική φιλοσοφία εδράζεται στη μυστική πρωτοσύλληψη του είναι των όντων, των έγχρονων όντων (υπαρχόντων αισθητών) αλλά και των καταλληλοτήτων του ανθρωπίνως υπάρχειν, και άγεται διαμέσου της διαλεκτικής στη λογική. Ήδη, μεταφυσική είναι η αειγενής πληροφορία κατά την οποία ο άνθρωπος συναντά το αιώνιο είναι σε κάθε συγκεκριμένο αισθητό και κατάσταση κατά τρόπο που διενώνει λόγο και συναίσθημα στην ενότητα λόγου και συναισθήματος ως ηθικοδινοητικώς υπάρχειν.

Αυτό θα αναπτύξουμε με την παράθεση υπέροχων κειμένων (Πρβλ. Πλάτων, Φιλοσοφική Μυσταγωγία, Δρόμων, 2023).

 

 

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.

 

nikos.makris2@gmail.com    τηλ. 6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

 

 5-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστό πως ο Αριστοτέλης θεωρείται ως ο μέγιστος λογικολόγος, παρά τις ενστάσεις των Αναλυτικών και των λογικομαθηματικών. Ωστόσο, όλοι αναγνωρίζουν την ανεπανάληπη συμβολή του Σταγειρίτη.

Ο Πλάτων δεν έγραψε κανένα βιβλίο αποκλειστικά αφιερωμένο στη λογική, παρά τα κείμενα της λεγόμενης γεροντικής περιόδου της πλατωνικής δημιουργίας. Ωστόσο, η πλατωνική λογική αναδύεται απ’ τη γνωσιολογία και είναι γνωστή ως διαλεκτική (συνέχεια της μαιευτικής μεθόδου του Σωκράτη). Εμβαθύνοντας στην πλατωνική λογική οδηγούμαστε στις πηγές της, σε ό,τι δηλαδή καθιστά δυνατό το ορθώς λογίζεσθαι, στην αληθή δόξα μετ’ επιστήμης. Αυτή η θεώρηση η οποία ακραγγίζει ιδέες και αριθμούς συνιστά θεμέλιο: Την με την ανάμνηση αναγνώριση της αιώνιας φύσης των πραγμάτων που υπό ποικίλους ιριδισμούς στηρίζεται στο είναι του υπάρχοντος. Πρόκειται για μία μη παραστάσιμη αλήθεια η αρχή της οποίας είναι μυστική. Απλά: Η πλατωνική μυστική πορίζει τη μεταφυσική και ως συνέπειά της τη λογική.

Αυτό θα αναλύσουμε με ανάγνωση κειμένων.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.

 

nikos.makris2@gmail.com    τηλ. 6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

20-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός.

Σχέδιο Εισήγησης: Με τον Πλωτίνο (205-270), εκατονταετίες μετά τον Πλάτωνα, ο Νεοπλατωνισμός που θεμελιώθηκε στην Αλεξάνδρεια με τον Αμμώνιο Σακκά, κορυφώνεται  και καθίσταται συμπληρωματική και ανανεωτική δημιουργία η οποία επεκτείνει την πλατωνική σκέψη. Κατά τον Πλωτίνο ο οποίος προτείνει τις τρεις αρχικές αρχές, το Εν ή Αγαθόν, τον Νου και την ψυχή, υπάρχει μία μυστική διακοινωνία των αρχών πάντα υπό το φως των πλατωνικών ιδεών.  Ωστόσο, το αγαθόν από υπερπλησμονή αγαθότητας, άλλο ποιεί, τον νου. Ήδη, η ψυχή που είναι αιχμαλωτισμένη μετά την πλατωνική πτώση (κόπωσις θέας νοητής του αγαθού), κοινωνεί μυστικά με νου και αγαθό και αυτή η κοινωνία είναι μυστική. Έχουμε δηλαδή μία εισβολή της μυστικής στο πλατωνικό έργο που στον Πλάτωνα υποκρούεται οπωσδήποτε. Ο πλατωνικός έρως επομένως προσλαμβάνει δυναμικότερες διαστάσεις, όπως θα συζητήσουμε. Μετά τον Πλωτίνο οι μετέπειτα νεοπλατωνικοί (Πλωτίνος, Ιάμβλιχος, Πρόκλος κ.α.), νοθεύουν κάπως τον Νεοπλατωνισμό με ανατολικά-θεοσοφίζοντα στοιχεία, παρά τη γονιμότητα ορισμένων θέσεών τους. Θα αναγνωστούν σημαντικά πλωτινικά κείμενα.

Κείμενα: Πλωτίνος, 205-270, : Πολλάκις ἐγεiρόμενος εἰς ἐμαυτόν ἐκ τοῦ σώματος καί γινόμενος τῶν μέν ἄλλων ἒξω, ἐμαυτοῦ δέ εἲσω, θαυμαστόν ἡλίκον ὁρῶν κάλλος, καί τῆς κρείττονος μοίρας πιστεύσας τότε μάλιστα εἶναι , ζωήν τε αρίστην ἐνεργήσας καί τῷ θείῳ εἰς ταυτόν γεγενημένος… (Συχνά, καθώς βγαίνω έξω απ’ το σώμα μου και αισθανόμενος ότι βρίσκομαι έξω απ’ τα άλλα αισθητά πράγματα, αλλά στα βάθη του εαυτού μου, καθώς βλέπω ένα θαυμασιώδες κάλλος και καθώς βεβαιώνομαι πια πως βρίσκομαι τότε στην καλύτερη ευτυχία  σαν να έζησα την άριστη ζωή και να ενώθηκα με το θείο…)             Εννεάδες, ΙV.8. 1-9.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ  5-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.

nikos.makris2@gmail.com    τηλ. 6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

6-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία.

 

 Σχέδιο Εισήγησης: Υπό τον όρο φιλοσοφική μυσταγωγία εννοούμε το ουσιώδες του πλατωνικού μηνύματος, ό,τι δηλαδή καθιστά την πλατωνική φιλοσοφία προϋπόθεση του φιλοσοφείν και υπ’ αυτό το πνεύμα βασική προκείμενη κάθε φιλοσοφικού εγχειρήματος. Ωστόσο, με τον Πλάτωνα δεν περαίνεται η φιλοσοφία, δεν καθίσταται δηλαδή σοφία, αλλά ανοίγονται οι αμετάθετοι ορίζοντες του φιλοσοφείν.

Εννοούμε: 1. Δεν είναι δυνατή η γνώση οποιουδήποτε αισθητού χωρίς τη νόηση-εννόηση της αποκλειστικής του σημασίας-νοήματος ώστε να καταστεί δυνατή η έγκυρη προτασιακή έκφραση. 2. Η ιδέα κάθε πράγματος-αισθητής οντότητας καθιστά δυνατή την αντίληψη της αλλαγής των φαινομένων μόνο και μόνο επειδή το είναι τους, οι ιδέες τους δηλαδή κοινωνούν στον κόσμο του αγαθού, του απολύτου. (παράδειγμα οι αριθμοί και ο διασυσχετισμός τους). 3. Η μεταφυσική εγκυρώνει την ισχύ της λογικής και καθιστά δυνατό το δια-λογίζεσθαι. 4. Η αιώνια φύση των πραγμάτων ανοίγει το δρόμο στην ηθική θεώρηση, όπου μόνο το ηθικό ως δικαιοσύνη, ως αλήθεια, ως εντιμότητα, ως φιλαλήθεια κ.ο.κ. νοηματοδοτεί πληρωματικά τη ζωή. 5. Ηθική και λογική ταυτίζονται. 6. Η επιστήμη πια (αληθής δόξα μετ’ επιστήμης) συνιστά ατρεμή πληροφορία του συμβαίνοντος.

Θα αναγνωστούν σημαντικά πλατωνικά κείμενα.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ 20-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 5-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 19-3-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 9-4-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 23-4-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία. 21-5-2024: Καταληκτικό.

nikos.makris2@gmail.com    τηλ. 6977093615 

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

16-1-2024: : Ο πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα του    ιδεαλισμού.

 

 Σχέδιο Εισήγησης: Η δεύτερη περίοδος ανάπτυξης της σκέψης του Πλάτωνος είναι η κυρίως περίοδος της πλατωνικής φιλοσοφίας, η περίοδος δηλαδή ανάπτυξης του ό,τι αποκαλούμε ιδεαλισμό. Δε θα υπερβάλλαμε αν λέγαμε πως χωρίς τον πλατωνικό ιδεαλισμό είναι αδύνατη η κατανόηση της φιλοσοφικής εν γένει προσπάθειας.

Ιδέες είναι η αιώνια φύση κάθε πράγματος και ‘’θεώνται’’ απ’ το νου με την ανάμνηση. Πώς είναι δυνατή η ιδέα κάθε πράγματος όταν η αλλαγή είναι αέναη; Ήδη αναδύονται ερωτήσεις σχετικές με το είναι του χρόνου, της αίσθησης, του λόγου, της αντίληψης. Χωρίς την κατανόηση του είναι της ιδέας που επικαλείται το αγαθό, είναι αδιανόητη η λογική, αλλά και η αισθητική.

Θα αναστραφούμε με την πλατωνική προβληματική και με προσφυγή σε κείμενα του φιλοσόφου.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 7-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία. 21-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 20-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 10-4-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 8-5-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 22-5-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία.

nikos.makris2@gmail.com    6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

12-12-2023: : Ο Σωκρατικός Πλάτων.

 

 Σχέδιο Εισήγησης: Τρεις είναι οι περίοδοι διάπτυξης της πλατωνικής σκέψης. Η πρώτη διακρίνεται για την ανάπτυξη της σωκρατικής κυρίως σκέψης, παρόλο που παρεισφρύουν και στοιχεία προερχόμενα απ’ τους ορφικοπυθαγορείους. Είναι όμως σαφές πως ο Σωκράτης φωτίζεται με τα έργα της πρώτης περιόδου του Πλάτωνα. Κύρια έργα: Χαρμίδης, Απολογία, Κρίτων, Μένων, Ευθύδημος, Λάχης. Το ουσιώδες αυτής της περιόδου συνίσταται στην ανεπανάληπτη στροφή της σκέψης στον άνθρωπο, στην υποκειμενικότητα και στη σχέση της με το είναι, με το οικουμενικό είναι το οποίο εγγυάται την ύπαρξη λόγου και λογισμού στηριγμένου στην απόλυτη αλήθεια, στην αληθή δόξαν μετ’ επιστήμης, στην υπέρβαση δηλαδή της απλής δοξασίας, της αβασάνιστης δηλαδή γνώμης με αφετηρία το λόγο, πηγή του οποίου δεν είναι το επιφανειακά συμβαίνον, αλλά η ατρεμής αλήθεια, η οντική αλήθεια, πηγή της οποίας είναι το θείο.

Θα αναγνωσθούν αρκετά κείμενα αυτής της περιόδου.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 17-1-2024: Ο πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα του    ιδεαλισμού. 7-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία. 21-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 20-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες. 10-4-2024: Πλατωνική Μεταφυσική. 8-5-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός. 22-5-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία.

nikos.makris2@gmail.com    6977093615

Αθηναϊκές Συναντήσεις Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 25ο έτος, Δημητρακοπούλου 53-55, Αθήνα. Τρίτη, 11.45. π.μ.

               28-11-2023: Ηράκλειτος και Σωκράτης

Σχέδιο Εισήγησης:  Ο Ηράκλειτος,-540-480, είναι ο δεύτερος μεγάλος πόλος με τον Παρμενίδη πρώτο, παρόλο που υπήρξαν περίπου σύγχρονοι. Σε αντίθεση με τον Παρμενίδη, πατέρα του μονισμού και της οντολογίας, ο Ηράκλειτος πρεσβεύει πως συστατικό στοιχείο του κόσμου μας είναι η κίνηση, η μεταβολή, οι αλλαγές, παρά το ότι ο λόγος είναι κοινός, αναλλοίωτος, αμετάβλητος, απόλυτος. Ήδη τίθεται το πρόβλημα της διαλεκτικής, της δυνατότητες ‘’συνδυασμού’’ το έγχρονου με το αιώνιο.

                                                *

Με τον Σωκράτη, -470-399, άρχεται η ανθρωπολογική περίοδος της φιλοσοφίας, η μεγάλη παράδοση κατά την οποία κέντρο και αφετηρία προσέγγισης της αλήθειας είναι ο λόγος, ο ανθρώπινος λόγος ο οποίος ορίζει και ρυθμίζει τις μεγάλες ανθρωπολογικές-φιλοσοφικές ερωτήσεις.

Θα δούμε τη σπουδαιότητα αυτών των δύο μεγάλων ανδρών με αφετηρία κείμενά τους.

 

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:

12-12-2023: Ο Σωκρατικός Πλάτων.

17-1-2024: Ο πλατωνικός Σωκράτης και το πνεύμα του   

ιδεαλισμού.

7-2-2024: Πλατωνική Μυσταγωγία και φιλοσοφία.

21-2-2024: Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός.

20-3-2024: Πλατωνική Λογική και Μυστική. Πλατωνιστές φιλόσοφοι και επιστήμονες.

10-4-2024: Πλατωνική Μεταφυσική.

8-5-2024: Πλατωνικός και Ευρωπαϊκός Ιδεαλισμός.

22-5-2024: Πλάτων και Φιλοσοφία.

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος) 22-5-2023:  Επιλογικό,  τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com

Το Μήνυμα των συναντήσεών μας

Κατακλείοντας τις φετινές μας συναντήσεις, 24ο έτος, προσπαθήσαμε να διακαθορίσουμε τις σχέσεις της υπέρβασης με την υπερβατικότητα. Ήδη κυκλοφόρησε και το σχετικό μας μελέτημα κυκλοφόρησε απ' τις εκδόσεις ΔΡΟΜΩΝ.

Καλή συνάντηση το επόμενο φθινόπωρο.

Με χαιρετισμούς και αγάπη. Ν. Μ.

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος) 15-5-2023:  Η αισθητική της μουσικής,  τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com

Εισηγητής Γιάννης Βουλιουρής

Η μουσική κατέχει μια ιδιαίτερη, ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις άλλες τέχνες. Μας παρουσιάζεται με το πιο αιθέριο και άϋλο μέσον, που είναι ο ήχος. Και δεν εκφράζει τίποτε το συγκεκριμένο και χειροπιαστό, παρά μόνο αφηρημένα νοήματα και απροσδιόριστες ιδέες. Παρ’ όλα αυτά, η ίσως ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους, η μουσική, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τέχνη, έχει την ικανότητα να εισχωρεί με τη μεγαλύτερη ευκολία στις ρίζες της ανθρώπινης ψυχής και να δημιουργεί ένα άμεσο αντίκτυπο στον εσωτερικό μας κόσμο.

Η Αισθητική της Μουσικής εξετάζει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της μουσικής που την κάνουν να έχει μια παγκόσμια απήχηση, που κυμαίνεται από την απλή διασκέδαση μέχρι την ύψιστη πνευματική προσφορά στην ανθρώπινη ψυχή.

Ο Γιάννης Βουλιουρής θα μιλήσει για το θέμα αυτό, παρουσιάζοντας το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον ίδιο τίτλο και που αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον αναγνώστη να προσεγγίσει με συνειδητότητα την έννοια της τέχνης της μουσικής.

 

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος) 8-5-2023:  Εκφράσεις της υπερβατικότητας τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com

 

Σχέδιο εισήγησης: Έχουμε τονίσει  πως υπέρβαση και υπερβατικότητα συνιστούν αλήθεια η οποία έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την αμοιβαιότητα αυτών των ‘’δύο’’ καταστάσεων που αποτελούν συστατικό στοιχείο της ανθρωποκοσμικής πραγματικότητας. Οφείλουμε όμως να προσδιορίσουμε τους  ‘’τόπους’’ όπου αυτή η αμοιβαιότητα μαρτυρείται αενάως και χωρίς χωροχρονικά όρια. Πρόκειται για τις διαχρονικές-διαπολιτισμικές επιτεύξεις του ανθρώπινου μόχθου ‘’λύτρο’’ του οποίου είναι οι πνευματικές μαρτυρίες οι οποίες, παρά τις τοπικότητες και ιδιαιτερότητες, συγκλίνουν στις κορυφσίες εκζητήσεις τους. Πρόκειται για τη μυθική αφήγηση, για τη θρησκευτική εγγύτητα, για τις επεκτάσεις του μυθικού πνεύματος, για τις τέχνες απ τις οποίες παράγεται η επιστήμη, για τη φιλοσοφία, για όλες τις μορφές της λογοτεχνικέ δημιουργίας, όπως και για τις ηθικές ιδέες που είναι κάτι το οποίο έχει προτεραιότητα. Αυτό θα αναζητήσουμε.

  

Κείμενα:

Schelling F. W. J.: Η αρχή της ταυτότητας δε διατυπώνει τίποτε άλλο απ’ το αιώνιο συνδετικό που ενώνει ό,τι είναι καθεαυτό με ό,τι θα μπορούσε να μην είναι καθεαυτό και διεαυτό, την απόλυτη δηλαδή ταυτότητα του απείρου και του πεπερασμένου… Θέληση είναι το αρχέγονο είναι και μόνο σε αυτό ανήκουν όλα τα κατηγορήματα: Απουσία θεμελίου, αιωνιότητα, ανεξαρτησία ενάντια στο χρόνο, αυτοεπιβεβαίωση. Όλη η προσπάθεια της φιλοσοφίας δεν έχει σκοπό παρά να βρει αυτήν την υπέρτατη θέση. Oeuvres métaphysiques (1805-1821), Gallimard, 1980, σελ. 93, 137.

 

Schleiermacher F.: Θα καταστεί σαφές ως συμπέρασμα ότι περισσότεροι από έναν θα μάθουν να συλλαμβάνουν νοητά το Σύμπαν σε αυτό το μικρό κεκρυμμένο κατοικητήριο που θα καταστεί  άγιο θυσιαστήριο.  Αυτό το ιερατικής τάξης συμβαίνον υπήρξε πρώτιστο στην άγια παιδική ηλικία του  πρωτογενούς κόσμου. Discours sur la religion, Aubier, 1944, σελ. 270.

 

 

Επόμενες συναντήσεις: 8-5-2023:  Κόσμος και υπερβατικότητα.  15-5-2022: Αισθητική της μουσικής, εισηγητής  Γιάννης Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.

 

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος) 3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής  τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com filosofiko-kafeneio.blogspot.com

Σχέδιο εισήγησης: Οι όροι συνέχον αγγέλλουν τον όρο περιέχον  Βέβαια, το έχουμε τονίσει πολλές φορές, οι δυνατότητες της γλώσσας είναι περιορισμένες και, πάντα συμβολικά, κινούνται στον κόσμο του πεπερασμένου και εδώ το πρόβλημα οξύνεται: Τι σημαίνει το συνέχον-περιέχον αν μας παραπέμπουν σε μεγέθη που συνέχονται ή περιέχονται; Ήδη όμως χωρίς την εννόηση, το αισθάνεσθαι γίνεται πνευματική λειτουργία και με αυτόν τον τρόπο οι όροι μας ‘’μεταβολίζονται’’ και μαρτυρούν, πάντα συμβολικά το αρχέγονο, το απόλυτο, ό,τι συνιστά προϋπόθεση εννόησης κάθε σχετικού. Η συνέχεια, όχι βέβαια η εκτατοχωρική, αλλά η πρωτονοούσα, συνιστά την προϋπόθεση γνώσης και επίγνωσης κάθε σχετικότητας. Είναι η απόλυτη φύση η αναγωγή του υπάρχοντος σε μαρτυρία του οντικού. Αυτό θα αναπτύξουμε.

Κείμενα:        Πλωτίνος:… εἰ γάρ αἰών μέν περί νοῦν, χρόνος δέ περί ψυχήν, πῶς οὐ, μεριζομένου τοῦ χρόνου και το παρεληθυθώς ἒχοντος μερίζοιτο ἂν και ἡ ἐνέργεια… καί γάρ αὖ ἐν μέν τῷ αἰῶνι τήν ταὐτότητα ἐν δέ τῷ χρόνῳ την ἑτερότητα τίθεσθαι…(… επειδή  λοιπόν  η αιωνιότητα αναφέρεται στο νου, ο δε χρόνος στην ψυχή, πώς δε θα μετρούταν και η δράση αν διαιρούταν ο χρόνος που έχει στην ενέργειά του ό,τι παρήλθε… καθόσον λοιπόν η μεν ταυτότητα ανήκει στην αιωνιότητα  η δε ετερότητα στο χρόνο… ) Εννεάδες, Περί ψυχής αποριών Β, iv. 4. 15 45.    Schopenhauer A.: … Η φιλοσοφία του Kant είναι λοιπόν η μοναδική της οποίας πλήρης γνώση συμφωνεί με ό,τι θα συζητηθεί εδώ. Επιπροσθέτως όμως ο αναγνώστης ο οποίος θήτευσε στη σχολή του θείου Πλάτωνα θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος να με καταλάβει και πιο ευαίσθητος σε όσα θέλω να πω.…Μόνο η φανέρωση ή φαινόμενο της βούλησης υπόκειται στην αρχή του αποχρώντος λόγου και όχι στη βούληση καθεαυτή η οποία εν προκειμένω μπορεί να αποκαλείται αθεμελίωτη… έφθασα στην ερμηνεία της ενδόμυχης ουσίας της μουσικής και στη σχέση της μιμητικής της σχέσης με τον κόσμο… The World aw Will and Representation, vol.1, Dover Publications, 1969, σελ. xv, 106, 257.

 

 

Επόμενες συναντήσεις: 8-5-2023:  Εκφράσεις της υπερβατικότητας.  15-5-2022: Αισθητική της μουσικής, εισηγητής  Γιάννης Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα, εισηγητής Νίκος Μακρής, εισηγητής Νίκος Μακρής,  τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615. nikos.makris2@gmail.com

filosofiko-kafeneio.blogspot.com

Σχέδιο εισήγησης: Έχουμε πει σε προηγούμενες συναντήσεις μας πως ο όρος υπέρβαση δηλώνει την εννόηση του κοσμικού συμβαίνοντος σε ανθρωποκοσμική αφετηρία, κάτι που σημαίνει πως ο άνθρωπος, όπως διαζωγραφίζεται απ’ την διαπολιτισμική εμπειρία, υπερβαίνει το απρόσωπο φυσικό συμβαίνον αυτοσυνειδητοποιούμενος ταυτόχρονα.

  Αυτή όμως η αλήθεια που ονομάζεται ανθρωπίνως υπάρχειν συναντάει κάτι που ενεργεί ως κατάφαση της υπέρβασης, ως υπερβατικότητα υπό το ακόλουθο νόημα: Βαθιά συνειδητοποίηση του συμβαίνοντος ως πραγματική ηθικοδιανοητική γνώση, οδηγεί στην επίγνωση, στο βάθος το οποίο καταγράφεται συμβολικά. Εδώ συναντάμε την αιώνια φύση των πραγμάτων ως πεμπτουσία του υπάρχειν μας, ένα είδος αιωνιότητας εικόνα της οποίας είναι κάθε έγχρονο-έγκοσμο. Πρόκειται για πληρωματικότητα η οποία σε πολλές μυστικές παραδόσεις ονομάζεται κενότητα, θείο μηδέν, απερινόητο κ.ο.κ. Ωστόσο, θα ονομάζαμε αυτήν την κατάσταση θετικότητα κάθε θετικότητας. Θα το αναπτύξουμε.

Κείμενα: 48.  Whitehead A. N.: Κατά πρώτο λόγο το αιώνιο πράγμα οφείλει να ταυτίζεται εν μέρει με το αιώνιο πράγμα στο πλήρες νόημα της παραστατικής αμεσότητας. Το όλο σημείο της συνάφειας μεταξύ των δύο νοημάτων είναι πως η παραστατική αμεσότητα είναι συνέπεια της σωματικής αποτελεσματικότητας… Κατά την κοσμολογική μας σύσταση είμαστε στο εξής ανάμεσα στα αντίθετα, στη χαρά και στη λύπη, στο καλό και στο κακό, στο χωρισμό και στην πρόσθεση, κάτι που σημαίνει τα πολλά στο ένα ρεύμα και διάρκεια: Μεγαλοσύνη και μετριότητα, ελευθερία και αναγκαιότητα, Θεός και Κόσμος… Θεός και Κόσμος εισάγουν τον κανόνα ερμηνείας. Ενσωματώνουν την ερμηνεία του κοσμολογικού προβλήματος με όρους μιας βασικής μεταφυσικής διδασκαλίας ως προς τον χαρακτήρα ποιότητας της δημιουργικής αφετηρίας, της διανοητικής δηλαδή όρεξης και της φυσικής πραγμάτωσης. Process and Reality, The Free Press, 1978, σελ. 341.

Επόμενες συναντήσεις: 3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατολογικό και υπερβατικό, 8-5-2023: Μεταφυσικές επεκτάσεις, 15-5-2022: Αισθητική της μουσικής, εισηγητής  Γιάννης Βουλιουρής. 22-5-2022: Επιλογικό.

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

24^ο έτος, Δημητακοπούλου 53-55, Αθήνα (Κουκάκι), μετρό ΦΙΧ, 18.30 μ.μ. 13-3-2023

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ,  ΜΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ  ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ,  ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΟΒΑΤΣΗΣ

 Α . ΜΕΡΟΣ

1) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΜΕΤΡΙΑΣ

2) ΟΙ ΔΥΟ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΩΓΗΣ

3) Ο ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ

                                     Β . ΜΕΡΟΣ

     Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΩ ΚΟΣΜΟ

                                     Γ.ΜΕΡΟΣ

ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ.

                                     Δ. ΜΕΡΟΣ

ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ (ΑΡΧΕΤΥΠΟ) ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

24^ο έτος, Δημητακοπούλου 53-55, Αθήνα (Κουκάκι), μετρό ΦΙΧ, 18.30 μ.μ.

Επιστημονισμός ή Επιστήμη;

Δρος Χρήστου Γ. Μαλτέζου

Ο Επιστημονισμός είναι μια ιδεολογία απολυτότητας, ότι όλα βασίζονται  στις φυσικές επιστήμες  και αρνείται την αξία άλλων μεθόδων διερεύνησης,  εκτός από την επιστημονική, σε ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως φιλοσοφία, ποίηση, τέχνες, κοινωνικές, ανθρωπιστικές  επιστήμες. Την άποψη ότι μόνο επιστημονικοί ισχυρισμοί έχουν νόημα, διατύπωσε αρχικά  ο Βιτγκενστάιν στο έργο του Tractatus Logico - philosophicus (1922) όταν είπε:  «Η καθολικότητα αληθών προτάσεων είναι όλη η φυσική επιστήμη...». Όμως, αργότερα αναίρεσε την πρόταση του αυτή.  Η Επιστήμη δεν είναι πανάκεια που να καλύπτει όλα τα ζητήματα και όλα τα θέματα. Μπορεί να εξεταστεί, να μετρηθεί, να υποστεί πειράματα και να επαληθευτεί ή/και να εκφραστεί με τα μαθηματικά ‘Όπως έγραψε και ο Μαξ Βέμπερ στο έργο του. Η επιστήμη ως επάγγελμα:  «Αλλά και ως προς την θέση της εντός του συνόλου του πνευματικού βίου η επιστήμη υφίσταται περιορισμούς.»  Ο Τόμας Χένρυ Χάξλεϋ στόχευε στο να ενοποιήσει όλους τους κλάδους της Φυσικής, της Βιολογίας, της Χημείας, των Οικονομικών, και της Κοινωνιολογίας, υπό μία πάγια μοναδική συνεκτική ερμηνεία βασισμένη στην σταδιακή, περιγραφική, αναγωγική Επιστήμη – και στην νέα ιδεολογία της: τον Επιστημονισμό (Scientism).  Ο Μπέρτραντ Ράσελ, μαζί με τον Ντέιβιντ Χίλμπερτ περιόρισαν το Σύμπαν μέσα σε μαθηματικό σύστημα, στερημένο από όλη του τη δημιουργική ζωτικότητα. Ο Ράσελ το 1903 δήλωνε: «Το Κλειστό Σύστημα Εντροπίας πρέπει να ορίσει το Σύμπαν. Η καταγωγή του ανθρώπου, οι ελπίδες και οι φόβοι του, οι αγάπες του και η πίστη του, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα των τυχαίων συνθέσεων των μορίων και των ατόμων». Το 1930 δήλωνε: «Οι συνηθισμένοι άνθρωποι θα είναι υπάκουοι, εργατικοί, ακριβείς, χωρίς σκέψη, ήρεμοι και ικανοποιημένοι. Για να παράγουμε αυτήν την τεχνητή ικανοποίηση, η Ψυχανάλυση, ο Συμπεριφορισμός και η Βιοχημεία θα συνεισφέρουν. Η ηγεμονική τάξη θα ενθαρρύνεται να είναι περιπετειώδης, γεμάτη πρωτοβουλίες. Θα προάγει τις επιστημονικές τεχνικές, και θα κρατεί τους χειρώνακτες εργάτες ικανοποιημένους με συνεχείς νέες μαζικές ψυχαγωγίες. Η πρωτοβουλία θα αποθαρρυνθεί στα παιδιά, και η ανυπακοή, χωρίς ακριβώς να τιμωρηθεί, θα ξεριζωθεί από μέσα τους με επιστημονικές εκπαιδευτικές μεθόδους.».  Ο Μπλεζ Πασκάλ στο έργο του: «Σκέψεις» γράφει: «Ο άνθρωπος δεν είναι παρά μια καλαμιά, η πιο αδύναμη της Φύσης, αλλά είναι μια σκεπτόμενη καλαμιά. Δεν χρειάζεται να αρματωθεί ολάκερο το Σύμπαν για να τον συντρίψει, φτάνει λίγος ατμός ή μια σταγόνα νερό για να τον εξολοθρεύσει. Αλλά κι αν το Σύμπαν τον έλιωνε, ο άνθρωπος θα παρέμενε πιο φίνος απ΄αυτό που τον σκοτώνει, γιατί έχει γνώση ότι πεθαίνει και, συνάμα, γνωρίζει ότι το Σύμπαν βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση απέναντί του. Το Σύμπαν όμως δεν έχει ιδέα για όλα αυτά. Έτσι, όλη μας η αξιοπρέπεια είναι συγκεντρωμένη στην Σκέψη. Απ’ εδώ πρέπει να αντλούμε, κι όχι από τον χώρο ή την διάρκεια, που δεν μπορούμε να γεμίσουμε. Ας δουλεύουμε λοιπόν με στόχο να σκεφτόμαστε σωστά και ελεύθερα: να ποια είναι η αρχή της ηθικής…»  Επόμενες Συναντήσεις: 6-3-2023: Η υπέρβαση ως έκφραση της υποκειμενικής εσωτερικότητας του ανθρώπου, εισηγητής Λευτέρης Γκίκας. 13-3-2022: Γνώση και Σύμβολο, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα: Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής. 3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατολογικό και υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023: Η αισθητική της μουσικής, εισηγητής, Γιάννης Βουλουρής  15-5-2022: Επιλογικό.

 

 

 

 

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

13-2-2023: Πλήρωμα και Κενότητα, εισηγητής Νίκος Μακρής, εισηγητής Νίκος Μακρής.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. τηλ. επικοινωνίας 6977093615.

Σχέδιο Εισήγησης: Το θέμα μας είναι σημαντικότατο, το μόνο θα λέγαμε που ανακυκλώνεται αναδημιουργικά όχι μόνο απ’ τη Δυτική μεταφυσική, αλλά και από κορυφαίες επιτεύξεις της Ανατολικής σκέψης (κυρίως Βουδισμός, ταοϊσμός, χωρίς να εξαιρείται και η μυστική των Ουπανισάντ. Η κύρια προβληματική του συνοψίζεται στην ερώτηση αν η κενότητα είναι είδωλο του χωρικού φάσματος ή αν είναι η μη παραστατή πληρότητα η οποία όμως δεν είναι αρνητικότητα (άλλος όρος-πειρασμός), αλλά αειγενής αφετηρία και μήτρα απ’ την οποία ‘’εκπορεύεται’ εσαεί η συναντιληπτική εκσυναίσθηση-μήτρα του λόγου και κάθε μορφής έκφρασης.

Θα δούμε επομένως πως με τους δύο όρους οι οποίοι ταυτίζονται συναντάμε τη χρυσή διατομή ανάμεσα στην υπέρβαση και την υπερβατικότητα. Πρόκειται για εσαεί διαπλεκόμενες καταστάσεις οι οποίες αποτελούν τη σπονδυλική στήλη του ανθρωπίνως-ανθρωποκοσμικώς υπάρχειν.

Κείμενα:        Έτσι, ούτε εαυτός, ούτε μη εαυτός/  Δεν κατανοούνται ως αληθή./  Γι’ αυτό ο Μεγάλος Σιωπηλός/ Απέρριψε τις θέσεις τις σχετικές με ένα εαυτός και μη    εαυτός. Nagarjuna: …τοῦ δέ ἀπείρου οὐκ ἒστιν ἀρχή… ἀλλ’  αὓτη τῶν ἂλλων εἶναι δοκεῖ, καί περιέχειν ἃπαντα καί πάντα κυβερνᾶν, ὡς φασίν ὅσοι μή ποιοῦσι παρά τό ἂπειρον ἂλλας αἰτίας. (… το δε άπειρο δεν έχει αρχή, αλλά η αρχή του φαίνεται να συνιστά την αρχή των άλλων στοιχείων και να περιέχει όλα αναξαίρετα και να τα κυβερνά όπως λέγουν όλοι που δε θεωρούν άλλες αιτίες εκτός απ’ το άπειρο.) Απ. 108 (Αριστοτέλους Φυσικά, Γ4, in G. S. Kirk, J. E. Raven and M. Schofield, The Presocratic Philosophers, Cambrige University Press, σελ. 1991, 115.) Αναξίμανδρος

                Μόνο η φανέρωση ή φαινόμενο της βούλησης υπόκειται στην αρχή του αποχρώντος λόγου και όχι στη βούληση καθεαυτή η οποία εν προκειμένω μπορεί να αποκαλείται αθεμελίωτη… έφθασα στην ερμηνεία της ενδόμυχης ουσίας της μουσικής και στη σχέση της μιμητικής της σχέσης με τον κόσμο… η αποτελεσματικότητα της μουσικής είναι τόσο περισσότερο ισχυρή και διεισδυτική από τις άλλες τέχνες επειδή οι τελευταίες κάνουν λόγο μόνο για τη σκιά, ενώ η μουσική για την ουσία. Τhe World aw Will and Representation, vol.1, Dover Publications, 1969, σελ. xv, 106, 257. Επόμενες Συναντήσεις: 20-2-2023:Επιστημονισμός ή επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Τα δημοτικά μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα: Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.

3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατιλογικό Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023:  Επιλογικό.

 

nikos.makris2@gmail.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

6-2-2023 : Επισταθμίες και ελευθερία . εισηγητής Νίκος Μακρής. εισηγητής Νίκος Μακρής. τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

Σχέδιο εισήγησης: Με τον όρο επισταθμίες εννοούμε στάδια και διακλαδώσεις του ανθρωποκοσμικού συμβαίνοντος σε όλα τα πεδία της ανθρωποκοσμικής εκδίπλωσης. Εγείρεται όμως ένα πρόβλημα που είναι καθοριστικό: Τόσο στο πεδίο των φυσικών επιστημών (αρχαιολογία, κοσμολογία, φυσική ιστορία, ιατρική, φαρμακολογία, κ.ο.κ.) όσο και στις επιστήμες του ανθρώπου (θρησκειολογία, μυθολογία, ιστορία, φιλοσοφία, γλωσσολογία, κοινωνική ανθρωπολογία κ.ο.κ.), το πρόβλημα της φύσης του χρόνου και της γνώσης, τίποτε δεν είναι διανοητό χωρίς τον άνθρωπο, το ανθρώπινο πνεύμα το οποίο ορθώνεται και προκαλεί θαυμάσια αλλά και φρικώδη. Είναι επομένως οι επισταθμίες όντως υπαρκτές ή συμβολικές εκφράσεις του πνεύματος; Είναι υπέρβαση του φυσικού συμβαίνοντος το οποίο όμως συνιστά συμβολική και σχετική έκφραση της υπερβατικότητας; Αυτό θα συζητήσουμε.

Κείμενα: Τοῦτο τοίνυν τὸ τὴν ἀλήθειαν παρέχον τοῖς γιγνωσκομένοις καὶ τῷ γιγνώσκοντι τὴν δύναμιν ἀποδιδὸν τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἰδέαν φάθι εἶναι• αἰτίαν δ᾿ ἐπιστήμης οὖσαν καὶ ἀληθείας, ὡς γιγνωσκομένης μὲν διανοοῦ, οὕτω δὲ καλῶν ἀμφοτέρων ὄντων, γνώσεώς τε καὶ ἀληθείας, ἄλλο καὶ κάλλιον ἔτι τούτων ἡγούμενος αὐτὸ ὀρθῶς ἡγήσῃ• ἐπιστήμην [509.a] δὲ καὶ ἀλήθειαν, ὥσπερ ἐκεῖ φῶς τε καὶ ὄψιν ἡλιοειδῆ μὲν νομίζειν ὀρθόν, ἥλιον δ᾿ ἡγεῖσθαι οὐκ ὀρθῶς ἔχει, οὕτω καὶ ἐνταῦθα ἀγαθοειδῆ μὲν νομίζειν ταῦτ᾿ ἀμφότερα ὀρθόν, ἀγαθὸν δὲ ἡγεῖσθαι ὁπότερον αὐτῶν οὐκ ὀρθόν, ἀλλ᾿ ἔτι μειζόνως τιμητέον τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἕξιν.

Ἀμήχανον κάλλος, ἔφη, λέγεις, εἰ ἐπιστήμην μὲν καὶ ἀλήθειαν παρέχει, αὐτὸ δ᾿ ὑπὲρ ταῦτα κάλλει ἐστίν• οὐ γὰρ δήπου σύ γε ἡδονὴν αὐτὸ λέγεις.

Πλάτωνος Πολιτεία.

Επόμενες Συναντήσεις: 13-2-2023: Πλήρωμα και Κενότητα, εισηγητής Νίκος Μακρής. 20-2-2023:Επιστημονισμός ή επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Τα δημοτικά μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα: Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.

3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατιλογικό Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023:  Επιλογικό.

 

nikos.makris2@gmail.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

30-1-2023: Η πηγή του ρητού, εισηγητής Νίκος Μακρής. εισηγητής Νίκος Μακρής. τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ. Σχέδιο εισήγησης: Όταν κάνουμε λόγο για το ρητό εννοούμε οποιαδήποτε μορφή έκφρασης, εννοούμε συγκεκριμένα, ό,τι είναι φραστό, κινητό, τμητό, μεταβλητό, φθαρτό. Επιπλέον, εννοούμε και κάθε μορφή αισθήματος-συναισθήματος, όπως χαρά, λύπη, ικανοποίηση. Υπάρχει ένα κοινό γνώρισμα που διενώνει κάθε ρητό και αυτό προβλημάτιζε και προβληματίζει όχι μόνο τη φιλοσοφική διαπορία, αλλά και κάθε αναζητητή της ίδιας του της φύσης. Είναι ό,τι καλείται άρρητο, άφρστο, απόλυτο, αγαθό, ταυτότητα, Θεός, κατά τους στοχαστές αλλά και τις παραδόσεις, ιδιαίτερα τις θρησκευτικές. Βεβαίως, μόνο το ρητό κ.ο.κ. είναι αντικείμενο σκέψης και επιδεκτικό να εκφράζεται συμβολικά απ’ τον ανθρώπινο λόγο και συναίσθημα. Το άρρητο όμως, πώς μα εκφρασθεί αν κάθε εκφραστό είναι συμβολικό, επιδεκτικό μεταβολής κ.ο.κ.; Αντί να προσφεύγουμε σε εξωκοσμικές αιτίες, μπορούμε να ‘’τοποθετήσουμε’’ το άρρητο στην πηγή του ρητού, σε ό,τι δηλαδή καθιστά δυνατή κάθε ρητή έκφραση. Άλλως υποπίπτουμε στην πλάνη αναζήτησης του άρρητο απ’ τα ρητά, κάτι που επάγει αντίφαση. Πηγή επομένως του ρητού είναι το άρρητο, του σχετικού το απόλυτο, κ.ο.κ. Άλλως δεν υπάρχει ούτε λόγος, ούτε νόημα. Αυτό θα αναπτύξουμε αναφέροντας και τις ποικίλες σχολές οι οποίες αμφισβητούν καθ’ ολοκληρίαν το άρρητο.

Κείμενα: 35.  Nityaswarupananda S.: (To απόλυτο) είναι όντως σε κάθε πράγμα, απ’ το Brahmā ως το μικρό μέρος του χόρτου. Όποιος το γνωρίζει ως βεβαιότητα, γίνεται ειρηνικός και ελεύθερος από φροντίδες για ό,τι έφθασε ή δεν έφθασε. Astāvakra Samhitā, Advaita Ashrama, 1940, σελ. 75.

32.       Nᾱgᾱrjuna: Αν το παρελθόν και το μέλλον υπάρχουν καθεαυτά, θα όφειλαν να υπάρχουν σε σχέση με το παρελθόν. Κι αυτό επειδή, προικισμένα με καθαρή φύση, η σχέση με το παρελθόν οφείλει να υπάρχει κατά μία καθαρή φύση. Ό,τι όμως είναι βέβαιο ως σημείο εξάρτησης δε μπορεί να βεβαιωθεί καθεαυτό, επειδή η μεταβλητότητα και η καθαρή φύση είναι ασυμβίβαστες. Η Κενότητα ως πληρότητα, Δρόμων, Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη, 18, Δρόμων, 2021, σελ.62.

6-2-2023: Επισταθμίες και ελευθερία, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-2-2023: Πλήρωμα και Κενότητα, εισηγητής Νίκος Μακρής. 20-2-2023:Επιστημονισμός ή επιστήμη;, εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος. 6-3-2023: Ιδέα και Ιδέες, εισηγητής Νίκος Μακρής. 13-3-2022: Ταδημοτικά μας τραγούδια-Μία αισθητική προσέγγιση, εισηγητής: Λεωνίδας Κοβάτσης. 20-3-2023: Υπέρβαση και Υπερβατικότητα: Εισηγητής: ΝίκοςΜακρής.

3-4-2023 : Συνέχον και περιέχον, εισηγητής Νίκος Μακρής. 10-4-2023: Μεταφυσική, υπερβατιλογικό Κι υπερβατικό, εισηγητής: Νίκος Μακρής. 8-5-2023:  Επιλογικό.e-mail: nikos.makris2@gmail.com     

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστό πως η σιωπή δεν επιτρέπει περιγραφικούς κλπ. όρους καθόσον στον κόσμο της αναστέλλεται κάθε εκφραστικός τρόπος ο οποίος ούτως ή άλλως αναφέρεται σε συγκεκριμένα-εκφραστά-πεπερασμένα μεγέθη ή και καταστάσεις ψυχής. Υπ’ αυτό ο πνεύμα δε θα οφείλαμε να μιλάμε για το σιωπώμενο, όπως ισχυρίστη- κε λ.χ. ο Wittgenstein στο γνωστό Tractatus του. Υπάρχει όμως κάτι σημαντικότερο από παρόμοιες διακηρύξεις, κάτι που τροφοδοτεί το λόγο ως αειγενής πληροφορία του, κάτι που καθιστά δυνατό το εκφράζεσθαι και το λογίζεσθαι κατά συνέπεια. Είναι η ρίζα που καθιστά δυνατή την παρουσία της συνέχειας στις ασυνέχειες, του απολύτου στο σχετικό, την ενότητα ηθικού και διανοητικού, όπως και το ‘’μυστήριο’’ που διενώνει αίσθηση και αντίληψη. Είναι η υπέρβαση της υπέρβασης ως υπερβατικότητα, η πραγματική εγγύτητα τόποι της οποίας δεν είναι παρά οι μορφές, οι πλεονάζουσες και υπερπλεονάζουσες του συν- ως μεθεκτής-έγχρονης μαρτυρίας της σιωπής: Οι αρετές που αν και μία, για να θυμηθούμε τον Πλάτωνα, ‘’κατακερματίζονται’’, αν και διακοινωνούσες, σε πλήθος: Αγάπη, ανεκτικότητα, ταπεινότητα, ευγένεια, φιλαλήθεια, ανοχή, υπομονή και επμονή, ευγένεια, καθαρότητα κ.ο.κ. ως sensorium το οποίο συναντάμε στις κορυφαίες εκφράσεις όλων των πολιτισμών. Σε αυτό θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε.

Κείμενα: Πλάτων, 427-347:  

1.       Τὸν ἥλιον τοῖς ὁρωμένοις οὐ μόνον οἶμαι τὴν τοῦ ὁρᾶσθαι δύναμιν παρέχειν φήσεις, ἀλλὰ καὶ τὴν γένεσιν καὶ αὔξην καὶ τροφήν, οὐ γένεσιν αὐτὸν ὄντα. (Πολιτεία, 509b).

2.       Marcel G., 1889-1973. Θα μπορούσε να πει κανένας, όσο σκοτεινή και αν είναι μια τέτοια έννοια, ότι το παρελθόν και το μέλλον ενώνονται στην αγκαλιά του ακαταλήπτου, περιορίζονται σε μία ζώνη η οποία είναι αυτό που ονομάζουμε παρόν, αυτό το οποίο θα ήταν ένα απόλυτο Εδώ στο τυχαίο εδώ. Αυτή μάλιστα η ζώνη στην οποία το τότε και το τώρα τείνουν να ταυτισθούν, όπως προηγουμένως το κοντινό και το μακρινό, δε μπορεί να είναι παρά αυτό το οποίο ονομάζουμε αιωνιότητα. Le Mystère de l΄Être, t. I, Aubier, 1951, σελ. 209.

3.       Kierkegaard S., 1813-1855.  …Γιατί πρέπει να εκτιμηθεί ότι στην αντικειμενική αντίρρηση που μας οδηγεί στο να είμαστε κατανυκτικοί βρίσκεται το νέο λεξιλόγιο, η ηθική απάντηση και να το Ηθικό!... Αυτό ακριβώς συνιστά τον πειρασμό και γι’ αυτό το ηθικό γίνεται όλο και πιο δύσκολο επειδή ακριβώς ενοικεί στην πραγματική έξαρση του απείρου που συνιστά την αρχή που αποδεικνύεται έτσι με τον πιο σαφή τρόπο… Κάθε επομένως συστηματική σκέψη βρίσκεται φαντασιακά υπό το πνεύμα της αιωνιότητας και έτσι η αθανασία ενοράται ως αιωνιότητα, αλλά αυτή η αθανασία δεν είναι καθόλου εκείνη για την οποία μιλάμε. Post-Scriptum aux miettes philosophiques, Gallimard, 1949, σελ. 90, 113, 202.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 23-1-2023: Γνώση και υπέρβαση, 30-1-2023: Γνώση και φύση του αισθητού, 6-2-2023: Η πηγή του ρητού.

 ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΓΙΟΡΤΕΣ! 

12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει όντως κάτι το καθαρά ατομικό σε αντίθεση με το οικουμενικό; Είναι το πρόσωπο, το ανθρώπινο πρόσωπο, αυτόνομο ή ελεύθερο; Βέβαια, οφείλουμε, πριν από κάθε λογισμό ή συναίσθημα, να δούμε αν είναι διανοητή κάθε ατομική συνείδηση χωρίς την οικουμενική αλήθεια του συν-υπάρχειν, χωρίς δηλαδή την αμετάθετη αλήθεια της απέραντης ποικιλότητας των αισθητών και χωρίς την οποία διαγράφεται τόσο η αίσθηση και η αντίληψη, όσο και ο λόγος, όσο δηλαδή το ηθικοδιανοητικό μας είναι το οποίο υποκρούεται αιώνια.

Αυτό δε σημαίνει την υπαγωγή του ατομικού στο οικουμενικό, όσο και το αντίστροφο εκτός περιπτώσεων εγωιστικής διαστροφής που είναι πηγή παραλογισμών αλλά και τραγικών δεινών.

Ο συγκερασμός ατομικού και οικουμενικού δημιουργεί την έννοια του προσώπου που δεν εκφράζει παρά τη συνειδητοποιημένη γνώση όπου η ενότητα του ηθικοδιανοητικού αποτελεί τον τόπο της αλήθειας και της καθαρότητας. Αυτό θα εξετάσουμε.

 

Κείμενα:

1.Fichte: Καταγωγικά δεν είμαι όμως ον που αισθάνεται αλλά επίσης και ον που ενοράται επειδή δεν είμαι ένα αισθητό ον αλ-λά και διανοητικό. Ενορώμαι ομοίως και την αίσθησή μου.

Αυτό το οποίο ονομάζω εγώ δεν είναι κατά συνέπεια τίποτε άλλο παρά μία βέβαιη φανέρωση της συνείδησης η οποία ονο-μάζεται εγώ και η οποία δεν κατευθύνεται προς τον εξωτερικό κόσμο… Είσαι ο αιώνιος κυματισμός της ζωής, της αρχέγονης ζωής, της ζωής σου ω άπειρο, γιατί κάθε ζωή είναι η ζωή Σου κι μόνο η θρησκευτική ματιά εισδύει στο βασίλειο της πραγματι-κής ωραιότητας.

Fichte, De la destination de l’homme, Flammarion, 1995,

σελ. 127, 193, 225.

2.Descartes, 1596-1650: Με τον όρο ‘’ενόραση” δεν εννοώ ούτε την αναβλύ-ζουσα μαρτυρία των αισθήσεων, ούτε την απατηλή κρίση ή μια φαντασία η οποία συνθέτει εσφαλμένα πράγματα, αλλά μια α-ντιληπτική πράξη του καθαρού και περιεσκεμμένου πνεύμα-τος, μια εννοιολογική –συλληπτική ενέργεια, τόσο εύκολη κι τό-σο διακριτή που αναμφίβολα μπορεί να θυμάται ό,τι αντιλαμ-βανόμαστε. Εναλλακτικά, οδηγούμαστε στο ίδιο όταν λέμε πως με την ενόραση αντιλαμβανόμαστε την αναμφισβήτητη διανο-ητική πράξη του καθαρού και προσεκτικού πνεύματος που αν-θοφορεί μόνο υπό το φως του λόγου…

René Descartes, Regulae at directionem ingenii, 5, 18.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

 

 

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 

 

Σχέδιο Εισήγησης: Οτιδήποτε περιγράψιμο, είναι αναπόφευκτα φθαρτό, κινητό, μεταβλητό, με απλά λόγια, πεπερασμένο. Συνιστά όμως και συμβολική έκφραση, δεδομένου ότι κάθε μορφή έκφρασης είναι συβολική. Αυτό σημαίνει πως όλα τα πεπερασμένα τα εκφράζουμε με τις συμβολικές μορφές έκφρασης, όπως κυρίως η γλώσσα (κοινή γλώσσα, λογοτεχνική, επιστημονική, μαθηματική κ.ο.κ.). Ορθή όμως έκφραση, περιγράφουσα έκφραση, είναι αναπόφευκτα λογική, αν δεν εγκλείει εσφαλμένες γνώσεις. Ωστόσο, κάθε λογική περιγραφή είναι νεκρή αν δεν παραπέμπει στο νόημα, καθόσον κάθε περιγραφή εκφράζει ένα νόημα. Συμβολική εκφραζόμενο κάθε περιγράφον νόημα συνιστά κίνηση του πνεύματος στον κόσμο του πεπερασμένου.

Μήπως επομένως η σιωπή δεν έχει λόγο στον κόσμο του περιγραπτού; Υπάρχει όμως και ένα άλλο ερώτημα: Μήπως η σιωπή είναι ο ΄΄λόγος΄΄ του απολύτου στο σχετικό και άρα η μήτρα του λέγειν και του περιγράφειν ως μυστική τροφός του περιγράφοντος λόγου ώστε να τηρείται εσαεί η δυνατότητα του λέγειν-εκφράζεσθαι-περιγράφειν;

Αυτό θα  εξετάσουμε με κάθε δυνατή διαύγεια.

Κείμενα: 1. Την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν (μτφ: Η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση, ενώ η ποίηση είναι ομιλούσα ζωγραφική). Σιμωνίδης ο Κείος.

2. Σε μια γοητευτική αντίθεση με όλα όσα προσέβαλλαν τα μάτια του εδώ και καιρό, έβλεπε, έξι βήματα μακριά του, μια αξιολάτρευτη γυναίκα με μια θεία ομορφιά. Όμως, ετούτη η ομορφιά ήταν σχεδόν η μικρότερη γοητεία της. Αντί για εκείνη, τη βεβιασμένη, την αφύσικη ευγένεια που πάνω της είναι αποτυπωμένη η υποκρισία και που βρομάει ψευτιά, ευγένεια για την οποία φημιζόταν ο οίκος ντε Σερπιέρ, αντί για εκείνη τη μανία της κυρίας ντε  Πουλωράν να κάνει πνεύμα με το παραμικρό, η κυρία ντε Σαστελλέρ ήταν απλή κι ψυχρή , αλλά μ’  εκείνη την απλότητα που γοητεύει γιατί δεν καταδέχεται να κρύβει μια ψυχή φτιαγμένη για τις πιο υψηλές συγκινήσεις και μ’  εκείνη την ψυχρότητα τη συγγενική προς τις φλόγες που μοιάζει έτοιμη να αλλάξει σε καλοσύνη ακόμη και σε ενθουσιασμό, αν ξέρετε να τον εμπνεύσετε.

Stendhal, Lucien Leuwen    , μετέφραση Κρις Μαυρομμάτη και Βαλερύ Λασπιλλέρ, Μέδουσα, 1991, σελ. 238. Jean Brun, L’ home et le langage, puf, 1985.Η γλώσσα ε ίναι η αρμονική (harmonique) του ό,τι δε μπορούμε να πούμε αλλά το οποίο sourd μέσα μας για την Ἄρχή και για το Τέλος του κόσμου. Καθένα απ’ τα λόγια μας περνάει και ξαναπερνάει έτσι απ’’ το κρεβάτι το υπόγειο ενός μυστικού ποταμού το οποίο draine τις υπάρξεις μας και τις οδηγεί στο Βασίλειο χωρίς τείχη όπου δεν υπάρχουν πια πόρτες που κλείνουν. Σελ. 254.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:.. 5 Δεκεμβρίου 2022:  Αφαίρεση και Υπέρβαση. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 

 

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστές οι θεωρήσεις των σχολών οι σχετικές με τη φύση της γνώσης καθόλη τη φιλοσοφική πορεία τόσο της δυτικής όσο και της ανατολικής παράδοσης. Επικεντρούμενοι όμως στη φύση της αίσθησης, της αντίληψης, της μνήμης, της φαντασίας και της συμβολικής έκφρασης (λογική), είμαστε σε θέση να δούμε κάτι το οποίο διαλανθάνει: Η προσωπική συνειδητοποίηση της γνώσης (επίγνωση) δεν συμίπτει με τα γνωριζόμενα αισθητά (αφελής ρεαλισμός), ούτε ταυτίζεται κατά το πρότυπο του πανθεϊσμού.  Κατά τον Πλάτωνα η γνώση είναι ανάμνηση της ιδέας κάθε γνωριζόμενου δεδομένου ότι η διάνοια δε δημιουργεί, αλλά συλλαμβάνει, αναθυμάται κάτι το οποίο προγηγείται αυτής ως άφθαρτο.

Χωρίς να αντιμαχούμε, αναγνωρίζοντας θετικά  σε πολλές σχολές σκέψης, ακόμη και της ανατολικής παράδοσης κατά την οποία κάθε γνώσιμο είναι αναληθές ως πρόσκαιρο και παρερχόμενο, ως πλάνη των αισθήσεων, θεωρούμε πως το είναι της γνώσης ‘’πυκνώνεται’’ σε κάθε γνώσιμο το οποίο είναι ‘’εικόνα’’ του συμπαντικού συμβαίνοντος. Εκεί κραταιώνονται κατηγορίες σκέψης, όπως το είναι της μεταβολής, η συνέχεια και η ασυνέχεια, η ταυτότητα και η ενότητα, το είναι του χρόνου. Πλούδιος επομένως ο λειμώνας με τον οποίο θα αναστραφούμε. 

 

Κείμενα:

1. Nagarjuna, 150-250 περίπου.     Πρώτα πρώτα, η ολοκληρωμένη κίνηση/ Δεν είναι ολοκληρωμένη, ούτε μη ολοκληρωμένη•/Εκτός απ’ την ολοκληρωμένη κίνηση ή την μη ολοκληρωμένη /Μία τελούμενη κίνηση δεν είναι γνωστή. Traité du milieu, ελλην. μεταφ., εκδ. Δρόμων.

 

2. Ockham: Η ιδέα είναι αυτό το οποίο είναι γνωστό και όχι αυτό με το οποίο γνωρίζουμε. Δεν υπάρχει επομένως λόγος να αναρωτιόμαστε για μια πράξη γνώσης που δεν είναι το πρότυπο στο οποίο αναφέρεται ο τεχνίτης. Guillaume d’Ockham. In Science di-vine, epiméthée, PUF, 2002, σελ. 278.

 

3. Αριστοτέλης: ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρί-στου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ με-τάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων… Μ. τ. Φ., 1072b.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:.. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 5 Δεκεμβρίου 2022:  Αφαίρεση και Υπέρβαση. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 

 

Σχέδιο Εισήγησης: Κάθε νοητική εικόνα οφείλεται στην αίσθηση, στην αντίληψη, στη μνήμη και κυριότατα στη φαντασία. Έχει όμως μία βασική προϋπόθεση: Οφείλει να αναφέρεται σε συγκεκριμένα, φθαρτά, κινητά, πεπερασμένα αντικείμενα, άλλως μεταβάλλεται σε ειδωλική φαντασιοπληξία. Αυτό ισχύει και για τις έννοιες οι οποίες συνάγονται απ’ τις ομοιότητες, αναλογίες κ.ο.κ. των αισθητών πραγμάτων. Είναι μάλιστα αναγκαίο να τονίσουμε το ρόλο της φαντασιακής χωροχρονικότητας ή της δημιουργικής φαντασίας χωρίς την οποία καμία νοητική εικόνα δεν είναι δυνατή.

Ήδη, δημιουργούνται και τα συναισθήματα το οποία όμως έκγονα των νοητικών εικόνων-παραστάσεων, δεν ‘’γεωγραφούνται’’ με βάση τις νοητικές εικόνες ως βιώματα, αλλά προδίδουν κάτι το οποίο καταξιώνει τις νοητικές εικόνες, το ηθικοδιανοητικό είναι.

Νοητικές εικόνες και συναισθήματα επομένως πλέκουν ενότητα της οποίας το είναι καθιστά την υπέρβαση του λόγου υπερβατικότητα του πνεύματος της διανθρώπινης δημιουργίας, παρά πολλά και τραγικά λάθη της εγωιστικής πια συνείδησης. Οι εικόνες-έννοιες διασυνδέουν τις ασυνέχειες με τη συνέχεια του ορθού λόγου, αλλά αυτό διαμηνύει τον πλούτο του συν-υπάρχειν, όπως θα αναπτύξουμε.

 

Κείμενα:

1. Boèce (Βοήθιος), 480-524. Πράγματι, ό,τι ονομάζεται ατελές, θεωρείται ατελές εξαιτίας έκπτωσης της τελειότητάς του… Δεν αποδείξαμε, είπε εκείνη, πως τα πράγματα τα οποία πολλοί άνθρωποι αναζητούν δεν είναι ούτε πραγματικά, ούτε τέλεια αγαθά, για τον απλό λόγο επειδή διαφέρουν μεταξύ τους και γιατί, καθώς το ένα δεν υπάρχει στο άλλο, δε μπορούν να προσφέρουν το αγαθό στον απόλυτο βαθμό πληρότητάς του; Consolation de la philosophie, Rivages poche/Petite Bibliothèque, 1989,   σελ. 129, 136.

2. Πλάτων, 427-34. 7Ἀμήχανον κάλλος, ἔφη, λέγεις, εἰ ἐπιστήμην μὲν καὶ ἀλήθειαν παρέχει, αὐτὸ δ᾽ ὑπὲρ ταῦτα κάλλει ἐστίν· οὐ γὰρ δήπου σύ γε ἡδονὴν αὐτὸ λέγεις. Πολιτεία, 508d, 509a …

3. Whitehead A. N., 1861-1947. Το σύμπαν είναι δυικό  (διττό) στο πλήρες νόημα του όρου, γιατί είναι ταυτόχρονα παροδικό και αιώνιο. Το σύμπαν είναι διττό γιατί κάθε ενέργεια επιτάσσει αφηρημένο χαρακτήρα. Το σύμπαν είναι διττό γιατί κάθε περίπτωση διενώνει τη μορφική του αμεσότητα με την αντικειμενική ετερότητα. Το σύμπαν είναι πολλά γιατί οφείλει με πληρότητα και τελειότητα να αναδύεται σε πολλές τελικές φάσεις. Adventures of  Ideas, The free press, 1933,  σελ. 190. 3.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:.. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής.5 Δεκεμβρίου 2022:  Αφαίρεση και Υπέρβαση. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

7 Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση  Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

 Σχέδιο Εισήγησης: Oι όροι αμεσότητα και αυτοσυγκέντρωση είναι πολύ γνωστοί και διεμβολίζουν πολλές πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Προσπαθώντας να τους προσεγγίσουμε φιλοσοφικά προσκρούουμε σε θέσεις πολλών σχολών. Δεν απαιτείται μνεία, αλλά εμβάθυνση η οποία φωτίζει οικουμενικά το νόημά τους.

 Όταν αυτοσυγκεντρωνόμαστε, ‘’υποπίπτουν’’ στη λήθη η μνήμη, η αίσθηση, η αντίληψη και ο λογισμός θα λέγαμε. Αυτή η κατάσταση δε συνιστά λήθη ούτε αποκόλληση απ’ το έρχρονό μας, αλλά διάχυση, διαστολή, κοινωνία του όλου συνειδότος μας με την απόλυτη αρχή της αμεσότητάς του. Κάθε εμμεσοποιημένη σχέση που εκφράζεται λογικά-συμβολικά, εισδύει στο είναι της και εδώ είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε το πνεύμα της αμεσότητας: Αμεσότητα δεν είναι ο αλογισμός αλλά η βαθύτατη οντική μας φύση χωρίς την οποία η αυτοσυγκέντρωση είναι αδιανόητη.

Αμεσότητα, αυτοσυγκέντρωση: Δύο όψεις της αυτής αλήθειας η οποία προδίδει την οντική φύση του υπάρχοντος, ό,τι διενώνει την υπέρβαση με την υπερβατικότητα, όπως θα δούμε στη συνέχεια την συναντησεών μας.

Κείμενα:

1.Αριστοτέλης, 384-322.  … ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον. Μ. τ. Φ., 1072b.

 

2.Jacobi F. H., 1743-1819.  Συνεπώς, το νόημα μιας κρίσης που υπάρχει πραγματικά και που αγνοεί τον εαυτό της, μακράν του να είναι αντιφατική, είναι, αντίθετα, αναγκαία: Αυτός ο απρόσωπος λόγος που αγνοεί τον εαυτό του είναι ακριβώς ο αυθεντικός λόγος, ο απόλυτος λόγος, ο ουσιώδης In David Hume et la croyance. Idéalisme et realisme, Vrin, 2000, σελ. 163.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

 

24 Οκτωβρίου 2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι δυνατή η σύλληψη-εννόηση του όρου καθολικότητα, οικουμενικότητα, ολότητα κ.ο.κ., γενικών δηλαδή εννοιών (αν πρόκειται για έννοιες, για τα universalia των σχολαστικών ή για τις δεύτερες έννοιες του Αριστοτέλη; Αντίθετα κάθε συγκεκριμένο εννοείται με την συναντιληπτική ενσυναίσθηση και είναι αναπόφευκτα παραστατό, σχετικό, συμβολιζόμενο απ’ το νόημά του, άρα και περιγραπτό.

Για τη σχέση εννοιών και ιδεών θα κάνουμε λόγο σε προσεχή ευκαιρία. Στη σημερινή μας όμως συνάντηση οφείλουμε να δούμε αν χωρίς το συγκεκριμένο είναι νοητό ό,τι αποκαλούμε καθολικό-οικουμενικό. Έχουμε τονίσει πρόσφατα πως και στο πιο συγκεκριμένο μέγεθος (μικρό ή μεγάλο, οι όροι είναι σχετικοί) εικονίζεται ο κόσμος όλος εξαιτίας μιας απλής αλήθειας κατά την οποία κάθε αισθητό είναι φθαρτό, κινητό, μεταβλητό κ.ο.κ. Χωρίς το συγκεκριμένο επομένως δεν είναι δυνατό να υπάρχει αισθητός κόσμος, αλλά το πρόβλημα παροξύνει τα λογισμό: Είναι η καθολικότητα, η ολότητα, αλήθειες ή απλά ονόματα, όπως διδάσκει ο εμπειρισμός και ιδία ο νομιναλισμός; Είναι αρχή νόησης και εννόησης (αντίληψης) που συνέχει τις ασυνέχειες ή συμβατική επινόηση; Αυτό θα προσπαθήσουμε να δούμε όσο πιο προσεκτικά.

Κείμενα:

Hawking St., 1942-2018. Η κοσμολογία δε μπορεί να κάνει καμία πρόρρηση σχετική με το σύμπαν, αν δεν κάνει υπόθεση ως προς τις πρωτογενείς συνθήκες. Αν απουσιάζει μια τέτοια υπόθεση, δε μπορούμε να πούμε τίποτε, σαν τα πράγματα να ήταν όπως είναι σήμερα… Ήδη, επισημάναμε αυτήν την συμπληρωματική αβεβαιότητα, ελαττώνοντας έτσι στο μηδέν τις ελπίδες του επι-στημονικού ντετερμινισμού, θεωρίας κατά την οποία μπορεί κανένας να προλέγει το μέλλον με βεβαιότητα. Stephen Haw-king-Roger Penrose, La nature de l΄ espace et du temps, folio/essais, Gallimard, 1997, σελ. 123, 105.

 

Hegel G. W. F., 1770-1831. Μόνο το απόλυτο είναι αληθινό και το αληθινό μόνο είναι απόλυτο… Οικουμενικό είναι λοιπόν το κα-τεξοχήν αληθές της αισθητής βεβαιότητας… Αυτή η απόλυτη απειρία ή η απόλυτη έννοια οφείλει να ονομάζεται απλή ουσία της ζωής, το οικουμενικό αίμα, το πανταχού παρόν που δεν τα-ράζεται ούτε διακόπτεται στη διαδρομή του από καμία διαφορά… Τα δύο πράγματα, η καθαρή σκέψη και η αισθαντικότητα της συνείδησης είναι καθεαυτά μία μοναδική συνείδηση. Phénoménologie de l΄Esprit, Aubier Montaigne, t. I, I. Σελ. 67, 84, 136, ΙΙ,

σελ.147.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 7 Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

 

 

ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

17 Οκτωβρίου 2022: Η αντίληψη ως πνευματική έκφραση της αίσθησης. Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, σταθμός μετρό: FIX, 18.30 μ.μ.

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστή η προβληματική της φιλοσοφίας η σχετική με τη φύση της αίσθησης και της σχέσης της με την αντίληψη. Χωρίς αυτήν την αφετηριακή προβληματική δεν είναι δυνατό να υπάρχει αξιόπιστη φιλοσοφική δημιουργία, καθόσον αυτό το πρόβλημα αποτελεί θεμέλιο λίθο κάτοψης της γνώσης, της συνειδητής επίγνωσης, αγγίζοντας όχι μόνο τη μεταφυσική αλλά πρωτίστως την οντολογία, τη γνωσιοθεωρία, την ηθική, την αισθητική, κ.ο.κ.

Το κύριο ερώτημα συνίσταται στο αν είναι διανοητή η αίσθηση χωρίς την αντόληψη, στο αν η αντίληψη μπορεί να υπάρχει χωρίς την αίσθηση. Για τον Αριστοτέλη λ.χ. η πνευματική φύση του ανθρώπου είναι αδιανόητη χωρίς την αίσθηση, ενώ για τον Ντεκάρτ η αίσθηση είναι καθαρά πνευματική λειτουργία. Για τους εμπειριστές η αντίληψη είναι απαύγασμα της αίσθησης, για τους πανθεϊστές αίσθηση και αντίληψη ταυτίζονται.

Θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε το συμπληρωματικό χαρακτήρα αίσθησης και αντίληψης, την περιχωρητικότητά τους, χωρίς να ταυτίζουμε ή με αναγωγές να υποτάξουμε τη μία στη άλλη. Υπ’ αυτό το πνεύμα θα διαπλωθούμε σε σημαντικές ‘’προκλήσεις’’ της οντολογίας και θα αναπροσεγγίσουμε τους όρους υπέρβαση και υπερβατικότητα, πάντα σε διάλογο με μεγάλες στιγμές της φιλοσοφικής προσπάθειας.

KEIMENA:

Alexander S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα συνέχεια είναι μία ποιότητα οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα αποκαλούμε διανοητική συνέχεια… Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση, αλλά με κάτι που ονομάζω ΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως θεμέλιο της αίσθησης-αντίληψης…Time, Space and Deity.

Bergson H., 1859-1941. Έτσι βιωμένος ο χρόνος δε θα ήταν για την πολλότητα των ψυχικών μας καταστάσεων ό,τι η μυχιότητα είναι σε μερικές απ’ αυτές, ένα σημείο, ένα σύμβολο απόλυτα διακριτό απ’ την πραγματική διάρκεια; Θα απαιτούσαμε επομένως απ’ τη συνείδηση να απομονωθεί απ’ τον εξωτερικό κόσμο και με μία επίμονη προσπάθεια αφαίρεσης να ξαναγίνει η ίδια. Essai sur les données immediate de la conscience, PUF, 1927, σελ. 67.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 24 Οκτωβρίου 2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. 7 Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής.  12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ (Φιλοσοφικό Καφενείο, 24^ο έτος)

Φίλες και φίλοι,

Συνεχίζοντας για εικοστή τέταρτη χρονιά τις συναντήσεις μας, σας γνωστοποιούμε τον κύκλο των συζητήσεών μας ο οποίος επικεντρώνεται στο θεματικό κύκλο: ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΤΑ.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες υγιεινής λόγω της γνωστής πανδημίας η οποία επιμένει έστω και υπό λιγότερο αντίξοες συνέπειες, όπως και τις ανακύπτουσες υποχρεώσεις, Σας πληροφορούμε πως οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο (Δημητρακοπούλου 53-55, 1^ος όροφος, Κουκάκι, συαθμός μετρό: FIX) σε ομάδες 10-15 μετεχόντων και με όλες τις υγειονομικές προδιαγραφές.

Όπως η μέχρι τώρα πορεία μας επικεντρώνεται στην πραγματική συνάντηση και διάλογο, στην εγγύτητα και στο σεβασμό όλων των θεωρήσεων, ενστάσεων, συμπληρωματικών παρεμβάσεων, κατά παρόμοιο τρόπο και οι φετινές μας συναντήσεις θα πραγματοποιούνται υπό το ίδιο πνεύμα.

Θα χαρούμε να σας δούμε από κοντά και σας γνωστοποιούμε το πρόγραμμα των συναντήσεών μας μέχρι τα Χριστούγεννα (Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος) Θα γνωστοποιηθεί έγκαιρα και το μετά τα Χριστούγεννα  πρόγραμμα.

17 Οκτωβρίου 2022: Η αντίληψη ως πνευματική έκφραση της αίσθησης. 24 Οκτωβρίου 2022: Καθολικότητα και Συγκεκριμένο. 7 Νοεμβρίου 2022: Αμεσότητα και Αυτοσυγκέντρωση. 14 Νοεμβρίου 2022: Νοητική εικόνα και Αγεωγράφητα. 21 Νοεμβρίου 2022: Η οντική φύση της γνώσης. 28 Νοεμβρίου 2022: Περιγραφή και σιωπή της συμβολικής. 12 Δεκεμβρίου 2022: Ατομικό και οικουμενικό. Το πρόσωπο. 19 Δεκεμβρίου 2022: Σιωπή και τόποι εγγύτητας.

Με θερμούς χαιρετισμούς, Νίκος Μακρής (τηλ. επικοινωνίας 6977093615, www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com)

14 Σεπτεμβρίου 2022

ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ: 18.30 μ.μ.

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

16 Μαϊου 2022, Δέκατη όγδοη  συνάντηση, 18.00 μ.μ.

Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Ενογένεια, γενέσεις Αγεννήτων- Επιλογικό

 

Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει μία αυταπόδεικτη, όχι προκύπτουσα, αλλά αναδυ όμενη αλήθεια η οποία δεν είναι παρά η εμφάνιση του είναι των πραγμάτων διαμέσου του αποσυμβολισμού, διαμέσου δηλαδή της αποκάλυψης του είναι των πραγμάτων, πέρα απ’ τη συμβατικότητα της γλωσσικής έκφρασης, ΄πως και κάθε εκφραστικής μορφής, δεδομένου ότι κάθε ρητό, εκφραστό είναι σχετικό.

Ήδη, ότι συνιστά το είναι της έκφρασης, είναι η πνοή αυτής, το ενογενές το οποίο μηνύει ό,τι οι ορφικοί απεκάλεσαν γενέσεις αγεννήτων.

Είναι όντως ο κόσμος της σιωπής που δεν είναι η απουσία του λέγειν, αλλά η αποκάλυψη της αιώνιας φύσης των πραγμάτων, το φως που καθιστά δυνατή κάθε επιμέρους έκφραση. Όντως, ο μάταιος λόγος, η αδολεσχία της καθημερινότητας βρίσκει απέναντί του τον όντως λόγο της σιωπής που δεν είναι παρά η μαρτυρία του απολύτου στο σχετικό.

 

Κείμενα: Πλωτίνος: Στον Πλωτίνο, η ὑπερπλησμονή ἀγαθότητος του Ἑνός-Ἀγαθοῦ, δημιουργεί το νου και την ψυχή, τις τρεις αρχικές υποστάσεις: Ὄν γάρ τέλειον τῷ μηδέν ζητεῖν μηδέ ἒχειν μηδέ δεῖσθαι οἷον ὑπερερρύη καί τό ὑπερπλῆρες αὐτοῦ πεποίηκεν ἂλ-λο, Ἐννεάδες, V. 1, 6, 38-39. Σε αυτό το χωρίο, όπως και σε πολλά άλλα πλατωνικά και πλωτινικά κυρίως μπορούμε να “αναγνώ-σουμε” την αρχή της ταυτότητας και επίσης της ετερότητας.

Hegel: Αυτή η απλή απειρία ή η απόλυτη έννοια οφείλει να ονομάζεται απλή ουσία της ζωής, ψυχή του κόσμου, οικουμενι-κό αίμα, πανταχού παρόν. Δε σκιάζεται ούτε διακόπτεται στην πορεία της από καμία διαφορά η οποία οδηγεί όλες τις διαφο-ρές, όπως επίσης και το αφηρημένο είναι τους. Καθεαυτήν πάλ-

λεται χωρίς να κινείται, τρέμει στα βάθη της χωρίς να είναι ανήσυχη.

La Phénoménologie de l’Esprit, Aubier Montaigne, 1941, I, σελ. 136.

 

Πολλές ευχές για καλό καλοκαίρι, με θερμές ευχαριστίες για τις φετινές μας δυναντήσεις.

Με το καλό θα συναντηθούμε πάλι το ερχόμενο φθινόπωρο.

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55 Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021- 9 ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έβδομη Συνάντηση.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ RAGTIME, εισηγητής: Γιάννης Βουλιουρής

 

Η ΜΟΥΣΙΚΗ RAGTIME

 

Η μουσική ragtime είναι η μουσική των μαύρων της Βόρειας Αμερικής, που άνθησε κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Ξεκίνησε από την πολιτεία του Missouri ως λαϊκή νέγρικη μουσική και στη συνέχεια γνώρισε τεράστια επιτυχία στα πιάνα των μπαρ και των νυκτερινών κέντρων. Την αξία της όμως την κερδισε χάρη σε εμπνευσμένους καλλιτέχνες που την καλλιέργησαν στο πιάνο, κάνοντάς την να περάσει στο επίπεδο της καλής τέχνης. Ο σπουδαιότερος και γνωστότερος από αυτούς είναι ο Scott Joplin (1868-1917) που, με το έργο του, δημιούργησε τη σχολή της “κλασσικής ragtime”.

Γύρω στο 1910 η δημοτικότητα της ragtime στην Αμερική φθάνει στα όρια της εθνικής τρέλλας, κατακτώντας λευκούς και μαύρους σ’ όλη την έκταση των Ηνωμένων Πολιτειών. Όμως, παρά τις προσπάθειες του Joplin να κρατήσει την ragtime στο επίπεδο της σοβαρής έντεχνης μουσικής, αυτή παίρνει το δικό της δρόμο, αφ’ ενός προς την εμπορική ελαφρά μουσική και αφ’ ετέρου προς την ανατέλλουσα Jazz. Ο Joplin πεθαίνει απογοητευμένος, πιστεύοντας ότι το έργο του απέτυχε, και η εποχή της ragtime σβήνει οριστικά το 1920, αφήνοντας όμως τα ίχνη και τις επιρροές της όχι μόνο στην Jazz αλλά και στην ελαφρά, τη χορευτική αλλά και τη σοβαρή μουσική του 20ού αιώνα.

Το ενδιαφέρον για την ragtime ξυπνάει σιγά – σιγά μερικές δεκαετίες αργότερα, για να κορυφωθεί κατά τη δεκαετία του 1970, σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο. Ο Scott Joplin αναγνωρίζεται διεθνώς ως μεγάλος συνθέτης και η μουσική του καταξιώνεται ως κλασσική τέχνη.

 Στη συνάντηση της 9ης Μαΐου 2022 θα δοθούν ιστορικά και μουσικολογικά στοιχεία για τη μουσική ragtime και θα ακουστούν χαρακτηριστικά κομμάτια διαφόρων συνθετών της.

Επόμενη καταληκτική συνάντηση:  16 Μαϊου 2022 με θέμα Ενογένεια και Ενότητα. Εισηγητής: Νίκος Μακρής

 

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55 Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021-ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έκτη Συνάντηση. 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει ένα πρόβλημα: Πώς κάνουμε λόγο για το λόγο της σιωπής, όταν όλα όσα λέγονται, λέγονται συμβολικά, σχετικά, φραστά κ.ο.κ.; Υπάρχει κάτι που μηνύει τη σιωπή και το οποίο μπορούμε να καταθέσουμε με τον τρόπο του σχετικώς εκφράζεσθαι; Ναι, θα λέγαμε αν εμβαθύναμε το πνεύμα της συμβολικής έκφρασης επειδή το θεμέλιο κάθε συμβολισμού είναι πέρα απ’ το φραζόμενο. Αποσυμβολισμός επομένως, άρση της σχετικότητας, εισβολή στο είναι του λέγειν, κάτι που καθιστά δυνατό το ίδιο το λέγειν. Είναι του λέγειν είναι το είναι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης που φανερώνεται κρυπτικά ως μαρτυρία-παρουσία, ως αποκάλυψη του απόλυτου στο σχετικό. Εκείθεν το λέγειν αναπροσλαμβάνει την οντική του αλήθεια. Αυτό ακριβώς θα αναπτύξουμε στη σημερινή μας προσπάθεια.

 Κείμενα: ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Αριστοτέλους, Μ. τ. Φ., 1072b. , το γνωρίζω. Ο Θεός υπερβαίνει όλα τα πράγματα που είναι αδύνατα γι’ Αυτόν. Θα τον λατρεύεις έτσι κατά προτίμηση με τη σιωπή. Ο Λόγος ακούγεται μέσα σου περισσότερο από άλλα στόματα. Ας σιωπάς ενώπιόν του για να τον ακούς. Κοίταξε τη σιωπή της νύχτας, ο Θεός γεννιέται παιδί… Στο μέτρο που η ψυχή σου είναι σιωπή και νύχτα, σε ό,τι έχει σχέση με τα αισθητά, ο Θεός θα γεννηθεί εντός σου και όλα θα αποκατασταθούν…. Η ύψιστη τιμή είναι μία άγια σιωπή. Silesius Angelus, Le pèlerin chérubique, Cerf-Albin Michel, 1994, σελ. 34, 86, 99, 159, 217.

Επόμενες Συναντήσεις: 9 Μαϊου 2022: Η μουσική ragtime, εισηγητής, Γιάννης Βουλιουρής, 16 Μαϊου 2022: Επιλογικό, εισηγητής, Νίκος Μακρής.

filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ. 6977093615.

email: nikos.makris2@gmail.com

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο), 23ο έτος. Δημητρακοπούλου 53-55 Κουκάκι. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021-ΜΑΪΟΥ 2022: Δέκατη Έκτη Συνάντηση. 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός.

 

Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει ένα πρόβλημα: Πώς κάνουμε λόγο για το λόγο της σιωπής, όταν όλα όσα λέγονται, λέγονται συμβολικά, σχετικά, φραστά κ.ο.κ.; Υπάρχει κάτι που μηνύει τη σιωπή και το οποίο μπορούμε να καταθέσουμε με τον τρόπο του σχετικώς εκφράζεσθαι; Ναι, θα λέγαμε αν εμβαθύναμε το πνεύμα της συμβολικής έκφρασης επειδή το θεμέλιο κάθε συμβολισμού είναι πέρα απ’ το φραζόμενο. Αποσυμβολισμός επομένως, άρση της σχετικότητας, εισβολή στο είναι του λέγειν, κάτι που καθιστά δυνατό το ίδιο το λέγειν. Είναι του λέγειν είναι το είναι της συναισθηματικής ενσυναίσθησης που φανερώνεται κρυπτικά ως μαρτυρία-παρουσία, ως αποκάλυψη του απόλυτου στο σχετικό. Εκείθεν το λέγειν αναπροσλαμβάνει την οντική του αλήθεια. Αυτό ακριβώς θα αναπτύξουμε στη σημερινή μας προσπάθεια.

 Κείμενα: ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Αριστοτέλους, Μ. τ. Φ., 1072b. , το γνωρίζω. Ο Θεός υπερβαίνει όλα τα πράγματα που είναι αδύνατα γι’ Αυτόν. Θα τον λατρεύεις έτσι κατά προτίμηση με τη σιωπή. Ο Λόγος ακούγεται μέσα σου περισσότερο από άλλα στόματα. Ας σιωπάς ενώπιόν του για να τον ακούς. Κοίταξε τη σιωπή της νύχτας, ο Θεός γεννιέται παιδί… Στο μέτρο που η ψυχή σου είναι σιωπή και νύχτα, σε ό,τι έχει σχέση με τα αισθητά, ο Θεός θα γεννηθεί εντός σου και όλα θα αποκατασταθούν…. Η ύψιστη τιμή είναι μία άγια σιωπή. Silesius Angelus, Le pèlerin chérubique, Cerf-Albin Michel, 1994, σελ. 34, 86, 99, 159, 217.

Επόμενες Συναντήσεις: 9 Μαϊου 2022: Η μουσική ragtime, εισηγητής, Γιάννης Βουλιουρής, 16 Μαϊου 2022: Επιλογικό, εισηγητής, Νίκος Μακρής.

filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ. 6977093615.

email: nikos.makris2@gmail.com 

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

11 Απριλίου 2022, δέκατη πέμπτη  συνάντηση, 18.00 μ.μ.

Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ 

Η ΣΙΩΠΗ ΩΣ ΠΟΛΥΒΟΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ  ΑΡΜΟΝΙΑ.

Έχει λεχθεί ότι η σιωπή είναι δίδυμη αδελφή τηςεπιστήμης και της αρμονίας. Και μόνον η αναφορά αυτή θα αρκούσε για να αποδείξει τη μεγάλη αξία και σημασία της στην ιστορική πορεία του ανθρώπου, από την αρχαιοτάτη εποχή μέχρι σήμερα και στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Αλλά και οι αναφορές που έχουν γίνει από διακεκριμένους διανοητές και στοχαστές και από τον απλό λαό ακόμη, πιστοποιούν τη μεγάλη της αξία. Αναφέρω μερικές από αυτές. «Σιωπή ποτ’ εστίν αιρετοτέρα λόγου ». Μένανδρος «Δει σώφρων και αγαθός ανήρ σιωπάν ή λαλείν τα καίρια», Αισχύλος, «νέοις το σιωπάν κρείττον του λαλείν», Μένανδρος «Σιωπή τα πολλά έστω ή λαλείσθω τα αναγκαία δι΄ολίγων», Στοβαίος,  και η σιωπή είναι χρυσός, λέει ο απλός λαός.

Καταρχάς, στην προσέγγιση της έννοιας της σιωπής πρέπει να αναφερθεί η διαφορά της από τη σιγή και το λόγο της καθημερινότητας. Η σιγή από το αμετάβατο ρήμα σιγώ είναι μια ανενεργή κατάσταση, είναι σχεδόν αφωνία, εφόσον δεν υπάρχει σκέψη η οποία είναι προϋπόθεση του λόγου, και της έκφρασης, σε αντίθεση με τη σιωπή η οποία προέρχεται από το μεταβατικό ρήμα σιωπώ δηλαδή έχει αντικείμενο, έχει ενέργεια.

ΛΕΥΤΕΡΗς ΓΚΙΚΑΣ

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

21 Maρτίου 2022, δέκατη τρίτη συνάντηση, 18.00 μ.μ.

Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκ

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΟΒΑΤΣΗ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

Η Γηριατρική σαν ειδικότητα ακολουθεί το μοντέλο της ολιστικής υγείας που, όπως είναι γνωστό, θεωρεί τον άνθρωπο σαν ένα ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ , που έρχεται σε σχέση με άλλα συστήματα και που η υγεία του έχει βιολογικές, κοινωνικές, ψυχολογικές και περιβαλοντολογικές ορίζουσες. Η ολιστική υγεία δεν έχει σαν βάση την αποστασιοποιημένη παρατήρηση και αντικειμενοποίηση του ασθενή, αλλά ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ που έχει ο ασθενής με τον γιατρό του, την νόσο του, το κοινωνικό και νοσηλευτικό περιβάλλον, καθώς και με τον εαυτό του, όπως και την σχέση που έχουν μεταξύ τους  οι επαγγελματίες της υγείας ,σε ότι αφορά την συνεργασία τους για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πάσχοντες συνανθρώπους τους.

Η ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ, είναι η «παιδιατρική των ηλικιωμένων». Η ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, είναι η θεώρηση του γήρατος από βιολογική, νοσηλευτική, κοινωνική και λειτουργική άποψη.

ΤΟ ΓΗΡΑΣ, σχετίζεται με την ΑΝΑΠΤΥΞΗ, που είναι μια  ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ, ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ και ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ διεργασία , δηλαδή έχει να κάνει με τον χρόνο, χαρακτηρίζει όλα τα όντα, (ακόμα και οι πολιτισμοί και τα σύμπαντα αναπτύσσονται), και είναι εσωτερική για κάθε σύστημα και είδος, δηλαδή δεν εξαρτάται από εξωτερικούς (τυχαίους) και μόνο παράγοντες, αλλά κυρίως εσωτερικούς, (αποτυπωμένους στον πυρήνα τους).

ΤΟ γήρας επομένως αποτελεί μέρος της ανάπτυξης (ageing), που έχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι βαδίζει προοδευτικά από την τάξη στην αταξία, (ομοιοστασία- εντροπία), έτσι ώστε με την προοδευτική αποδιοργάνωση και τον θάνατο των ζωντανών οργανισμών να επέλθει μια νέα ισορροπία και μια νέα τάξη που θα επιτρέψει στο να  δράσει η φυσική επιλογή και να δώσει την ευκαιρία σε νέους οργανισμούς να  αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν.

Εάν θα θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό του γήρατος, θα λέγαμε ότι  ΤΟ ΓΗΡΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΜΕΣΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ, ΑΛΛΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΘΙΣΤΑ ΕΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΕΥΑΛΩΤΟ ΣΤΟ ΤΥΧΑΙΟ.

Η Γηριατρική, όπως και άλλες ειδικότητες της ιατρικής, διέπεται από ορισμένες αρχές και ιδιαιτερότητες σε ότι αφορά την εφαρμογή της στην καθ΄ ημέρα πράξη.

Αυτές οι αρχές είναι:

Α) Πολλοί παράγοντες συμβάλουν στην εκδήλωση μιας νόσου και μια νόσος έχει

πολλαπλά επακόλουθα (οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει οτιδήποτε και δεν ισχύει το μια αιτία- μια νόσος- μια θεραπεία).

Β) Η θεραπευτική προσέγγιση του ηλικιωμένου είναι κατά κανόνα  ολιστική. Προσεγγίζουμε δηλαδή περισσότερο τον ασθενή σαν ένα σύνολο, παρά τη νόσο.

Γ) Η σχέση Γήρας- Χρονία νόσος- Οξεία νόσος, είναι μια καθημερινή πραγμα τικότητα στην εξάσκηση της Γηριατρικής.

Δ) Με την πάροδο του χρόνου τα όρια μεταξύ υγείας και νόσου στενεύουν μέχρι που γίνονται πολύ σχετικά. Ακόμα οι αρρώστιες που θεωρούνται ανίατες  είναι θεραπεύσιμες, υπό την έννοια ότι προσπαθούμε να κατευθύνουμε τον ασθενή

(και με την δέουσα αγωγή αν υπάρχει), στο να «κάνει με» τη νόσο του.

Ε) Οι περισσότερες αρρώστιες εμφανίζονται ΑΤΥΠΑ πχ σαν παραλήρημα, σαν πτώση, σαν λειτουργική διαταραχή κ.λ.π.

ΤΟ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ, δεν είναι το σύνηθες ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ που γνωρίζουμε αλλά συμπληρώνεται και από το ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ καθώς και το ΚΟΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ.

Με το λειτουργικό ιστορικό διερευνώνται οι δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που είναι:

1.            Οι βασικές-(ανεξάρτητη διαβίωση στο σπίτι).

2.            Οι ενόργανες- (ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα).

3.            Οι διανοητικές-(διάβασμα κλπ ή ενεργό μέλος της κοινότητας).

Με το κοινωνικό ιστορικό εξετάζουμε κυρίως ποιος είναι που παρέχει την κύρια φροντίδα και αν δεν υπάρχει κανείς για πιο λόγο.

Στόχος του ολιστικού μοντέλου υγείας βάσει του οποίου εξασκείται η Γηριατρική, είναι Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ και Η ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ.

Επομένως Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ του ασθενούς και όχι απλά η εξάλειψη των συμπτωμάτων , είναι ο βασικότερος δείκτης αποκατάστασης ή επιδείνωσης  μιας  νόσου. Οι περισσότερες ασθένειες των ηλικιωμένων αρχίζουν με λειτουργικά προβλήματα. ΚΑΘΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ, ΕΙΔΙΚΑ  ΟΤΑΝ ΕΓΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΠΟΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΔΕΙΞΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΜΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΜΕΧΡΙΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΥ.

Ο ΓΗΡΙΑΡΤΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ.

Πολυφαρμακία, παρατεταμένος κλινοστατισμός, αναγκαστική εξαρτητοποίηση,

ετικετοποίηση (άνοια, ακράτεια, υπέρταση), περιπλάνηση, παραλήρημα (φάρμακα, αλλαγή περιβάλλοντος), ενδονοσοκομειακή λοίμωξη, αφυδάτωση (μη δυνατότητα πρόσβασης, ορός ) ιατρικοποίηση-ιατρογένεση (κακοπραξία) κλπ.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.

Οι ιδιαιτερότητες που παρουσιάζονται κατά την αποκατάσταση μιας νόσου εξαρτώνται:

Α) Από την ηλικία.

Β)  Από την προηγούμενη από τη νόσο κατάσταση του ηλικιωμένου.

Γ) Από την φύση και την βαρύτητα της νόσου ειδικά αν και κατά πόσο η νόσος προκαλεί προβλήματα κινητικότητας.

Κατά την διάρκεια της αποκατάστασης.

α) Σταθεροποιούμε τα πρωτογενή προβλήματα.

β) Αντιμετωπίζουμε τις δευτερογενείς διαταραχές.

(ψυχ. Εξάρτηση, φόβος εγκατάλειψης, σύγχυση, ακράτεια, πτωφοβία, κατάθλιψη ανορεξία, αγκυλώσεις, ιδρυματοποίηση κλπ).

γ) Επαναφέρουμε την λειτουργικότητα που στοχεύει στην  αυτόνομη και ανεξάρτητη διαβίωση.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΚΙΑ

(φύλαγε τα ρούχα σου …)

Οι ιατρικές πράξεις σε ότι αφορά την πρόληψη, χωρίζονται σε τρείς κυρίως κατηγορίες :

1.            Σε αυτές που αφορούν την πρωτογενή πρόληψη και έχουν σαν σκοπό να μη καταστήσουν τον ηλικιωμένο ευάλωτο στη νόσο (βάρος, φυσική άσκηση. ενασχολήσεις κλπ).

2.            Σε  αυτές που αφορούν την δευτερογενή πρόληψη και έχουν σαν σκοπό αφ ενός την έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου και αφ’ ετέρου στο να εμποδίσουν μις νόσο να γίνει από ασυμπτωματική, κλινικώς εμφανής.

3.            Σε αυτές που αφορούν την τριτογενή πρόληψη και έχουν σαν σκοπό να αναστείλουν την εκδήλωση των επιπλοκών μιας νόσου.

Επόμενες Συναντήσεις: 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.

filosofiko-kafeneio.blogspot.com τηλ. 6977093615

 

Δωδεκάτη  Συνάντηση, 14 Φεβρουαρίου 2022

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ14 Μαρτίου 2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής: Χρήστος Μαλτέζος),

Σχέδιο Εισήγησης: Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Δρ. Χρήστου Μαλτέζου

 Η προηγμένη τεχνολογία υπηρετεί την ψευδοεπιστήμη ιδίως μέσω της πληροφορικής, προσδίδοντας το επίχρισμα της επιστημονικής εγκυρότητας. Η ψευδοεπιστήμη αποκαλείται και "ανορθόδοξη" ή "εναλλακτική επιστήμη". Όμως, η "κριτική σκέψη" είναι βασικό στοιχείο της επιστήμης, διότι ενέχει πληροφορίες που προκύπτουν από την παρατήρηση, το πείραμα, τον προβληματισμό, την αξιολόγηση και οδηγούν στην ορθή απόδειξη. «ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΟΝ ΤΕ ΤΟ ΠΥΚΝΩΜΑΤΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΤΩΝ ΟΛΩΝ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ ΕΙΔΕΝΑΙ ΜΗ ΔΥΝΑΜΕΝΟΝΔΙΑ ΒΡΑΧΕΩΝ ΦΩΝΩΝ ΑΠΑΝ ΕΜΠΕΡΙΛΑΒΕΙΝ ΕΝ ΑΥΤΩ ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΕΡΟΣ ΑΝ ΕΞΑΚΡΙΒΩΘΕΝ» Μετ. Διότι δεν είναι δυνατόν κάποιος να γνωρίζει καλά το απόσταγμα της συνεχούς διερεύνησης του συνόλου των πραγμάτων, εάν δεν μπορεί να συμπεριλάβει σε σύντομες διατυπώσεις όλα όσα θα μπορούσαν να εκφραστούν με ακρίβεια ακόμη και στην παραμικρή τους λεπτομέρεια. (Επίκουρος, προς Ηρόδοτον, Δ.Λ.Χ 36.)

      Η κύρια διαφορά της επιστήμης από την ψευδοεπιστήμη είναι ότι η μεν στηρίζεται στην έρευνα και την απόδειξη ενώ η άλλη στο δόγμα. «ΟΥ ΓΑΡ ΚΑΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΚΕΝΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΗΤΕΟΝ, ΑΛΛ’ ΩΣ ΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΚΚΑΛΕΙΤΑΙ ΟΥ ΓΑΡ ΑΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΕΝΗΣ ΔΟΞΗΣ, Ο ΒΙΟΣ ΗΜΩΝ ΕΧΕΙ ΧΡΕΙΑΝ, ΑΛΛΑ ΤΟΥ ΑΘΟΡΥΒΩΣ ΗΜΑΣ ΖΗΝ.»  Μετ. Διότι δεν πρέπει να μελετούμε τη Φύση με αξιώματα κενά περιεχομένου και αυθαίρετους νόμους, αλλά όπως απαιτούν τα φαινόμενα. Διότι η Ζωή μας δεν έχει ανάγκη από παραλογισμό και ανόητες γνώμες, αλλά από ηρεμία. (Επίκουρος προς Πυθοκλέα, Δ.Λ.Χ 87).

     Στην επιστήμη τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων ή μετρήσεων αλλάζουν, ενώ στην ψευδοεπιστήμη όχι. Σύμφωνα με την επιστήμη τα γεγονότα οδηγούν σε συμπεράσματα. Σύμφωνα με την ψευδοεπιστήμη τα συμπεράσματα είναι απόλυτα και δημιουργούνται γεγονότα για να τα στηρίζουν. «ΤΑΥΤΑ ΓΑΡ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΠΛΕΟΝΑΧΩΣ ΓΕΝΕΣΘΑΙ ΟΙ ΔΕ ΤΟ ΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΕΣ ΤΟΙΣ ΤΕ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΙΣ ΜΑΧΟΝΤΑΙ.» Μετ. Διότι (τα φαινόμενα) ενδέχεται να προκαλούνται από πολλές αιτίες. Εκείνοι δε που δέχονται μόνο μια αιτία μάχονται και με τα φαινόμενα.»(Επίκουρος προς Ηρόδοτον, Δ.Λ. Χ 78)

     Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος, μετά από τις αλλεπάλληλες τραγωδίες στην ιστορία και κουρασμένος από την απογοητευτική  πραγματικότητα, έχασε την εμπιστοσύνη του σε κάθε λογική απόδειξη γι αυτό και προσφεύγει σε δεισιδαιμονίες, σε διάφορα είδη αγυρτείας για την υγεία, εμπορικές απάτες, τσαρλατανισμούς, κ.λ.π.     «ΠΑΝΥ ΓΑΡ ΟΙΜΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΑΝ ΕΧΕΙΝ ΠΡΟΕΝΕΓΚΑΣΘΑΙ Α ΕΘΕΩΡΕΙΣ ΓΕΛΟΙΩΣ ΠΩΣ ΤΙΝΑΣ ΕΓΔΕΞΑΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΜΑΛΛΟΝ Η ΤΟ ΝΟΟΥΜΕΝΟΝ ΚΑΤΑ ΤΑΣ ΛΕΞΕΙΣ ΟΥΚ ΕΞΩ ΤΩΝ ΕΙΘΙΣΜΕΝΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΗΜΙΝ ΧΡΩΜΕΝΩΝ ΟΥΔΕ ΜΕΤΑΤΙΘΕΝΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΑΝΕΡΩΝ.» Μετ. Διότι θεωρώ πως θα έχεις να αναφέρεις πολλές περιπτώσεις ανθρώπων, που παρατήρησες ότι χρησιμοποιούν γελοία τις λέξεις δίνοντάς τους οποιοδήποτε άλλο νόημα εκτός από αυτό που έχουν, Εμείς αντίθετα, δεν χρησιμοποιούμε τις λέξεις έξω από το συνηθισμένο τους νόημα, ούτε μεταβάλλουμε τα ονόματα των ολοφάνερων πραγμάτων. (Επίκουρος  περί Φύσεως. ΧΧΧΙ 14).

 Επόμενες Συναντήσεις: 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή. www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή φιλοσοφικό καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά φιλοσοφίας.  τηλ. 6977093615

Ενδεκάτη  Συνάντηση, 28 Φεβρουαρίου 2022

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Σχέδιο Εισήγησης: Χρόνος και Σιωπή. Έχουμε κάνει λόγο για το χρόνο σε άλλες ευκαιρίες. Στην παρούσα συνάντηση θα τον συνδέσουμε με τη σιωπή. Μη όντας αντικείμενο ο χρόνος αλλά εμπνοή μας υπό την αλήθεια του συν-υπάρχειν, συνιστά το θεμελιώδη τρόπο της ανθρωποκοσμικής θεώρησης. Είναι κινητή εικόνα της αιωνιότητας (Πλάτων), δεν υπάρχει ψυχής μη ούσης (Αριστοτέλης) φανέρωση της ενόρασης (Bergson), μέτρο της αλλαγής (Descartes), έκσταση του υπάρχειν-προς-θάνατον (Heidegger); Σιωπάται η παρουσία της οντικής φύσης του χρόνου ή αποκαλύπτεται; Μήπως στη στιγμή που είναι οντικής φύσης υπάρχει η σιωπή η οποία όμως εγχρονίζεται και αποκαλύπτει τη φύση του χρόνου; Αυτό θα συζητήσουμε. Κείμενα: 1. …ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Μ τα Φ., 1072b. 2.  Και ο δρόμος δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος: δρόμος άχρονος και άπειρος…Όταν ξεχνιόμαστε, είμαστε όντως η πραγματική ενεργητικότητα της μεγάλης ύπαρξης ή της ίδιας της πραγματικότητας… Shunryu Suzuki, Εsprit Zen, esprit neuf, Seuil, inédit-sagesses, 1977, σελ. 71, 102, 146. 3. Θα συναντήσουμε επομένως μία τέλεια αντιστοιχία ανάμεσα σε αυτά τα μεγέθη επειδή όλα είναι επ’ άπειρο διαιρετά χωρίς ωστόσο να ακυρώνουν τα αδιαίρετα στοιχεία τους, κατά τρόπο που διατηρούν το διάμεσο μεταξύ απείρου και μηδενός.  De l’esprit géometrique, section 1, in Pascal Oeuvres completes, l’Intégrale-Seuil, 1972, σελ. 354. Επόμενες Συναντήσεις: 14 Μαρτίου 2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής: Χρήστος Μαλτέζος), 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή. www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή φιλοσοφικό καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά φιλοσοφίας.  τηλ. 6977093615

Δέκατη  Συνάντηση, 21 Φεβρουαρίου 2022

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι, 18.00 μ.μ. (Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος) Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Σχέδιο Εισήγησης: Μαρτυρία και Παρουσία: Συνεχίζοντας την προσπάθεια ίχνευσης του λόγου της σιωπής, μετά τις θεωρήσεις της αίσθησης, της αντίληψης, του λόγου και των ριζωμάτων τους, μετά επίσης τη θεώρηση του άρρητου σε σχέση με το ρητό, συναντάμε αναπόφευκτα την έγχρονη-ένσαρκη πραγματικότητα του ανθρωπίνως υπάρχειν που δεν είναι παρά μαρτυρία-παρουσία. Τι μαρτυρούμε ως έγχρονες παρουσίες-μαρτυρίες ως υπάρχουσες οντότητες οι οποίες κοινωνούμε άμεσα με το κοσμικό και πρωτοπληροφορούμαστε χωρίς διαμεσολάβηση το κοινωνείν αισθησιοαντιληπτικά με αυτό; Υπάρχει κάτι πέρα απ’ την έγχρονη φινομενικότητα το οποίο φωτίζει; Το συν-υπάρχειν, άμεσο δεδομένο του κοσμανθρώπου αναδύει αξίες που οριακά ταυτίζουν αισθάνεσθαι και αντιλαμβάνεσθαι ως γνώση η οποία με τον τρόπο της ταυτίζει ηθικό και διανοητικό. Είναι η απερίτμητη παρουσία που είναι ταυτόχρονα μαρτυρία. Αυτόν τον κόσμο θα μελετήσουμε. Κείμενα: Suzuki: Και ο δρόμος δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος: δρόμος άχρονος και άπειρος…Όταν ξεχνιόμαστε, είμαστε όντως η πραγματική ενεργητικότητα της μεγάλης ύπαρξης ή της ίδιας της πραγματικότητας…Η σοφία δεν είναι κάτι που διδάσκεται, θα έλθει απ’ την παρούσα συνείδησή σας. Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε έτοιμοι να βλέπουμε και να σκεπτόμαστε. Η κενότητα δεν είναι παρά η πραγματική  περισυλλογή. Shunryu Suzuki, Εsprit Zen, esprit neuf, Seuil, inédit-sagesses, 1977, σελ. 71, 102, 146.  Scheler: Στη συμπάθεια το αίσθημα της παγκόσμιας ταυτότητας των όντων φωτίζεται για μια στιγμή και χάνεται αμέσως στην πυκνή καταχνιά καθώς ταράζεται απ’ τον εγωισμό. (E. v. Hartmann)… Οι φανερώσεις της συμπάθειας υποθέτουν μια ενότητα ζωής. Max Scheler, Nature et formεs de la sympathie, Petite Bibliothèque Payot, 1971, σελ. 318, 78. Επόμενες Συναντήσεις: 14 Μαρτίου 2022: Ο Επίκουρος κατά της ψευδοεπιστήμης (Εισηγητής: Χρήστος Μαλτέζος), 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής :Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.

 www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή φιλοσοφικό καφενείο, ή αθηναϊκά βραδινά φιλοσοφίας.  τηλ. 6977093615

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ -ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

7-2-2022, ένατη συνάντηση, 18.00 μ.μ.

Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

‘Ένατη Συνάντηση: άρρητο και Σιωπή. Είναι δυνατό το άρρητο να φθέγγεται; Στην ιστορία της σκέψης πολλοί κάνουν λόγο ταυτόχρονα για το άρρητο, όσο και για τη σιωπή, ενώ φθέγγονται. Φαίνεται αντιφατικό. Ωστόσο, υπάρχει τρόπος υπέρβασης της φαινομένης αντιφατικότητας. Ποιος; Το να κάνουμε λόγο για σιωπώμενο  άρρητο εννοούμε την ανάκλησή του στο ρητό, φατό, εκφραστό και αυτό σημαίνει πως δεν το αναζητάμε σε κάποιον τρόπο, αλλά στον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε και εννοούμε το εκφραζόμενο το οποίο, πάντοτε κατατίθεται συμβολικά. Το είναι του συμβόλου επομένως αγγέλλει  την πηγή του και αυτή καθιστά δυνατή κάθε έκφραση. Ας πούμε κάτι το οποίο έχουμε πει: Κάθε ρητό, εκφραστό, συμβολικό, σχετικό, νοείται απολύτως. Ήδη, αγγέλλεται ο λόγγος του ό,τι κινεί κάθε ρητό. Αυτός ο λόγος θα αναλυθεί συγκεκριμένα.

 Κείμενα: Καθαρός ὑπάρχων ὁ νοῦς τά νοήματα τῶν πραγμάτων ἀναλαμβάνων, εἰς τήν πνευματικήν θεωρίαν δι’ αὐτῶν κινεῖται• ἀκάθαρτος δέ ἐκ ραθυμίας γεγονώς, τά μέν τῶν λοιπῶν πραγμάτων νοήματα ψιλά φαντάζεται, τά δέ ἀνθρώπινα δεχόμενος εἰς αἰσχρούς ἢ πονηρούς λογισμούς μετατρέπεται. Μάξιμος ο Ομολογητής, Περί Αγάπης Κεφαλαίων εκατοντάς πρώτη, πζ΄ Ορφικά: Ὃπου γάρ γένεσις ἐκεῖ καί χρόνος. Proclus, Commentario in Platonis Parmenidem, 13. Hermias, Commentario in Platonis phaedrum, 1. Οὐδένα γάρ ἐνθουσιασμόν ἂνευ τῆς ἐρωτικῆς ἐπινοίας συμβαίνει γίγνεσθαι Ἐρωτικώτατος (Ὀ Ὀρφεύς) τε ἐστίν, ὡς αὐτός λέγων φαίνεται πρός τον Μουσαῖον και προτείνων αὐτῷ τά θεῖα ἀγαθά, και τελειῶν αὐτόν. ---Φίλες και φίλοι, απ’ το νέο έτος οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο  (Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι) με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση περισσοτέρων, παρακαλείσθε να τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω προγραμματισμό κατά ομάδες.

Επόμενες Συναντήσεις: 21 Φεβρουαρίου: Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο και Έκφραση, 21 Μαρτίου: Εισαγωγή στη γηριατρική και γεροντολογία (Εισηγητής : Λεωνίδας Κοβάτσης, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Η σιωπή ως πολύβοος επιστήμη και αρμονία (Εισηγητής: Λευτέρης Γκίκας), 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.

Λόγω  της κακοκαιρίας της η συνάτηση της 24-1-2022 θα πραγματοποιητθεί στις 31-1-2022

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

31 Ιανουαρίου 2022, όγδοη συνάντηση, 18.00 μ.μ.

Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Όγδοη Συνάντηση: Το ρητό και το Άρρητο, ιχνεύοντας τη σιωπή.  Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστός ο ‘’διαχωρισμός’’ ανάμεσα στο άπειρο και στο πεπερασμένο, στο άρρητο και στο ρητό, στο απόλυτο και στο σχετικό κ.ο.κ. Αυτή η ‘’γραμμή πλεύσης’’ επηρέασε και τη φιλοσοφία και τη θρησκειοφιλοσοφία και δημιουργεί μέχρι τις μέρες μας σημαντικά προβλήματα συνέπειας. Θα δούμε όμως πως αυτός ο διαχωρισμός είναι εσφαλμένος, κάτι που υπαινίχτηκαν αρκετοί στοχαστές. Κατά τη θέση μας, το Άρρητο είναι η πνοή και το συνέχον του ρητού και δεν οφείλουμε να το αναζητάμε σε κάποιο υπερπέραν…Ήδη, ιχνεύουμε τη σιωπή και τον κόσμο της, όπως θα αναπτύξουμε στην παρούσα συνάντηση.

Κείμενα: 1. Ονομάζω αυτό το άπειρο όχι έτερο. Έκτοτε, το όχι έτερο είναι η μορφή της μορφής, το είδος του είδους, το όριο του ορίου, κ.ο.κ. Δεν υπάρχει επομένως πρόοδος προς το άπειρο επειδή ήδη το αγγίξαμε ως ό,τι ορίζει κάθε πράγμα.

Nicolas de Cues, Du non-autre, cerf, 2002, σελ. 63.

2.  Ἀναξίμανδρος Πραξιάδου Μιλήσιος. οὗτος ἔφασκεν ἀρχὴν καὶ στοιχεῖον το ἄπειρον, οὐ διορίζων ἀέρα ἢ ὕδωρ ἢ ἄλλο τι. καὶ τὰ μὲν μέρη μεταβάλλειν, τὸ δὲ πᾶν ἀμετάβλητον εἶναι. Αριστοτέλους, Φυσ. 203 b.

 

Φίλες και φίλοι, απ’ το νέο έτος οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο  (Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι) με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση περισσοτέρων, παρακαλείσθε να τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω προγραμματισμό κατά ομάδες.

Επόμενες Συναντήσεις: 7 Φεβρουαρίου: Άρρητο και Σιωπή, 21 Φεβρουαρίου: Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο και Έκφραση, 21 Μαρτίου: Κάλλος και Σιωπή, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή.

20 Δεκεμβρίου 2021,

Scene 57

Ακαδημίας 57

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Έβδομη Συνάντηση: Υπέρ Νουν. Σχέδιο Εισήγησης: Αν κάθε γνωστό ή γνώσιμο είναι φραστό, δυνατό δηλαδή να καταγράφεται συμβολικά, το ερώτημα συνίσταται στο αν υπάρχει χώρος για κάτι το οποίο δεν εκφράζεται. Ας έχουμε υπόψη μας πως η νόηση κατοπτρίζεται ως αντίληψη η οποία δεν είναι δυνατή χωρίς την αίσθηση, το πρόβλημα ‘’εντοπίζεται’’ στο εξής: Γνωρίζουμε πως η αντίληψη είναι η έγχρονη αισθησιακή σύλληψη του υπάρχοντος αλλά και πως η ορατή πλευρά της νόησης. Ας μην ξεχνάμε πως νους και νοητό συνδέονται άρρηκτα, πως κατά τον Αριστοτέλη ταυτίζονται. Τι μπορεί να υπάρχει υπέρ νουν επομένως;

Δεν αναζητούμε κάτι πέρα απ’ τις δυνατότητές μας, επιστρέφουμε στη συναντιληπτική ενσυναίσθηση και σε όρους όπως ενόραση, προθετικότητα, αμεσότητα, ύπαρξη που δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα. Ανοίγεται έτσι ένα πεδίο διόρασης του είναι του γνώσιμου πέρα από τις γνωστές σχολικές θεωρήσεις και με αυτό θα ασχοληθούμε.

                                                            *

Φίλες και φίλοι, απ’ το νέο έτος οι συναντήσεις μας θα γίνονται σε ιδιωτικό σπουδαστήριο  (Δημητρακοπούλου 55, Κουκάκι) με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων (περ. 15) και σε περίπτωση περισσοτέρων, παρακαλείσθε να τηλεφωνήσετε στο 6977093615 προς περαιτέρω προγραμματισμό κατά ομάδα.

Θερμότατες ευχές για καλά ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, καλή ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ! Επόμενες Συναντήσεις: 24 Ιανουαρίου 2022: Το Είναι της Σιωπής, 7 Φεβρουαρίου: Ηθικοδιανοητικό είναι και Σιωπή, 21 Φεβρουαρίου: Μαρτυρία και Παρουσία, 14 Μαρτίου 2022: Φαινόμενο και Έκφραση, 21 Μαρτίου: Κάλλος και Σιωπή, 4 Απριλίου 2022: Το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, 11 Απριλίου 2022: Οντική Συνέχεια και μαρτυρία, 2 Μαϊου 2022: Αιώνιο Παρόν και αποσυμβολισμός, 9 Μαϊου 2022: Συν-Ομού: Ενογένεια και Σιωπή. 

                                         13 Δεκεμβρίου 2021, Scene 57

Ακαδημίας 57

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Έκτη συνάντηση: Τα όρια του φραστού και οι δυνατότητες του μη φραστού. Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει δυνατότητα υπέρβασης του φραστού του οποίου χαρακτήρες είναι η παροδικότητα, η συμβολική έκφραση, η αναστρεψιμότητα, η πλάνη, η ατέλεια, παρά το ότι στο χώρο της επιστήμης εκφράζεται με μαθηματικά σύμβολα; Ο σκεπτικισμός μας λέει πως ό,τι εκφράζουμε ως γνωρίζοντες δεν είναι παρά υποκειμενικό και εσφαλμένο δεδομένου ότι δεν υπάρχει πραγματική γνώση, αλλά εντυπώσεις. Ο κριτικός ιδεαλισμός μας λέει πως γνωρίζουμε τις κύριες ιδιότητες των πραγμάτων, ενώ ο ιδεαλισμός θεωρεί πως ο αισθητός κόσμος είναι ατελές ομοίωμα του πραγματικού κόσμου των ιδεών, κ.ο.κ.

Υπάρχουν όρια στο φραστό ή μήπως η έκφραση αυτή δηλώνει έναν φανταστικό κόσμο;  Υπερβαίνοντας τον όρο όρια ως συμβατικό, άρα και τον όρο μη φραστό ως ύποπτο, επικεντρωνόμαστε στ εξής το οποίο θα αναπτύξουμε: Μήπως στο είναι του φραστού, του σχετικού, του ατελούς, του πεπερασμένου ενοικεί η σιωπώσα οντική αλήθεια; Σε αυτό θα επικεντρωθούμε. ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. Αριστοτέλης: ἡ δὲ νόησις ἡ καθ' αὑτὴν τοῦ καθ' αὑτὸ ἀρίστου, καὶ ἡ μάλιστα τοῦ μάλιστα. αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ· νοητὸς γὰρ γίγνεται θιγγάνων καὶ νοῶν, ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν. τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς, ἐνεργεῖ δὲ ἔχων, ὥστ' ἐκείνου μᾶλλον τοῦτο ὃ δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν, καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον καὶ ἄριστον., ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷ· Αριστοτέλης, Μ. τ. Φ., 1072b. 2. Wittgenstein: Τα όρια της γλώσσας μου δηλώνουν τα όρια του κόσμου μου.Υπάρχουν όντως πράγματα που δε μπορούν να μπουν  σε λέξεις. Είναι ό,τι αποκαλούμε μυστική. Για ό,τι δε μπορούμε να κάνουμε λόγο, οφείλουμε να το υπερβαίνουμε με σιωπή. Tractatus Logico-filosophicus, 5,6, 6.522,

Επόμενη Συνάντηση: 20 Δεκεμβρίου 2021 nikos.makris@gmail.com   τηλ. 6977093615

www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά ή φιλοσοφικό καφενείο 

29 Νοεμβρίου 2021

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23ο έτος)

Γνώση: Συνάντηση αίσθησης και αντίληψης

 Είπαμε πως οι σχέσεις αίσθησης και αντίληψης αποτελούν κομβικό σημείο της φιλοσοφικής μέριμνας κι οδηγηθήκαμε στη θέση κατά την οποία η αίσθηση συνιστά ορατό σημείο-μαρτυρία της αντίληψης και προτιμήσαμε τον όρο συναντιληπτική ενσυναίσθηση. Ωστόσο, η προβληματική εντοπίζεται στο είναι, στην οντική φύση του αισθάνεσθαι και αντιλαμβάνεσθαι και φθάνουμε στο νοείν το οποίο ‘’συνάγει΄΄ και αίσθηση και αντίληψη στην έκφραση της γνώσης η οποία είναι όμως πάντα φραστή, συμβολική, ρητή, σχετική.Ήδη, χρόνος και φαινόμενο περιχωρούνται και στο είναι τους αναζητείται το πνεύμα του νοείν. Γι’ αυτό : Περιχώρηση Χρόνου και Φαινομένου, Ολότητα και Οντική Αρχή, Έγχρονο, Κόσμος και Ταυτότητα συνιστούν πεδία γονιμότητας. Αυτό θα συζητήσουμε.

 

ΚΕΙΜΕΝΑ: Στη συμπάθεια το αίσθημα της παγκόσμιας ταυτότητας των όντων φωτίζεται για μια στιγμή και χάνεται αμέσως στην πυκνή καταχνιά καθώς ταράζεται απ’ τον εγωισμό. (E. v. Hartmann)… Οι φανερώσεις της συμπάθειας υποθέτουν μια ενότητα ζωής. Max Scheler, Nature et formεs de la sympathie, Petite Bibliothèque Payot, 1971, σελ. 318, 78.

Η ιδέα είναι αυτό το οποίο είναι γνωστό και όχι αυτό με το οποίο γνωρίζουμε. Δεν υπάρχει επομένως λόγος να αναρωτιόμαστε για μια πράξη γνώσης που δεν είναι το πρότυπο στο οποίο αναφέρεται ο τεχνίτης. Guillaume d’Ockham. In Science divine, epiméthée, PUF, 2002, σελ. 278.

 

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ: 13, 20 Δεκεμβρίου.

nikos.makris@gmail.com   τηλ. 6977093615

www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά ή φιλοσοφικό καφενείο

 

 

Κυκλοφόρησαν τα έργα του φίλου μας επιστημολόγου και στοχαστή Νίκου Ταμπάκη 1. Η Φύση υπολογιστής: στα ίχνη της δίδυμης πραγματικότητας και 2. Ο Χρόνος του ανθρώπου (3η έκδοση, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ). 

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος 23ο,  22  Νοεμβρίου 2021.

SCENE, Ακαδημίας 57

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

                                    Αντίληψη, Νόηση, Γνώση.

Είδαμε σε προηγούμενη συνάντησή μας τη διακοινωνία αίσθησης και αντίληψης, αλλά οι προβληματισμοί μας συνεχίζονται δεδομένης της συνέχειας των λειτουργιών του πνεύματος. Φυσικά χωρίς αισθάνεσθαι, χωρίς αντιλαμβάνεσθαι δεν είναι διανοητή η γνώση. Το ερώτημα συνίσταται στο αν γνώση και νόηση ταυτίζονται αν λάβουμε υπόψη μας πως κάθε αντίληψη είναι πάντα συγκεκριμένη κεραία της νόησης. Νοώ για να γνωρίσω, αλλά σε τι συνίσταται το είναι του συγκεκριμένου ‘’αντικειμένου’’ της γνώσης;

Οπωσδήποτε, είναι εκφραστό, καθίσταται γνωστό πάντα με το λέγειν και με τους τρόπους του που απαρτίζονται αναπόφευκτα από σύμβολα δεδομένου ότι κάθε γνωστό οφείλει να είναι εκφραστό και μάλιστα συμβολικά, πράγμα που σημαίνει πως προσδίδουμε με τη συμβολική έκφραση παράμονο χαρακτήρα σε μεταβαλλόμενα πράγματα, καταστάσεις, αισθήματα, συναισθήματα. Εγείρονται προβλήματα με τα οποία θα ασχοληθούμε σε επόμενες συναντήσεις, όπως Γνώση και Αλήθεια, Γνώση και Έκφραση, Λέγειν και Εκθέτειν, Λόγος και Μαρτυρία, Η Σιωπή κ.ο.κ.

Κείμενα: 6.    Bergson H., 1859-1941. Έτσι βιωμένος ο χρόνος δε θα ήταν για την πολλότητα των ψυχικών μας καταστάσεων ό,τι η μυχιότητα είναι σε μερικές απ’ αυτές, ένα σημείο, ένα σύμβολο απόλυτα διακριτό απ’ την πραγματική διάρκεια; Θα απαιτούσαμε επομένως απ’ τη συνείδηση να απομονωθεί απ’ τον εξωτερικό κόσμο και με μία επίμονη προσπάθεια αφαίρεσης να ξαναγίνει η ίδια. Essai sur les données immediate de la conscience, PUF, 1927, σελ. 67.

7.         Berthold de Moosburg, 1290-1361. Ο ποιητικός νους, ο οικουμενικός, είναι η έδρα κάθε δραστηριότητας, χωρίς αυτός να είναι έδρα οποιασδήποτε δεκτικότητας. Είναι όντως όπως η τέχνη με τα αρχαϊκά είδη και όπως ο ήλιος απέναντι σε όλα τα ορατά και θα τους ήταν απόλυτα όμοιο, αν η τέχνη ήταν η αρχή τους με το απλό φως τους και αν ήταν η ουσία και όχι η μορφή του καλλιτέχνη αν, με παρόμοιο τρόπο, ο ήλιος ήταν φως κατ΄ουσίαν και όχι μία σύνθεση της καθαρής ουσίας και της μορφής του φωτός. Όντως, αν αυτό ίσχυε, και το ένα και το άλλο, θα παρήγαν απ’ την ουσία τους όλα τα αποτελέσματα που προκαλούν. In Alain de Libela, La mystique rhénale, sagesses/Seuil, 1994, σελ. 348, 349.

Επόμενες Συναντήσεις: 29 Νοεμβρίου, 13 και 20 Δεκεμβρίου. Nikos.makris2@gmail.com

filosofiko-kafeneio.blogspot.com, τηλ. 6977093615

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος 23ο,  15Νοεμβρίου 2021.

SCENE, Ακαδημίας 57

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Αίσθηση και Αντίληψη

Σχέδιο Εισήγησης: Δε μπορούμε όμως να εννοήσουμε ‘’σχέση’’ αίσθησης και αντίληψης, αν δε λάβουμε υπόψη μας τη σχέση μνήμης, φαντασίας, λόγου, γνώσης. Διαπιστώνουμε χωρίς δυσκολία πως αυτές οι πνευματικές μας λειτουργίες συναποκαλύπτουν περιχωρητικά, συμπληρωματικά, στην έγχρονη ύπαρξή μας την απόλυτη φύση της. Κάθε επομένως συγκεκριμένη και προσωποποιημένη ταυτόχρονα γνώση αποκαλύπτει το πρωτογενές στο σχετικό και εδώ διαπιστώνουμε πως αίσθηση και αντίληψη δεν είναι δύο διαφορετικές λειτουργίες, αλλά λειτουργία ενίζουσας φοράς που φανερώνεται στην ενότητα της συνειδητοποιημένης γνώσης. Οντικά, ίσως, είναι μία, αλλά υπαρξιακά-έγχρονα φαίνονται ως δύο ενίζουσας ωστόσο φοράς που είναι και αρχή κάθε συμβολικής έκφρασης με την οποία μηνύεται η γνώση.

ΚΕΙΜΕΝΟ: Όντως, δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ ενόρασης και λογικής κρίσης, δε συναντάμε στις Ουπανισάντ αναλύσεις σχετικές με τον τρόπο με τον οποίο η αίσθηση κοινωνεί με την αντίληψη, η νόηση με τη διαίσθηση, το όλο με το επιμέρους, αλλά ποιος θα μπορούσε να δώσει οριστική απάντηση στις μέγιστες αυτές πραγματικότητες; Δεν είναι δυνατό να καταστήσουμε αντικείμενο διερεύνη-σης το νοείν μας, το αισθάνεσθαί μας, το αντιλαμβάνεσθαί μας, το συναισθάνεσθαί μας χωρίς την πρώτιστη και αεί μένουσα πρωτοπληροφορία που είναι και πρώτιστη γνώση. Δεν είναι βέβαια τυχαίες οι φιλοσοφικές περιπλανήσεις σε αυτούς τους χώρους, όσο και αν η προσφερόμενη γνώση παρουσιάζεται ως προσαπόκτημα είτε της εμπειρίας και μόνο (εμπειρισμός και σχολές του), είτε του λογισμού που αγνοεί την ενόραση, την πρωτοπληροφορία. S. RadhΝικοakrishnan

Εοόμενη Συνάντηση: 22 Νοεμβρίου 2021 Nikos.makris2@gmail.com

filosofiko-kafeneio.blogspot.com, τηλ. 6977093615

8 Νοεμβρίου 2021

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

(Φιλοσοφικό Καφενείο, 23^ο έτος), Ακαδημίας 57

Η Γλώσσα της Σιωπής

Το πνεύμα της αίσθησης: Η σημαντική της θεματικής της σχετικής με την αίσθηση. Είναι η αίσθηση φυσική ή πνευματική λειτουργία; Διαπλώνεται η αίσθηση σε όλο τον αισθητό κόσμο και σε τι διαφέρει η ανθρώπινη αίσθηση απ’ την διακοσμική; Ποιος ο ρόλος των αισθητηρίων και η σχέση με τον αισθητό κόσμο;

Αναλογιζόμενοι το θέμα σκεπτόμαστε το πνεύμα της λειτουργίας γενικά, κάτι που δεν είναι ανθρώπινο, με το είναι της αίσθησης. Χωρίς να το κατανοούμε, συναντάμε την αντίληψη χωρίς την οποία η αίσθηση μηδενίζεται. Επιπλέον, η αντίληψη, στη γενικότητά της είναι τυφλή συναντώντας τη νόηση και εκείθεν το πνεύμα της ολότητας. Ήδη, κατανοούμε πως το νόημα του αισθάνεσθαι είναι συνδεδεμένο με την αντίληψη.

Οι σχολές: Εμπειρισμός (μετριοπαθής, ριζικός, ο ιδεαλισμός, ο κριτικός ρεαλισμός, ο ρεαλισμός, ο πανθεϊσμός, ο μονισμός κ.ο.κ.).

Θα συνεχίσουμε με την αντίληψη.

ΚΕΙΜΕΝΟ:     Alexander S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα συνέχεια είναι μία ποιότητα οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα αποκαλούμε διανοητική συνέχεια… Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση, αλλά με κάτι που ονομάζω ΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως θεμέλιο της αίσθησης-αντίληψης… Η άπειρη θεότητα ενσωματώνει έτσι την αντίληψη του άπειρου κόσμου στο τάνυσμά του μετά τη θεότητα. Αυτή η τάση προς απόκτηση της θεότητας την κάνει πεπερασμένη. Η θεότητα είναι μία εμπειρική ποιότητα, όπως το πνεύμα ή η ζωή. Πριν υπάρξει πνεύμα, το σύμπαν τανυόταν προς ένα απόλυτο πνεύμα. Δεν υπάρχει όμως υπαρκτό άπειρο πνεύμα, αλλά μόνο πολλά πεπερασμένα πνεύματα… Απομένει να παρατηρήσουμε πως η σύλληψη ενός απείρου κόσμου δεν περιέχει τίποτε το οποίο δεν ακολουθεί τους δρόμους της εμπειρίας. Space, Time and Deity.

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- (Φιλοσοφικό Καφενείο), Έτος 23ο,  Νοέμβριος 2021.

SCENE, Ακαδημίας 57

                                                                                                                                                Φίλες και φίλοι, παρόλο που επιδημία επιμένει, έχω τη χαρά να σας ανακοινώσω πως συνεχίζουμε τις συναντήσεις μας στο SCENE, Aκαδημίας 57 (πρώην A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57), με εναρκτήρια φετινή ημερομηνία την 1^η Νοεμβρίου και ώρα 18.00΄. Προϋπόθεση συμμετοχής μας είναι ο εμβολιασμός και η χρήση μάσκας. Ο χώρος είναι ευρύχωρος με περιορισμένο αριθμό συνακροατών ώστε να αποφεύγεται πλήρως και ασφαλώς ο όποιος συνωστισμός.

Η φετινή θεματική μας διαλαμβάνει το θέμα

 

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

με όντως γοητευτικές διαθλάσεις.

 

Επόμενες συναντήσεις: 8, 15, 22 Νοεμβρίου. Θα ακολουθήσουν και άλλες και θα υπάρξει ενημέρωση.

Ας ευχόμαστε να υπερβαθούν τα τόσο και τόσα προβλήματα και να επανέλθει η χώρα μας στην κανονικότητα.

 

Σχέδιο Εισήγησης:

 Λέγειν. Οι τρόποι του εκφράζεσθαι και η σημαντική της αίσθησης και της αντίληψης. Προσωπική και απρόσωπη έκφραση. Τι προηγείται: Η αίσθηση ή η αντίληψη; Υπάρχει ενότητα, ταυτότητα ή έριχώρηση;

Πρωτοαφετηρία που στηρίζεται στο συν-υπάρχειν. Οι προσφερόμενες καταλληλότητες και ο κόσμος ως συγκοσμικό γίγνεσθαι.

Προβληματισμοί: Ταυτίζεται η αίσθηση με την αντίληψη ή συνιστούν ενότητα και αν ναι, ποιο το πνεύμα της ενότητας σε σχέση με την ταυτότητα, αν υπάρχει ταύτιση;

Θα σχολιάσουμε το ακόλουθο πλατωνικό κείμενο: ρητόν γάρ οὐδαμῶς ἐστιν ὡς ἄλλα μαθήματα, ἀλλ’ ἐκ πολλῆς συνουσίας γιγνομένης περί το πρᾶγμα αὐτό καί τοῦ συζῆν ἐξαίφνης, οἷον ἀπό πυρός πηδήσαντος ἐξαφθέν φῶς, ἐν τῇ ψυχῇ γενόμενον αὐτό ἑαυτό τρέφει (Eπιστ. VII, 341c, d) και θα το συσχετίσουμε με το πνεύμα της θεματικής μας.

Επόμενες θεματικές ενότητες: Συν-υπάρχειν: Τύχη ή αποκάλυψη; Απ’ την αντίληψη στη γνώση. Το είναι της Γνώσης.

 

Με τους θερμούς χαιρετισμούς μου, Ν. Μ.

www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

Τηλ. 6977093615

Είσοδος ελεύθερη

Σεπτέμβριος 2021

ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ-                         ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ

(Φιλοσοφικό Καφενείο)

Φίλες και Φίλοι,

Καλό Φθινόπωρο, με τις ευχές μας για ταχεία κατά το δυνατό αποκατάσταση της υγειονομικής κανονικότητας για όλους μας και ιδιαίτερα για τους πάσχοντες.

Αν τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά, όπως το ελπίζουμε, οι συναντήσεις μας θα συνεχισθούν σε μικρές ομάδες και σε απολύτως ακίνδυνο χώρο και με τις υγειονομικές προδιαγραφές. Θα σας ενημερώσω σχετικά περί τα μέσα Οκτωβρίου. Ακολουθεί κείμενο και περιεχόμενα του θέματος το οποίο θα μας απασχολήσει αυτή τη χρονιά που είναι η εικοστή τρίτη.

Με θερμές ευχές Νίκος Μακρής

Σεπτέμβριος 2021

                            

 

          Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

                             (Ιδεατό και Πραγματικό)

                               Ε ι σ α γ ω γ ι κ ό

 

Με τη νέα μας προσπάθεια και με τη δημοσίευση του Άπειρο και Πεπερασμένο προσεχέστατα, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε, όσο είναι δυνατό και με μεγάλη προσοχή, το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα της φιλοσοφικής προσπάθειας, ένα πρόβλημα το οποίο θα παραμένει γόνιμο, πέρα απ’ τις παγίδες που ο ίδιος μας ο λογισμός δημιουργεί, πέρα δηλαδή από κάθε αυτοπαγίδευση η οποία οδηγεί σε αμφίβολες θεωρήσεις ή και σε παραλογισμούς το ίδιου του λόγου μας.

Αναλογιζόμαστε αν υπάρχει παράμονη αλήθεια όταν είμαστε βέβαιοι (;) πως ζούμε σε έναν κόσμο ο οποίος δε νοείται παρά ως κόσμος συνεχών αλλαγών. Έχουμε ήδη διεξέλθει το ερώτημα, έχουμε συμβουλευθεί όλη την ιστορία της σκέψης και ιδιαίτερα της μεταφυσικής και διαισθανόμαστε όχι μόνο τη δυσκολία τους εγχειρήματος, αλλά και τις δυνατότητες του φιλοσοφικού λόγου να εισέλθει στην πυρίκαυστη αλλά λυτρώνουσα περιοχή στην οποία διαπλέκονται τόσα και τόσα ρεύματα σκέψης και μεγάλες σχολές.

Δεν προτιθέμεθα να κάνουμε ιστόρηση των μεγάλων θεωρήσεων επί του θέματος, κάτι που έγινε σε παλαιότερες και πρόσφατες προσπάθειές μας, αλλά αναζητάμε τις προϋποθέτουμε και αναφερόμαστε με επίμονη προσφυγή στις πηγές, στις απόψεις και μάλιστα στις κλασικές, σε προηγούμενες προσπάθειες που καταγράφηκαν σε πλήθος μελετών.

                                                *

Στις σελίδες που ακολουθούν γίνεται μία προσπάθεια περαιτέρω εμβάθυνσης με παραμέτρους που είναι και απαραίτητες και αποκαλυπτικές. Αναφερόμαστε έτσι στο λέγειν με ό,τι αυτό διαλαμβάνει (αίσθηση, νόηση, αντίληψη, μνήμη, φαντασία, κρίση) και αμέσως συναντάμε το ερώτημα: Είναι δυνατό σε έναν κόσμο αλλαγών, στην έγχρονη ανθρωποκοσμική πραγματικότητα δηλαδή, να υπάρχει ‘’κάτι’’ το οποίο ‘’ορίζει’’ τα υπάρχοντα και μάλιστα ως οντική αρχή; Αναδύεται έτσι και κάτι εξίσου σημαντικό: Η γνώση την οποία θεωρούμε βέβαιη (παρά τον πειρασμό του σκεπτικισμού) παράγεται απ’ την έγχρονη κατάστασή μας ορθώνοντας το παράμονό της και μάλιστα μαθηματικοποιημένο, ή προσφέρεται απ’ τον αισθητό κόσμο και απ’ τις λεγόμενες ιδιότητες των πραγμάτων κάνοντάς μας απλούς εκφραστές;

 

                                                          *

Το λέγειν μας καταξιώνεται πάντα ως θεωρείν και κάθε θεώρηση σφυρηλατείται ως ανθρώπινο επίτευγμα το οποίο όμως είναι αδιανόητο χωρίς τον αισθητό κόσμο, τον κόσμο των μεταβολών. Γνωρίζουμε όμως πως ο τόσο ‘’βέβαιος’’ όρος αλλαγή, μεταβολή, κίνηση, χρόνος είναι πάντα αβέβαιος, απ’ τον Παρμενίδη μέχρι τους προβληματισμούς εξόχων επιστημολόγων και αστροφυσικών.

Οδηγούμαστε σε προβληματισμούς σχετικούς με την οντική φύση των χρονιζομένων πραγμάτων στα οποία ανήκει και το σώμα μας με τις τόσες και τόσες λειτουργίες της οργανισμικής του φύσης. Αν όμως και ένα ελάχιστο αισθητό εικονίζει το σύμπαν, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα απόλυτο δεδομένο το οποίο ανοίγει δημιουργικούς διαύλους γόνιμων θεωρήσεων, θεωρήσεων που έχουν σχέση με την οντική φύση των πραγμάτων.

Εννοούμε το συν- ως απόλυτα δεδομένη πραγματικότητα χωρίς την οποία είναι αδιανόητο όχι μόνο το ανθρωπίνως υπάρχειν, αλλά και το συγκοσμικώς συνυπάρχειν, όπως επίσης η αίσθηση, η αντίληψη, και οποιασδήποτε μορφής δημιουργία. Κάποτε τα πιο βέβαια πράγματα είναι τόσο απλά που δεν τα υποψιαζόμαστε, παρασυρόμενοι απ’ τους χειμάρρους του επιφανειακά ισχύοντος και προχωρώντας σε ειδωλοποιημένες εκτιμήσεις και πεποιθήσεις. Το συνυπάρχειν δεν καθιστά το ανθρωπίνως και συγκοσμικώς υπάρχειν αμετάθετο συμβαίνον, αλλά μηνύει την οντική αλήθεια την οποία παραβάλλουμε με κάθε μορφής υπάρχουσα πραγματικότητα.

Τίθεται έτσι το ερώτημα το σχετικό με τη φύση του αληθούς σε ‘’αντιπαραβολή’’ με το πραγματικό, με το ισχύον το οποίο ονομάζουμε υπάρχον.

Εισβάλλοντας στην προβληματική μας συναντάμε όρους όπως το ομού, το πλατωνικό ἂνευ νοῦ, γνωστές αρχιακές έννοιες (ενόραση, προθετικότητα, ύπαρξη, διαίσθηση, ενσυναίσθηση, κ.α.) στις οποίες θα εγκύψουμε για να δούμε αν η ενογένεια και κυρίως η σιωπή παράγονται ή οδηγούν στο πλατωνικό ἀνυπόθετον.

 

                                                *

Προβληματιζόμαστε έντονα ως προς τη φύση του πραγματικού, του ισχύοντος και ως προς τη σχέση του με το ιδεατό και επανέρχονται στη σκέψη μας θεωρήσεις του παρελθόντος  οι οποίες όμως, ως φιλοσοφικές, δεν οδηγούν σε οριστικές λύσεις αλλά ανοίγουν ορίζοντες. Σε αυτούς τους ορίζοντες προσπαθούμε να εισβάλουμε και η πρώτη μας μέριμνα συνίσταται στο κατά πόσο η σιωπή μπορεί να έχει λόγο. Αναθυμόμαστε το περίφημο σόφισμα του ψευδομένου ο οποίος, ως ψευδόμενος, δε μπορεί να πει την οποιαδήποτε αλήθεια χωρίς να αντιφάσκει, αλλά αμέσως απεμπλεκόμαστε, δεδομένου ότι, όπως πρώτος το είπε ο Σταγιρίτης, μία γενική καταφατική πρόταση είναι αυτόχρημα αντιφατική, αν η αντιστροφή της ψεύδεται. Αυτό σημαίνει απεμπλοκή από οποιαδήποτε τυπική λογική, ή, καλύτερα, διεύρυνσή της και καταφεύγουμε στη σχετικότητα κάθε έκφρασης, δεδομένου ότι η γλώσσα είναι και αυτή συμβολική έκφραση και αδυνατεί να αληθεύει πλήρως όταν εκφράζει οικουμενικές κρίσεις, εκτός και αν το περιεχόμενο του λέγειν της έχει σχετική και περιορισμένη σημασία (συμβατισμός).

 

                                                *

Μπορεί επομένως το λέγειν να εκφράζει την τελειότητα και, κυρίως, πώς η σιωπή είναι σε θέση να έχει λόγο ο οποίος μάλιστα θα υπερέβαινε και τη σχετικότητα του εκφράζεσθαι; Έχουμε πει πως κάθε μορφή έκφρασης είναι συμβολική και πως παραπέμπει στο συμβολιζόμενο, σε ένα νόημα το οποίο, καίτοι σχετικό, νοείται απολύτως. Σε αυτό εξάλλου στηρίζεται κάθε μορφή συγκεκριμένης γνώσης, κάθε μορφή θεωρίας, έστω επιστημονικής.

Η σιωπή όμως ως γενική έννοια –ιδέα δεν έχει περιεχόμενο, δεν έχει, συγκεκριμένα, κανένα περιεχόμενο. Πώς μπορούμε επομένως να κάνουμε λόγο ο οποίος σιωπάται απόλυτα;

Αναδύεται ένα μεγάλο ερώτημα: Το άπειρο-ταυτό-ολότητα-απόλυτο-άτμητο-άχρονο-άφθαρτο δεν είναι δυνατό να συνιστά απλά την άλλη πλευρά του πεπερασμένου-ετέρου-μέρους-σχετικού-τμητού-έγχρονου-φθαρτού, αλλά την πληρωματική αρχή. Αν επομένως η σιωπή ως αληθεύων λόγος, ως απόλυτη αλήθεια που δεν είναι αντικείμενο ή παραστατή κατάσταση, αλλά άρρητη αλήθεια είναι πληρώνουσα αρχή, ίσταται στην καρδιά του πεπερασμένου, του φθίνοντος, του εκφραστού ως συνέχουσα αλήθεια-πραγματικότητα και το λέγειν της δεν είναι παρά νοηματοδότηση του πραγματικού, του ισχύοντος, του μεταβαλλομένου, του ψευδούς, επίσης  ως αξιολόγησή του, ως παρουσία-μαρτυρία με οντική εγκυρότητα. Είναι το σιωπώμενο απ’ τη φαινομενικότητα που μας παρασύρει λέγειν, το αληθεύον λέγειν ως πλούτος του παρόντος που αποδιαστέλλει κάθε σχετικότητα, κάθε ειδωλοποίηση.

Επιχειρείται έτσι ένας δημιουργικός αποσυμβολισμός ο οποίος δεν είναι ‘’κατάργηση’’ του συμβόλου, αλλά εισβολή στο είναι του, στην οντική δηλαδή φύση του υπάρχοντος που συνιστά εγκύρωση, ρητή και φραστή στην περίπτωσή μας του πλατωνικού ρητόν γάρ οὐδαμῶς ἐστιν ὡς ἄλλα μαθήματα, ἀλλ’ ἐκ πολλῆς συνουσίας γιγνομένης περί το πρᾶγμα αὐτό καί τοῦ συζῆν ἐξαίφνης, οἷον ἀπό πυρός πηδήσαντος ἐξαφθέν φῶς, ἐν τῇ ψυχῇ γενόμενον αὐτό ἑαυτό τρέφει (Eπιστ. VII, 341c, d).  Ελπίζουμε ότι θα καταστεί σαφές πως το σιωπώμενο, και εννοούμε την απειρική μας φύση την ανέκφραστη, την άρρητη και γι’ αυτό απόλυτα νοητή, φωτίζει το έγχρονο και καθίσταται λέγειν θραύοντας τη σχετικότητα κάθε συμβολικής έκφρασης και αποκαλύπτοντας το ἀληθείης ἀτρεμές ἦτορ, (Παρμενίδης), ανοίγοντας, αποκαλύπτοντας δημιουργικούς ορίζοντες στον ανθρωποκοσμικό μας βίο.

Το λέγειν της σιωπής επομένως είναι το άχρονο-αδιάστατο μήνυμα στον κόσμο του σχετικού-πεπερασμένου και γι’ αυτό καθιστά δυνατό το εγκύρως λέγειν, αποκαλύπτοντας στη δίνη του συμβαίνοντος το οποίο και θεωρούμε πραγματικό την κρύφια αλήθεια χωρίς την οποία δεν είναι διανοητή η ύπαρξη του κοσμανθρώπου. Δεν είναι το λέγειν μιας ιδέας ή μιας γενικής έννοιας, δε χωρείται σε οποιονδήποτε ακροβολισμό που  την αναζητάει ‘’κάπου’’, αλλά ο τρόπος ο μοναδικός κάθε αυθεντικού νοήματος. Χωρίς αυτό το λέγειν που ανακαινίζει τη νοητή φύση κάθε σχετικότητας δε θα ήταν δυνατή καμία δια-συν-εν-νόηση, δε θα δημιουργούταν κανένα νόημα, δε θα είχε αξία κανένα συναίσθημα και η γνώση θα ήταν κάτι ανέφικτο.

Έχει επομένως λόγο η σιωπή, άλλως θα ήταν ειδωλική προβολή του μιας ανύπαρκτης αοριστίας χωρίς κανένα νόημα. Μας εισάγει, επιπλέον στην αληθή φύση των πραγμάτων που είναι αναπόσταστο μέρος της μύχιας φύσης μας, του απέριττου εγώ που είναι και εγώ του κοσμικού συμβαίνοντος όπως επιφαίνεται στον έγχρονο βίο.

Ήδη αναδύεται και φανερώνεται η φύση του πραγματικού και του ιδεατού και ανατροφοδοτείται καρποφόρα ο ορθός λογισμός και το ευγενισμένο συναίσθημα ως αρχή γνώσης και επίγνωσης. Μύχιος δεσμός ως λύτρο της σιωπής η οποία πλέον εκφράζεται ως δημιουργικός αποσυμβολισμός που εξορύσσει νόημα και πνεύμα.

 

                   Η Βασική Θεματική μας

 

 

ΛΕΓΕΙΝ

                                               Ι

Κάτοπτρο Απολύτου

(Προσωπικό και Απρόσωπο, Συγκοσμικώς Συνυπάρχειν, Καταλληλότητες και Κόσμος.)

                                              ΙΙ

                                 Οντικώς Υπάρχειν

(Περιχώρηση Χρόνου και Φαινομένου, Ολότητα και Οντική Αρχή, Έγχρονο, Κόσμος και Ταυτότητα .)

                                           ΙΙΙ

Ἂνευ Νοῦ(Το άχρονο, Το Κρυπτόμενο, Το Φανερούμενο, Γένεσις εις Οὐσίαν,  Λόγος ως Γλώσσα της Σιωπής, Μυστική και Σιωπή.)

Δεύτερο Μέρος

                                    ΘΕΩΡΕΙΝ

                                           IV

Παροδικό και Παράμονο

(Φαινόμενο και επιθυμία, Τελούμενο και Ατέλεστο, Συνανάδυση και Αισθητική, Το Πραγματικό ως Υποδήλωση του Αληθεύοντος.)

                                           V

Συν-Υπάρχειν. Το κάλλος ως μαρτυρία σιωπής

(Η δυναμική του Σιωπάν, Το Νόημα του Πεπερασμένου κα η ανάδυση του κάλλους.)

                                           VI

                                      Το Παρόν ως Κάλλος

                         (Τελούμενο Ατέλεστο, Φαεινότητα.)

    VII

Υποκειμενικό και Αντικειμενικό

(Εγώ και Κόσμος, Μαρμαρυγή Απολύτου, Υποκειμενικότητα και Συμπληρωματικότητα.)

     Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

                                        VIII

Οντική Συνέχεια και Μαρτυρία

(Το Ηθικό-Πληρωματικό, Η Πρωτογένεια, Το Πραγματικό.)

                                         IX

                                      Αληθεύοντας

(Σιωπή και Αιώνιο Παρόν, Συνέχον-Συνεχόμενο, Άρρητο και Αληθές.)

                                        X

Αποσυμβολισμός;

(Πρωτογένεια, Ενσυναίσθηση, Γενικές Έννοιες και Αναθέα.)

                                             XI

Συν- και Ομού: Απόηχοι της σιωπής

(Οντική Αρχή και Γνώση, Αληθεύουσα Γνώση-Ανάβλεψη, Αρχιακές Έννοιες και Ιδέες.)

                                            XII

                                        Ενογένεια, Επιλογικό

 (Γενέσεις Ἀγεννήτων, Γλώσσα και Πνεύμα, Άμωμο, Θυσία.)

 

 

                                      Με τους θερμούς χαιρετισμούς μου

                                                Νίκος Μακρής

ΑΘΗΝΑΊΚΑ ΒΡΑΔΙΝΑ….

Φίλες και φίλοι δεν κατορθώσαμε να συναντηθούμε  λόγω των γνωστών συνθηκών οι οποίες ας ευχόμαστε να είναι  ένα διδακτικό παρελθόν με τον τόσο πόνο, τις αγωνίες και τις απογοητεύσεις. Ο άνθρωπος όμως στις δοκιμασίες κρίνεται, δοκιμάζεται και γίνεται όσο το δυνατό λιγότερο άσοφος… Όλες μου οι ευχές!!!

Καλό καλοκαίρι, με αγάπη Νίκος Μακρής.

Τα κείμενα ας είναι ένας εγκάριδιος χαιρετισμός

 

 

Κ  Ε  Ι   Μ  Ε  Ν Α

 

1.     Alexander S., 1864-1938. Θεωρώ πως η εμπειρικά προκύπτουσα συνέχεια είναι μία ποιότητα οποιουδήποτε χωροχρόνου την οποία στο εξής θα αποκαλούμε διανοητική συνέχεια… Θα πω πως είναι συλληπτή όχι με την αίσθηση, αλλά με κάτι που ονομάζω ΄΄ενόραση΄΄, μία δραστηριότητα που υπόκειται ως θεμέλιο της αίσθησης-αντίληψης… Η άπειρη θεότητα ενσωματώνει έτσι την αντίληψη του άπειρου κόσμου στο τάνυσμά του μετά τη θεότητα. Αυτή η τάση προς απόκτηση της θεότητας την κάνει πεπερασμένη. Η θεότητα είναι μία εμπειρική ποιότητα, όπως το πνεύμα ή η ζωή. Πριν υπάρξει πνεύμα, το σύμπαν τανυόταν προς ένα απόλυτο πνεύμα. Δεν υπάρχει όμως υπαρκτό άπειρο πνεύμα, αλλά μόνο πολλά πεπερασμένα πνεύματα… Απομένει να παρατηρήσουμε πως η σύλληψη ενός απείρου κόσμου δεν περιέχει τίποτε το οποίο δεν ακολουθεί τους δρόμους της εμπειρίας. Space, Time and Deity.

(Τα αποσπάσματα βρίσκονται στη μετάφρασή μας κύριων κεφαλαίων του έργου υπό τον τίτλο Χώρος, Χρόνος και Θεότητα, Δρόμων/Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη/16, 2019, σελ. 33, 141, 145.)

2.     Amiel H-F., 1821-1881. Το απόλυτο, αν ήταν πνεύμα, θα ήταν ακόμη ενεργητικότητα και η ενεργητικότητα, κόρη της επιθυμίας, είναι ασύμβατη με το απόλυτο. Η θέληση είναι ανησυχία, το απόλυτο οφείλει να είναι το μηδέν κάθε καθορισμού και ο μόνος οντικός τρόπος που του αρμόζει είναι το Μηδέν… Η ακραία αγάπη του θανάτου και το πάθος αθανασίας είναι δύο μεταβλητές του ίδιου κινήτρου, δύο αποκλίσεις της ίδιας αρχής, η άρνηση του παρόντος, του πεπερασμένου, του θνησιγενούς. Ο Πλάτων ή ο Βούδας γεύτηκαν την ανάγκη του απείρου αλλά με εναντίους τρόπους. Ο Πλάτων δέχεται την αθανασία της ψυχής, ο Βούδας της επιτρέπει να ελπίζει στο Νιρβάνα… Το πνεύμα μπορεί αυτό καθεαυτό να κάνει την εμπειρία του απείρου• στην ανθρώπινη ύπαρξη επιλάμπει ενίοτε ο θείος σπινθήρας που τον ικανώνει να διαβλέπει την ύπαρξη του είναι-αρχής… Journal Intime, L΄Âge d΄ Homme, 1884, t. vii, σελ.114, τόμ. ΧΙ, σελ. 294, 836.  

3.     Angelus Silesius, 1624-1677. Αν το πνεύμα του Θεού σε αγγίζει με την ουσία του/ γεννιέται μέσα σου το παιδί της αιωνιότητας./ Το άρρητο που ονομάζουμε Θεό / λέγεται και γνωρίζεται με ένα μόνο λόγο./ Στο Ένα η σωτηρία μου,/ στο Ένα η ηρεμία μου./ Να γιατί σπεύδω προς το Ένα/ αφήνοντας πίσω μου πλήθος πραγμάτων. Le pelerine chétubique, Cerf, 1994, σελ. 217.

4.     Ashokananda S., 1893-1969. Αν υπάρχει μόνο ένα αδιαίρετο, όλα περιλαμβάνον Απόλυτο, πώς μπορεί να υπάρχει το συγκρίσιμο και η σύγκριση;… Το ύψιστο είναι μη διαιρετό και η ‘’αδιαιρετότητα’’. Αν υπάρχει μόνο ένα αδιαίρετο, το όλα περιλαμβάνον απόλυτο, πώς μπορεί να υπάρχει προσευχή και αυστηρότητα;… Λατρεία και αυστηρότητα επάγουν αναγνώριση πολλών υπάρξεων και είναι έτσι μη πραγματικά. Gῑtᾱ of Datrᾱtreya, Mardas, 2002,  σελ. 134, 135.

5.     Aναξίμανδρος, Βλ. Κ 74.

 

6.     Bergson H., 1859-1941. Έτσι βιωμένος ο χρόνος δε θα ήταν για την πολλότητα των ψυχικών μας καταστάσεων ό,τι η μυχιότητα είναι σε μερικές απ’ αυτές, ένα σημείο, ένα σύμβολο απόλυτα διακριτό απ’ την πραγματική διάρκεια; Θα απαιτούσαμε επομένως απ’ τη συνείδηση να απομονωθεί απ’ τον εξωτερικό κόσμο και με μία επίμονη προσπάθεια αφαίρεσης να ξαναγίνει η ίδια. Essai sur les données immediate de la conscience, PUF, 1927, σελ. 67.

7.     Berthold de Moosburg, 1290-1361. Ο ποιητικός νους, ο οικουμενικός, είναι η έδρα κάθε δραστηριότητας, χωρίς αυτός να είναι έδρα οποιασδήποτε δεκτικότητας. Είναι όντως όπως η τέχνη με τα αρχαϊκά είδη και όπως ο ήλιος απέναντι σε όλα τα ορατά και θα τους ήταν απόλυτα όμοιο, αν η τέχνη ήταν η αρχή τους με το απλό φως τους και αν ήταν η ουσία και όχι η μορφή του καλλιτέχνη αν, με παρόμοιο τρόπο, ο ήλιος ήταν φως κατ΄ουσίαν και όχι μία σύνθεση της καθαρής ουσίας και της μορφής του φωτός. Όντως, αν αυτό ίσχυε, και το ένα και το άλλο, θα παρήγαν απ’ την ουσία τους όλα τα αποτελέσματα που προκαλούν. In Alain de Libela, La mystique rhénale, sagesses/Seuil, 1994, σελ. 348, 349.

 

8.     Blondel M., 1861-1940. H εθελούσια δράση βαίνει επομένως απ’ το άπειρο στο άπειρο, επειδή το άπειρο δρα εκεί ως ποιητική αιτία, αλλά και ως τελική… Ο Leibniz, την ίδια στιγμή που βλέπει σε πιο σημείο η έννοια ενός απείρου πραγματικού αριθμού,  είναι αντιφατική, δέχεται ότι κάθε πεπερασμένη πραγματικότητα περιλαμβάνει ένα πραγματικό

9.      Boèce (Βοήθιος), 480-524. Πράγματι, ό,τι ονομάζεται ατελές, θεωρείται ατελές εξαιτίας έκπτωσης της τελειότητάς του… Δεν αποδείξαμε, είπε εκείνη, πως τα πράγματα τα οποία πολλοί άνθρωποι αναζητούν δεν είναι ούτε πραγματικά, ούτε τέλεια αγαθά, για τον απλό λόγο επειδή διαφέρουν μεταξύ τους και γιατί, καθώς το ένα δεν υπάρχει στο άλλο, δε μπορούν να προσφέρουν το αγαθό στον απόλυτο βαθμό πληρότητάς του; Consolation de la philosophie, Rivages poche/Petite Bibliothèque, 1989,   σελ. 129, 136.

 

Ελπίζουμε πως θα βρεθούμε το ερχόμενο φθινόπωρο και πως θα συνεχίσουμε την προσπάθειά με θέμα ΙΔΕΑΤΟ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ή Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ. Με όλη μου τη αγάπη και με τι θερμές ευχές μου. Ν. Μ.

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- Φιλοσοφικό Καφενείο. Έτος 22ο,  Απρίλιος 2021.

Θέμα μας: Φιλοσοφικοί θησαυροί των Ουπανισάντ

Φίλες και φίλοι, Η μεγάλη δοκιμασία, παγκόσμια και όχι μόνο ελληνική με τον Covid 19 συνεχίζεται, παρά τα κάποια παρηγορητικά και ενθαρρύνοντα στοιχεία των τελευταίων ημερών. Αν η κατάσταση βελτιωθεί, ίσως καταστεί  δυνατό να πραγματοποιήσουμε κάποιες συναντήσεις μετά το Πάσχα.  Το κείμενο που ακολουθεί απηχεί θεωρήσεις σχετικές με το θέμα μας.

Σας επισυνάπτω, επίσης, απόσπασμα ΕΛΕΓΕΙΑΣ που συνέταξα κατά τη διάρκεια της πνδημιίας

Με τους θερμούς χαιρετισμούς και ευχές μου, Νίκος. Μακρής.  

… Επαναλαμβάνουμε τη βασική θέση της βεδικής σοφίας και των Ουπανισάντ. Πανθεϊζουσες, νατουραλιστικές και ανιμιστικές απόψεις οι οποίες κορυφώνονται στην ενίζουσα πολυθεϊα, στον ενοθεϊσμό με πανενθεϊστικές πια θέσεις. Θεμελίωση της θυσίας, της θυσίας του αρχέτυπου Θεού-Ανθρώπου και αιώνισή της για τη δημιουργία του κόσμου και των ανθρώπων. Μεταφυσικών διαστάσεων ταύτιση του Βράχμαν με το Άτμαν με σοφιολογικές, μεταφυσικές, θεολογικές και ανθρωπολογικές θέσεις τις οποίες δεν ξεπέρασε καμία μεταγενέστερη φιλοσοφία. Διασυσχέτιση του Ενός και των πολλών κατά παρόμοιο τρόπο, υποψίες για το κοσμικό κακό και ια τη σχέση του με τον άνθρωπο, αναγκαιότητα άσκησης, αναγνώριση του προβλήματος του πόνου, κ.ο.κ… Αγόμαστε στον ιερό χρόνο, στην κινητή εικόνα της αιωνιότητας, όπως έλεγε ο Πλάτων. Προσπαθώντας ο William James να ερμηνεύσει το πνεύμα αυτών των κειμένων, θεωρεί πως κατάγονται απ’ τον πρωτογενή μονοθεϊσμό των Ινδών, στάδιο προγενέστερο των μεταγενέστερων εποχών οι οποίες οδήγησαν στον πολυθεϊσμό. Κατά τον Schelling , το Ένα και το Αιώνιο, όσο και αν σχετικοποιήθηκαν, κατάγονται απ’ το αρχέγονο, απ’ το ουσιαστικό Ένα και Αιώνιο. Κατά τον έξοχο γνώστη της παράδοσης Frithjof Schuon, η όντως διανοητική και ενοποιός προοπτική ερμηνεύει ’’όλα σε σχέση με την ενότητα και την ύπαρξη (Όλα είναι Atmᾱ). Σύμφωνα με αυτήν την προοπτική ’’ο κόσμος μοιάζει με ένα αστέρι κάθε ακτίνα του οποίου ενώνει την περιφέρεια με το κεντρικό σημείο’’.  (Αποσπάσματα από εκτενή αναφορά μας στις Ουπανισάντ στο δίτομο έργο μας Η Καταγωγή των Θρησκειών, Πολιτικά Θέματα/Ίρις, 1992, Τόμος Α΄, σελ. 367-380)

 

                                                            *

Στη σειρά ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ κρίναμε σκόπιμο να στραφούμε και προς την ανατολική παράδοση μετά αναστροφή με όμορφες στιγμές της  δυτικής σκέψης για να δείξουμε τη μυστική εγγύτητα, την πανανθρώπινη ως αποκαλύπτουσα άσβεστες εμπνοές του κοσμανθρώπου. Ελπίζουμε πως στα πλαίσια της προσπάθειάς μας θα αναστραφούμε εκ νέου με δύο τουλάχιστον άλλα ανατολικά κείμενα προσεγγιστικά της διαπολιτισμικής και διανθρώπινης μέριμνας.

ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΩΡΑΙΟΤΗΤΑ

(Απόσπασμα)

Ήταν λόγια αυτοσχέδια από την Αρτεμούλα

έρημη και παντέρημη συλλέκτρια των χόρτων

των χόρτων κείνων των αγρών που οι κυρίες ζητούσαν

απ’ τη γνωστή και έντιμη κυρία των αγρών.

Σταμάτησα το βήμα μου, το ραβδί με κρατούσε

έκλεισα μάτια ήρεμα τη μελωδία ν’ ακούσω

κείνο το άσμα το σεμνό που η κουρασμένη μόνη

το σιγοψέλλιζε  γλυκά και παραπονεμένα

περίλαμπρο αντάμωμα λύπης και πλησμονής.

Άκουγα και δεν άκουγα, η μνήμη αναδυόταν

κι όταν η μνήμη γίνεται ανάμνηση ζωής

ο λόγος μας και η καρδιά κάνουν ωραίο ταίρι.

Ήταν το άκουσμα γλυκό μέσα στην ερημία

κι ας το σιγοτραγούδαγε κάποια μόνη ψυχή

πριν από χρόνους και καιρούς τους τρισμακαρισμένους

στου ουρανού τα πέρατα, της καρδιάς μας λιμάνια

με τους μικρούς κολπίσκους τους, κρυμμένους στις ακτές

κοντά στο μεγαλίμανο με τα μεγάλα πλοία.

Άκουγα και δεν άκουγα, λυπόμουν κι ευφραινόμουν

πέταξα το ραβδί μακριά, ανέλαβα δυνάμεις

από το μέγα άκουσμα στην αυλή της ψυχής μου.

Θυμάμαι κάποιους στίχους του, τους επαναλαμβάνω:

‘’Ω ταξιδιώτες της ζωής

με τις πολλές προμήθειες

και τις καλές αναμονές

στις τσέπες των ψυχών σας

σα νιώθετε ελεύθεροι

του κόσμου επιστάτες

και κύριοι και άρχοντες

και δούλοι και σπουδαίοι

μην περιμένετε ποτέ

δικαίωση να δείτε

να σας χειροκροτούν συχνά

οι όμοιοι οι δικοί σας

να σας επιβουλεύονται

οι άλλοι οι εχθροί σας. 

Μην περιμένετε ποτέ

στη δόλια τη ζωή σας

δικαίωση και άνεση

πλούτο και ευτυχία.

Ένα μονάχα θα σας πω

η άμοιρη γυναίκα

απλή χορτομαζώχτρα εγώ

βρίσκω στον εαυτό μου

κάποιους κρυμμένους  θησαυρούς

που πλούτη δεν τους φτάνουν

που των ανθρώπων οι φωνές

κακιές περπατησιές τους

πάνε αλάργα, μακριά

ποτέ δεν πλησιάζουν

της καρδιάς μας τα σύνορα

που έκταση δεν έχουν

που ποτέ δε συγκρίνονται

με λίρες και με προίκες

με τα χειροκροτήματα

τα ψεύτικα τα λόγια…’’

…………………………………………………………………………

 

Δεν ξέρω αν κατάφερα σωστά να αποδώσω

την ελεγεία μιας ψυχής πριν χρόνια πεθαμένης

με μύχια θροϊσματα που θάνατο δεν έχουν.

Υστερόγραφο: Η όλη ελεγεία δημοσιεύεται σε παράλληλη ιστοσελίδα:

ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΩΡΑΙΟΤΗΤΑ 

 www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com

ή το φιλοσοφικό καφενείο

ή  αθηναϊκά βραδινά

τηλ. επικ. 6977093615

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων

(Φιλοσοφικό Καφενείο)

Φεβρουάριος 2021, εικοστό δεύτερο έτος

Φίλες και φίλοι, η πανδημία δυστυχώς συνεχίζεται με τόσες οδυνηρές συνέπειες, γνωστές σε όλους μας. Έκρινα σκόπιμο να Σας αποστείλω κάποιες θεωρήσεις σχετικές με το θέμα μας (Ουπανισάντ και Φιλοσοφία),  σκέψεις που αναπτύσσονται και στον πρόλογό μου του 17ου τεύχους της σειράς Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη, εκδ. Δρόμων υπό τον τίτλο S. Radhakrishnan, Η Φιλοσοφία των Ουπανισάντ.

Ελπίζοντας πως θα συναντηθούμε ευθύς ως κοπάσει η πανδημία και επιτραπούν οι συναντήσεις, Σας εκφράζω τους θερμούς μου χαιρετισμούς.

Νίκος Μακρής, τηλέφωνο επικοινωνίας: 6977093615.

email: nikos.makris2@gmail.com

Επιπλέον, ένα μικρό απόσπασμα απ’ την ελεγεία που έγραψα το Νοέμβριο Ματωμένη Ωραιότητα.

                                                            *

Με τις Ουπανισάντ επιτυγχάνεται η υπέρτατη ενότητα της θείας συνείδησης (Βράχμαν) με τη ατομική (Άτμαν), αγγέλλεται ο γνωστό πανθεϊζων πανενθεϊσμός. Ήδη το θείο είναι και απρόσωπο και έγχρονο, δεν αισθάνεται, αλλά αντιλαμβάνεται ως απόλυτη επιστασία, είναι απόλυτο εγώ το οποίο δε σκέπτεται γιατί παράγει απ’ τη θεία απάθειά του τη σκέψη. Είναι η μόνη ακλινής πραγματικότητα, προσωπική και απρόσωπη ταυτόχρονα, καθόσον οι θείοι χαρακτήρες της συνίστανται στο ακλινές, στο άναρχο, στο ατελεύτητο, στο αναλλοίωτο, στο αθάνατο, στο καθαρό. “Το Εγώ είναι ο κύριος όλων, ο εγκατοικών στις καρδιές όλων. Εί-ναι επίσης η πηγή όλων… Όλα τα γνωρίσματα… Η μόνη απόδειξη ύπαρξής του είναι η ένωση με Αυτό(ν)… είναι ολότητα.”( Μᾱndokya Up., In Ten Principal Upaniṣands, Faber and Faber London, Boston, 1981, p. 60, 61).

… Εξερχόμενοι απ’ την καρμική μας κατάσταση, ταυτιζόμαστε με το αθάνατο είναι. Δεν απαιτείται παράθεση άλλων στοιχείων για να διαπιστώσουμε πως η μυστική θρησκευτική παράδοση του Βραχμανισμού (που στο εξής θα ονομάζεται Ινδουισμός), όταν στην Ελλάδα ανέτελλε η φιλοσοφία, έφθασε σε κορυφαίες επιτεύξεις τις οποίες οι ανθρώπινες προοπτικές δε θα υπερβούν. Συνέλαβε τα απόλυτα κατηγορήματα του όντος και κατέστησε σαφές πως το απόλυτο συνιστά προϋπόθεση του σχετικού, πως το αιώνιο καθιστά δυνατό το έγχρονο, πως πλήρωμα του συνειδητού εγώ είναι το απόλυτο, απαθές, ανώλεθρο κ.ο.κ. Εγώ.

Ό,τι απουσιάζει στα κράτιστα αυτά κείμενα είναι η διασυσχέτιση της οντολογικής αρχής με τα αισθητά αντι-κείμενα τα οποία δεν είναι παρά ενδύματα και μαρτυρίες του Αιωνίου. Η παραμονή στις μυστικές αυλές είναι αιώνια. Ο λόγος δεν εγείρεται, δεν αποφθέγγεται, είναι θεωρός και μέτοχος της ιερής πραγματικότητας Το προχώρημα είναι αιώνια μυστικό. Ως αιώνιο έναυσμα εγείρει το θαυμασμό ενός Hegel, ενός Schopenhauer και πολλών άλλων κορυφαίων στοχαστών.” (Οι Έλληνες Φιλόσοφοι της Αρχαιότητας και η Φιλοσοφία, τ. Ι, σελ. 262, 263).

To σύμπαν διαστέλλεται, η θρησκευτική παράδοση η οποία διατηρεί το σεβασμό της στις πρώτες αναζητήσεις, αγκαλιάζει μεγάλες εκζητήσεις υπερβαίνοντας κατά το δυνατό ανθρωπομορφικές αγκυλώσεις, ανοίγοντας δημιουργικούς ορίζοντες, όπου κορυφαίες θρησκειοφιλοσοφικές ιδέες αγκαλιάζονται με ύστατες καθαρά φιλοσοφικές θεωρήσεις, πείθοντας ως προς την ενότητα του ανθρωπίνου πνεύματος ανεξαρτήτως πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και μάλιστα χωρίς συγκριτιστικές και επιφανειακές μείξεις. Αυτό εξάλλου φαίνεται και στις αναφορές του συγγραφέα ο οποίος διατηρεί ευγενή ισορροπία ανάμεσα στις δυτικές επιτεύξεις και στις εκζητήσεις του ινδικού πνεύματος και ο οποίος στα επιλεγόμενα του έργου του διαπιστώνει την ανάγκη του ινδικού πνεύματος να προσεγγίσει περισσότερο τη Δυτική παράδοση.

* * *

Θα ήταν μάταιο να προβούμε σε ιστόρηση των προηγηθεισών ιδεών μέχρι την καρποφορία του στις Ουπανισάντ, δεδομένου του αρίφνητου πλούτου ο οποίος διαχέεται με όλο και πιο δημιουργικές ιδέες διαμέσου σχολών, τάσεων, δημιουργικών ιδεών που είναι πολυλαμπιρίζουσες εκφάνσεις ενός μεγάλου λαού με τις τόσες και τόσες περιπέτειες διαμέσου των αιώνων.

Επικεντρωνόμαστε ωστόσο σε κάτι το σημαντικό εξαιτίας του οποίου επιλέξαμε την παρούσα μετάφραση. Είναι όντως η διόραση, η ενόραση, τρόπος πρόσληψης του αληθεύοντος ή απόδραση απ’ τις καθαρές πηγές του λόγου ο οποίος οικοδομεί τη φιλόσοφο σκέψη; Σε αυτό το καίριο ερώτημα η απάντηση δίδεται και από μεγάλα φιλοσοφήματα της ελληνοευρωπαϊκής παράδοσης και αρκεί να σκεφθούμε το “αἲφνης και ἐξαίφνης” του πλατωνικού Συμποσίου, τον ακήρατο λογισμό, την πλατωνική και πλωτινική έκσταση, τη φυσιώνουσα φύση την οποία ο Spinoza συνάντησε στους Μεσαιωνικούς, την ενόραση του Bergson, την προθετικότητα του Husserl, την εκστατική φορά του υπάρχειν των υπαρξιακών, την ταυτότητα του Schelling κ.ο.κ. Υπάρχει επομένως μία πρωτοπληροφορία κατά την οποία το υπάρχειν στον κόσμο δεν προκύπτει λογικά αλλά αναδύεται, κατά την οποία ο κόσμος δε συλλαμβάνεται ως αντικείμενο αλλά αναδύεται μυστικά (Wittgenstein), υπάρχει με απλά λόγια η γηραιά μυστική ως τροφός του φιλοσοφικού λόγου και αυτό το συναντάμε και στα μυθικά ψελλίσματα των πρώιμων ύμνων και στις μέγιστες ποιητικές αναλάμψεις και σε πολλές μορφές καλλιτεχνικής αλλά και επιστημονικής δημιουργίας.

Αυτήν ακριβώς την αλήθεια συναντάμε στις Ουπανισάντ και μάλιστα έξω από κάθε ξένη επίδραση. Το ότι το Απόλυτο, το άχραντο, το άρρητο, το άπειρο (ταυτολογούμε) δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί αντικείμενο σκέψης (άλλως διαστρέφεται ή ταυτίζεται με ειδωλικές παραστάσεις), το συναντάμε στις Ουπανισάντ.

 

VI.  Έξοδος

 

Τα λόγια μοιάζανε στεγνά της λύπης αποπαίδια

της θλίψης που αδημονεί ζωντανούς να νεκρώνει

και να προσβάλλει με παλμό άγχους την απειλή

με σκέψεις νεφελώματα του νόθου λογισμού

αν η ψυχή δεν αγνισθεί στα ίδια της τα βάθη

αν δεν εισπνεύσει του φωτός τη θεία νηνεμία

φωτίζοντας την άπλωση του νου και της καρδιάς.

Διώχνοντας, αποδιώχνοντας το κοσμικό συμβαίνον

αρνούμενοι υποταγή στα μάταιο λογισμό του

αδυνατώντας έξοδο στου σύμπαντος την άκρη

νιώθουμε ολομόναχοι χωρίς τις παραισθήσεις

ονειροπόλων που ζητούν όρια να δρασκελίσουν

 των αλλαγών του χρόνου μας, δεσμών συνείδησής μας

μες τη συμβατικότητα ανθρώπινης ζωής

με μέγιστα τα  ψεύδη τους, τρανές τις υποσχέσεις

πομφόλυγες κάθε λογής με λάμψη περισσή.

Είν’ όλα τους τεχνάσματα, του ψεύδους προσωπεία

που αποκρύβουν της ζωής μυστικές αμυχές;

Γύρισα, ξαναγύρισα στου άγχους τη δαγκάνη

και αναλογιζόμενα αν είναι πρωτινό

επάρατο αποκύημα της άμοιρής μας φύσης

που τίκτει αδιάκοπα τις τόσες μεθοδεύσεις

του λογισμού μας του σοφού και των απορροών του

αν όλο το συναίσθημα είναι η σκευωρία

του λόγου που παράγεται απ’ την εργώδη πλήξη.

Ήρθε μια σκέψη ζωντανή, των αιώνων σοφία

έτσι τη λέν’ οι ειδικοί σοφοί ανθρωπολόγοι

οι στοχαστές, οι ερευνητές μα και οι μυστικοί

ως ζωντανό αντίλογο στου άγχους τις χτυπιές

και στα φρικτά απόνερα πολλών συνοδοιπόρων

των αρνητών νοήματος στης γης την εξορία:

‘’Μην ψάχνετε στα πέρατα, πέρατα δεν υπάρχουν

ό,τι φαντάζει ως όριο στου σύμπαντος ακρώρειες

είναι μία ψευδαίσθηση και πρόκληση μεγάλη

που μάγεψε το λογισμό ανθρώπων της σπουδής

πολλών επίσης άμαθων με μυθικό το λόγο

με τις αλληγορίες τους, τα ιερόγλυφά τους

που ‘θρεψαν στη συνέχεια πολιτισμών βατήρες

και που σημάδεψαν μ’ ορμή φιλοσοφίες, τέχνη

θρύλους και μύθους ευγενείς πάντα μεταπλασμένους

σε αφηγήσεις πάμπολλες πολλών πολιτισμών.’’

 

                                                *

Θα ήταν όμως βλάσφημη η άρνηση των πάντων

η εμπαθής απόρριψη μύχιων μηνυμάτων

που εκπέμπονται ειρηνικά από μόχθους αιώνων.

Αγγίζοντας από κοντά αυτές τις ακροάσεις

-παλιά σκουριά την είπανε κάποιοι μας φωτιστές-

οξύνεται η διάνοια, άπλωμα διανοίας

και το βαθύ συναίσθημα αγνίζει και το λόγο.

………………………………………………

 

 

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων- Φιλοσοφικό Καφενείο.

Έτος 22ο,  Δεκέμβριος 2020

Φίλες και φίλοι, η συνέχιση της πανδημίας και μάλιστα με τα τραγικά αποτελέσματα καθιστά αδύνατες τις συναντήσεις μας μέχρι τουλάχιστον τον προσεχή Ιανουάριο. Για τις φετινές μας συναντήσεις είχαμε προγραμματίσει το ακόλουθο θέμα: Οι Ουπανισάντ και η Φιλοσοφία, θέμα εξόχως γοητευτικό το οποίο αποκαλύπτει τις μύχιες σχέσεις υπερκλασικού μάλιστα χαρακτήρα των διανθρώπινων αναζητήσεων.

Ένα μικρό σκαρίφημα είναι ενδεικτικό και μηνύει πως προσεχώς θα εγκύψουμε με ιδιαίτερη προσοχή στα κείμενα των Ουπανισάντ και στις συναντήσεις τους με ανυπέρβατες φιλοσοφικές θεωρήσεις. Ας σημειωθεί πως ήδη έχει μεταφρασθεί και θα κυκλοφορήσει προσεχώς ένα μεγάλο μέρος του σπουδαίου βιβλίου του Ινδού φιλοσόφου S. Radhakrishshnan (Σαρβεπάλλι Ραντακρίσναν), 1888-1975 Indian Philosophy, UNWIN HYMAN, London, Boston, Sydney, Wellington, 1923, β΄έκδοση 1990 και πιο συγκεκριμένα το αναφερόμενο στη φιλοσοφία των Ουπανισάντ.

Απ’ τους Βεδικούς ύμνους στις Ουπανισάντ. Εισαγωγικό

Θεοί, θεότητες, παγανιστικά στοιχεία, στίχοι εμπνοής αλλά και δεισιδαιμονίες πείθουν πως το μυθολογικό πνεύμα που είναι μείξη ανθρωπίνων εμπνοών με τη δύναμη των κοσμικών στοιχείων, οδηγούν σε ανυπέρβατες καθάρσεις του μυθολογικού το οποίο καθίσταται προοδευτικά μυθικό, συμβολικό, μυστικό με αναδυόμενες μεγάλες φιλοσοφικές θεωρήσεις, παρά την έστω ισχνή επιβίωση πατρώων θεών, θεοσοφικών, αλχημιστικών, θεουργικών κ.ο.κ. στοιχείων τα οποία εξάλλου συναντάμε σε όλες τις κλασικές και μη παραδόσεις όλων των λαών. Όπως σε κάθε πάνθεο, οι θεότητες εκφράζουν φυσικές δυνάμεις ως απόλυτη προσωποποίησή τους. Γκανέσα, Άγκνι, Ίντρα, Βαρούνα, Γιάμα, Σίβα, Βισνού, Βράχμα κ.ο.κ. καταρδεύουν τις συνειδήσεις των Αρίων κατακτητών, με κυριαρχικό στοιχείο το ουράνιο. Πολεμικοί και αιθέριοι οι πρώτοι θεοί των Αρίων, ανταμώνουν με τις χθόνιες θεότητες των κατακτημένων ιθαγενών, αθανατίζονται στις Βέδες, όπου κατώτεροι θεοί  (ganas), αλλά και σοφοί που κατάστησαν άγιοι (mounis) συναντώνται με μουσικούς προς τέρψη των θεών (γκαντάβρας) με εκτελεστές διαταγών (γκάνας) και με κακοποιά πνεύματα (asuras) και τερατόμορφα όντα (ρακσάρας).

*

Η ινδική μυθολογία, πολύπλοκη και αντιφατική όπως κάθε μυθολογία, αθανατίζεται με τους εξαίσιους βεδικούς ύμνους (1200-1000), ένσοφος επίλογος των οποίων είναι οι περίφημες Ουπανισάντ(8ος-6ος αιώνες περίπου).

Στην ινδική παράδοση δεν έχουμε σαφέστατες μαρτυρίες σχετικές με το πρωτόγονο χάος, οι πηγές υμνούν τους θεούς και τα πνεύματα. Υπάρχει ωστόσο μία κοσμική αρχή, ένας αρχέγονος άνθρωπος, ο Purusha, ιστάμενος ως πνευματική αρχή του κόσμου, ως ιδεατή θα λέγαμε σύμπλεξη του αισθητού και του νοητού…O Purusha δεν είναι μόνο ο πρωτογενής άνθρωπος, είναι και η δημιουργική αρχή η οποία θυσιάστηκε για να δημιουργηθεί ο κόσμος. Παράδοξο: Ο πρώτος άνθρωπος θυσιάζεται ως αιώνιο αρχέτυπο για να δημιουργηθεί ο κόσμος, για να παράγεται το αισθητό και οι νόμοι οι οποίοι το διέπουν. Υπάρχει ένα βεδικό χωρίο  το οποίο υμνεί τη θυσία ως αρχή της δημιουργίας του μεταβαλλόμενου. Στην τελευταία μάλιστα στροφή του ποιήματος διαβάζουμε πως οι θεοί θυσίασαν τη θυσία με τη θυσία, πως ο  κόσμος τρέφεται απ’ ο θυσιαζόμενο αρχέτυπο το οποίο πάντα υπάρχει αλώβητο’’

Στις μυθικές Βέδες συναντάμε χωρία που ξαφνιάζουν, όπως : Στην Αρχέγονη ηλικία των θεών το είναι γεννήθηκε απ’ το μη είναι. Διεργασίες αιώνων όμως και εμβαθύνσεις οδήγησαν σε πραγματικά εκπλήσσουσες θεωρήσεις τις οποίες θα συναντήσουμε στις Ουπανισάντ. Θα τις εξετάσουμε σε προσεχές σημείωμά μας.

Ακολουθεί ως παρηγορητικός χαιρετισμός εν μέσω πανδημίας απόσπασμα εκτενούς ελεγείας  η οποία αναρτήθηκε σε σελίδα του ιστιλογίου μας:

ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΩΡΑΙΟΤΗΤΑ

                                   Ελεγεία

Ι. Αφετηρίες

Πολύμορφες, αγλαόμορφες σκηνές ζωής και δράσης

εξανεμίζονται και χάνονται  μες τη ροή του χρόνου

αφήνοντας τα ίχνη τους σαν λευκές χρυσαλίδες

σ’ άτακτα, καμπυλόμορφα κύματα ποταμού

που βιάζεται να μακρυνθεί  στο βάθος του πελάγους

ξεφεύγοντας κι απ’ τις ματιές των παρατηρητών

που έκπληκτοι αναζητούν στίγματα βίου

και βλέπουν με περίσκεψη μαζί και θυμηδία

πόσο ο χρόνος της ψυχής ο μόνος αληθής

εισβάλλει και στα τρίσβαθα ανθρώπινης πνοής

για να δηλώνει επίμονα κρυμμένους θησαυρούς

χαρές ή λύπες της ζωής με τους συμβολισμούς

και που θα κόμιζαν λαμπρά πολύποθη ευτυχία.

Βλέποντας, ξαναβλέποντας τις ακριβές τις  κόρες

όσες απόμειναν αχνά και αρμενίζουν πλέρια

μέχρι που χάνονται κι αυτές σ’ αχάνεια ζοφερή

νιώθουμε στην κλειστή πικρή συνείδησή μας

ορφανεμένοι, άσημοι του μάταιοι ζητητές

σαν τους θλιμμένους νεοσσούς που χάσαν τους γονείς τους

στης συντελείας τον καιρό και στο ανεμοβρόχι.

Ξυπνάμε την επόμενη με νέες τις ελπίδες

ανακινάμε με παλμό να κτίσουμε παλάτια

παλάτια της πικρής πνοής, βάρκες αρματωμένες

που θα οδηγήσουν στα βαθιά, κοντά στις φυσαλίδες

στα βάθη τα απάτητα φτηνής χαμοζωής

για να σημάνει δειλινό με τις πικρές τις γεύσεις

που οδηγούν ευθύβολα σε τόπους χαρωπούς

αναψυχής ευρύχωρης και φωτισμένων δρόμων

σε πολιτείες μακρινές τέχνης τηλεοπτικής

και σε γνωστές αναστροφές κατά τις περιπτώσεις

για να γυρνάμε με σπουδή και αμφίβολες σκέψεις

για να αποσυντρίβουμε το άγχος της ανίας

και αν αναθυμόμαστε χαμένες φυσαλίδες

που ‘χασαν τη λαμπρότητα, γίναν χαμοσκιές

που υπαινίσσονται αχνά χαμένους θησαυρούς

-έτσι νομίζουμε οι θνητοί μες της ζωής το διάβα.

 

                                      *

Βασίλειο της λήθης είπαν οι πολλοί το ζην

παιδιά της Λησμοσύνης μας αποκαλούν

που όμως γνωρίζουμε πολλά

 όλο και πιο πολλά στης γης μας το σεργιάνι

και στης ζωής το ξέφωτο και λαμπερό τοπίο

για να σημαίνεται συχνά από τις άλλες χώρες

τις χώρες τις απάτητες από τις χθόνιες σκέψεις

και απ’ τα συναισθήματα που τρέχουν να χαθούν

πως όσο κι αν ριχνόμαστε στο στίβο της ζωής

με τους πολλούς τους κότινους, της δόξας ακρομέρια

και του εγώ μας καύχημα, συχνά θριαμβικό

μ’ επιτυχίες ένδοξες, πλούτο, τιμή και δόξα

υπάρχει κάτι πιο βαθύ στης Λήθης τη χοάνη

κάτι που ‘ναι αγνώριστο από χαρές και πλούτη

από απολαύσεις χθεσινές, σημερινές, ωραίες

και απ’ ονείρατα τερπνά που ξύπνιοι θεωρούμε

σχέδια μακροπρόθεσμα σε όλες τις εκφάνσεις

και τους διαπλεκόμενους δρόμους της βιωτής μας.

 

                                      *

Γνωρίζουμε οι άμοιροι, μα η Λήθη το απωθεί

πως οι επιτυχίες, οι συντριβές του κάποτε

 των ημερών οι    μόχθοι

μοιάζουν με τη βαθιά ματιά, ματαιότητας  παλάτια

κι όσο η άπληστη βουλή κι άλλα επιθυμεί

τόσο το μέγα το κενό βαθαίνει ολομερίς

τόσο οι σκιές μάς φαίνονται περίλαμπρες εστίες

ως ακλινή θεμέλια ανθρώπινης λατρείας.

 

                                      *

Μας αφυπνίζει  κάποτε μια φλόγα ζωντανή

το φως περίλαμπρης ακμής με ιλαρή την όψη

όψη που ζωγραφίζεται αδιόρατα, απλά

στις άγραφες και πάλλευκες της ψυχής μας πτυχές

καθώς η μνήμη η βαθιά θραύει και καταθραύει

της Λήθης το βασίλειο, των ειδώλων τον τόπο.

Συμβαίνει ν’ αντικρίζουμε με της ψυχής τα μάτια

την όψη την αληθινή του κρύφιου εαυτού

και να ανατρέπουμε εύψυχα διεστραμμένες όψεις

που αναλάμπουν άχρονα –του πνεύματος πτυχές.

Ανακαλύπτουμε ενεοί την όψη των πραγμάτων

ανακαταλαμβάνουμε τις πρωτινές εκλάμψεις

αναθωρούμε θησαυρούς κρυμμένους πιο βαθιά

και απ’ της μνήμης την ακμή, της φαντασίας φως.

Είναι οι στιγμές οι έκλαμπρες που δε γνωρίζουν χρόνο

που αναπλάθουν την πνοή ανθρώπινης ζωής

κομίζοντας διαφανείς  αλήθειες της ψυχής

θραύοντας, ολοθραύοντας τα κοσμικά δεσμά

εκδιώκοντας ειρηνικά του Κρόνου τα παιδιά

τις βασιλείες της φθοράς, τα είδωλα της πλήξης

της πονηρίας λογισμούς, ανθρώπων δυστυχία

που κτίζουνε την παρακμή με πλαστά υλικά

μ’ αρπαγές δολιότητας των πρωτινών των δώρων

που οδηγούν ευθύβολα στα δεσμά της δουλείας.

 

                                      *

Υπάρχει ελευθέρωση, υπάρχει ανασασμός.

Μήπως η ελευθέρωση είναι νέα δουλεία

ευφαντασία έξοχη με πολλές ψευδαισθήσεις

στο ματωμένο ουρανό ανθρώπινης ψυχής

βιώματα παροδικά που χάνονται, που φεύγουν

για να επιστρέφει αμείλικτα της ζωής καταιγίδα

που καταλύει άσπλαχνα ονειροφαντασίες

ελπίδες μας μετακλητές κοντόθωρης ματιάς

όσο κι αν φαίνονται έξοχες αναλαμπές στιγμών

που ανακαλούν στη μνήμη μας τα σβησμένα τοπία

ανύπαρκτων παράδεισων της παιδικής ψυχής;

Ω της ζωής μας της βροτής πικρές δοκιμασίες

που μάταια γαλβανίζετε φθαρμένα υλικά

και που τα μεταθέτετε στη σκληρή Ειμαρμένη

στη μάγισσα όλων των καιρών, ναι στην αναγκαιότη…

Κρύβετε ολοφάνερα και το κατανοείτε

την επιφάνεια της ζωής τις ψεύτικες συμβάσεις

και υπογράφετε άνετα τα φθαρμένα χαρτιά

στου χρόνου μας του αμείλικτου τις φρικτές Συμπληγάδες

με τις γνωστές συνέπειες, τα βάρη της ζωής

τις ψεύτικες τις ομορφιές που κρύβουν την ασχήμια

καλύπτοντας ανέμελα τη μύχια Ωραιότη

για να κατασυντρίβεστε στης πάλης τον αχό.

Μιας πάλης πολυπλήθουσας από τους σκελετούς

και από τα φαντάσματα των ψευδαισθήσεών μας

μακριά, πολύ μακριά απ’ τον ανασασμό

 το ζωτικό που  συνέχει το ζην…

Δεν απομένει πια σε μας παρά η Ελεγεία

που ντύνεται με τα γνωστά στολίδια και εικόνες

παράξενου καρνάβαλου της αυτοκαταδίκης

και της χαμέρπειας της τυφλής που μας αλλοτριώνει…

…μέχρι τις ώρες της πικρής, δεινής δοκιμασίας

που διαλύει όνειρα  του εγώ τις αυταπάτες.

Μας λένε οι καλοί κριτές, ανθρωποδιαγνώστες

πως η στροφή στον εαυτό, στα μύχια μυστικά

είναι υποκατάστατο και ψευδοβεβαιότη

που μεταθέτει τη ζωή σε άλλους ουρανούς

έξυπνο καταφύγιο χειμασμένης ελπίδας

που αιωνίζει τις πλοκές και τις διπλοκές

της μεθοδείας του λόγου

λόγου πονηρευόμενου κι αυτοτιμωρουμένου.

 

*

Ω αναγνώστη αδελφέ δεν είσαι άγνωστός μου

μαζί ακροαζόμαστε της ψυχής τους παλμούς

συχνά συγκαταφεύγουμε σε μύριες ψευδαισθήσεις

κι αντάμα δοκιμάζουμε της λήθης το νερό

για να ξεχνάμε τις σκληρές στιγμές που δεκατίζουν

πετάγματα ευγενικά μ’ αόρατες φτερούγες

όχι στο χώρο το γνωστό, στων ουρανών το σέλας

αλλά στα βάθη της ψυχής χωρίς ανασασμούς

και θνήσκουσες προσπάθειες –δεσμά της ματαιότης.

Σ’ ένα ταξίδι αντίστροφο απ’ τη ροή του χρόνου

παθών κατοικητήριου και των παθών χαλκείου

σε οδοιπορία εύτακτη στης καρδιάς τους καιρούς

και που προσφέρει ως δωρεά τα άσπιλα τα δώρα

ως μύχια ανάβλεψη που δίνει την πληρότη

χωρίς τα επιδόρπια ψεύτικων αμοιβών

παντοίας αναγνώρισης και κότινους της δόξας.

Δεν είναι οι παράδεισοι  ειδωλικά τοπία

θα ‘τανε διαιώνιση ψευδαισθήσεων ψεύδους

επίπλαστη δικαίωση και άμοιρη ελπίδα.

Υπάρχει κάτι άφθαρτο, πρώτιστη μαρτυρία

που τρέφεται αέναα απ’ την αιώνια φύση

και πολυδοκιμάζεται στου χρόνου το καμίνι

το κεκρυμμένο μυστικό με πλήρη διαφάνεια

μακάρια και ευγενής, ωραία μαρτυρία

στην κόλαση τη φανερή στου χρόνου τα δεσμά,

που μας καλούν κι ανακαλούν στο ψεύδος το βαρύ…

…πάσχουσα ωραιότητα, ναι, καταματωμένη

με στέφος της μοναδικό το άφθιτο το κάλλος.

                                                    τηλέφωνο επικοινωνίας: 6977093615.

email: nikos.makris2@gmail.com 

 

 

14 Νοεμβρίου 2020

ΝΕΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Φίλες και φίλοι, η κρίση πανδημίας την οποία διανύουμε απομακρύνει σχέδια και ημερομηνίες συναντήσεών μας. Ας ελπίζουμε πως αυτή η λαίλαπα με ασθενείς και νεκρούς στη μνήμη των οποίων σεμνυνόμαστε, θα ατονήσει μέχρι πλήρους εξασθένησης. Ας ελπίζουμε επίσης πως απ' τον ερχόμενο Ιανουάριο θα μπορέσουμε να ξανασυναντηθούμε. Θα σας ενημερώνω σχετικά.

Με τους θερμότερους χαιρετισμούς μου

Νίκος Μακρής

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Φίλες και φίλοι, λόγω των γνωστών συνθηκών, οι συναντήσεις μας θα είναι αριθμητικά περιορισμένες και ελπίζουμε να δημοσιεύσουμε στην παρούσα ιστοσελίδα το πρόγραμμα και την θεματική μας. Αυτό θα πραγματοποιηθεί στα μέσα Οκτωβρίου. Ελπίζουμε να συναντηθούμε τηρώντας τα μέτρα περί τα μέσα Νοεμβρίου. 

Με τους θερμούς μου χαιρετισμούς 

Νίκος Μακρής, 25-10-2020

ΕΚΤΑΚΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Φίλες και Φίλοι, μετά τρίμηνη παύση λόγω Κορωνοϊού, θα συναντηθούμε τη Δευτέρα, 15 Ιουνίου στο γνωστό μας χώρο, Α Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57, στις 19. 00 μ.μ., όπου θα παρουσιασθεί το βιβλίο μας ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, με αναφορές στην τεχνητή Νοημοσύνη. Η συνάντηση θα είναι σύντομη και θα πραγματοποιηθεί με απόλυτο σεβασμό στις υγειονομικές προδιαγραφές. Για κάθε πληροφορία, τηλ. 6977093615.
Με τους θερμούς χαιρετισμούς μας 
ΝΙΚΟΣ ΜΑΚΡΗΣ




ΕΚΤΑΚΤΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ-ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Φίλες και φίλοι, εξαιτίας των μέτρων προφύλαξης και αναχαίτισης του Κορωνοϊού, οι συναντήσεις μας αναβάλλονται μέχρι το Πάσχα. Ελπίζουμε να τα πούμε ξανά παράλληλα με την αποφυγή σοβαρών κινδύνων για όλους μας. Ευχές, πολλές ευχές! Ν. Μ. 
Ελπίζουμε πως τον Ιούνιο θα γίνουν δύο συναντήσεις. Θα υπάρξει ενημέρωση, Ν.Μ.

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό πρώτο έτος)

Φιλοσοφικό Καφενείο, 16/03/2020

Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο

Δρ. Χρήστος Μαλτέζος, ομιλία 16-03-2020

     Τον 16^ο και 17^ο αι., όπου δεν είχαν εκλείψει από τον προηγούμενο μεσαίωνα η θρησκοληψία και οι δεισιδαιμονίες, αναδύθηκαν μεγάλες μορφές του πνεύματος και της επιστήμης. Οι περισσότεροι από τους  επιστήμονες φιλόσοφους, επηρεάστηκαν από αρχαιοελληνικά συγγράμματα και δοξασίες εξ ανατολών, όπως ο γνωστικισμός, βάσει του οποίου υπάρχει μια ιδιαίτερη εσωτερική γνώση, ένα κλειδί στην υπερβατική κατανόηση που μόνον ορισμένοι κατέχουν.

    Εκείνοι οι επιστήμονες  έκαναν σκοπό της ζωής τους να ανακαλύψουν τα μυστικά της φύσης και του σύμπαντος, με επακόλουθο την αλματώδη ανάπτυξη των μαθηματικών και φυσικών επιστημών. Οι περισσότεροι προέρχονταν από την Αγγλία ή την Γερμανία, καθότι αυτές οι χώρες ήταν από τις αρχές του 16^ου αιώνα προτεσταντικές και δεν κινδύνευαν από την παπική Ιερά Εξέταση, για τις αιρετικές θεωρίες τους. Μεταξύ αυτών, ο κορυφαίος  μυστικιστής επιστήμονας, Ισαάκ Νεύτων (1643 – 1727) Άγγλος φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος, φιλόσοφος, αλχημιστής και θεολόγος.

    Η Νευτώνια φυσική ήταν η διανοητική βάση και το αισθητικό μοντέλο για τον επιστημονισμό της εποχής του Διαφωτισμού. Η εξάντληση που είχε κοστίσει στην Ευρώπη αιώνες θρησκευτικών πολέμων αποτέλεσε ισχυρή ενθάρρυνση του νέου, αντικειμενικού πλαισίου για τα πνευματικά ζητήματα, μια προοπτική που τα πιο διαπρεπή μυαλά της εποχής έβρισκαν ελκυστική.

«Αν είδα μακρύτερα, είναι επειδή στάθηκα στους ώμους γιγάντων» (Νεύτων,1676).

      Η παραπάνω θέση αποτυπώνει με τον πιο εναργή τρόπο πως η επιστήμη και ο πολιτισμός γενικότερα συνιστούν μια «ατέρμονη διαδικασία ιδεών». Τα ακατανόητα του παρελθόντος στις μέρες μας φαίνονται λογικά και αυτονόητα. Οι βεβαιότητες του χθες καταρρέουν και στη θέση τους φύονται νέες θέσεις που κι αυτές διεκδικούν το θρόνο της βεβαιότητας. Η αβεβαιότητα του Νιλς Μπόρ (πατέρα της κβαντομηχανικής) κατέρριψε την αιτιοκρατία του Αϊνστάιν (πατέρα της σχετικότητας).

     Όλες οι σύγχρονες ανακαλύψεις συνιστούν ενδείξεις ότι πιθανώς προσεγγίζουμε την αυγή της μοναδικότητας (singularity), δηλαδή της στιγμής όπου η βιολογική και η τεχνική εξέλιξη αρχίζουν να συγχωνεύονται.

     Είτε κανείς ασπάζεται τον υπερανθρωπισμό (transhumanism) ή θέλγεται από τις προφητείες για την επικείμενη έλευση μιας τεχνο-αποκάλυψης και συντέλεια της ανθρωπότητας, η νεωτερικότητα (modernism) από τις αρχές του 21^ου αι. αντικαθίσταται με μια διαδραστική ψηφιακή κοινωνία  με κύρια χαρακτηριστικά την «εικονιστική υποκειμενικότητα» σε συνδυασμό με την «τροποποιημένη πραγματικότητα» (altered reality) όπως η «επαυξημένη πραγματικότητα» (augmented reality) σε cinema, TV, video) έως την «εικονική πραγματικότητα» (virtual reality, π.χ. avatar = εικόνα ή φιγούρα – αντιπρόσωπος ανθρώπου σε βιντεοπαιχνίδι, φόρουμ στο διαδίκτυο, κ.α.).

      Το ερώτημα τι συνιστά την «ανθρωπινότητα» προέρχεται από την προσπάθεια για αθανασία μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης (Τ.Ν.); της μεταφόρτωσης της ανθρώπινης συνείδησης σε Η/Υ; της ανθρώπινης ενδυνάμωσης μέσω γενετικών τροποποιήσεων; ή της διασύνδεσης ανθρώπου και Η/Υ ως κυβερνοοργανισμών; Όλα αυτά εκφράζουν την απώλεια της αίσθησης του τραγικού.

     Οι τεχνοθιασώτες ορθώς διακρίνουν τις εκπληκτικές δυνατότητες που διανοίγονται από την Τ.Ν. για τα οφέλη της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και τελικώς ο άνθρωπος υπερβαίνοντας τους βιολογικούς περιορισμούς, θα αποικήσει το σύμπαν εκπληρώνοντας  το πεπρωμένο του. Ωστόσο, υποτιμούν τους κινδύνους και την σημασία του αυτοπεριορισμού. Προεξοφλώντας ένα αίσιο μέλλον, υποβαθμίζουν την σημασία της πολιτικής σε αυτό. Οι τεχνοφοβικοί παραγνωρίζουν τις προοπτικές της τεχνικής εξέλιξης στην ανθρωπότητα, και υπερτιμούν τους κινδύνους που εγκυμονεί η Τ.Ν. μιλούν για υποδούλωση του ανθρώπου στους αλγόριθμους, την βιολογική του μετάλλαξη σε ανεπιθύμητες μορφές ή ακόμη και την ολοκληρωτική του εξαφάνιση. Όμως η αναστολή της τεχνικής εξέλιξης μπορεί να αφήσει την ανθρωπότητα στάσιμη και μοιραία απροετοίμαστη έναντι υπαρξιακών απειλών. Και οι δύο θεωρήσεις διαθέτουν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, όντας, εν τέλει, συμπληρωματικές.

     Ωστόσο, στην συγκέντρωση, επεξεργασία και χρήση τεράστιων ποσοτήτων ψηφιακών δεδομένων - τροφοδοσία για Τ.Ν. - ελλοχεύουν κίνδυνοι τόσο για την δημοκρατία όσο και για την ανθρωπινότητα, καθώς γίνεται σταδιακή εκχώρηση της αυθεντίας στους αλγόριθμους λόγω ευκολίας.

     Εντωμεταξύ, παρατηρούμε ένα καινοφανές ανθρωπότυπο, έναν εικονάνθρωπο, που κατοικοεδρεύει στο διαδίκτυο και συνδιαλέγεται με γλώσσα την εικόνα. Με την ολοένα αυξανόμενη εξάρτηση στην  επικοινωνία μέσω ψηφιακής οθόνης, ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια συνεχώς αυξανόμενη ψηφιακή αλληλοεπίδραση ή διάδραση (μέσω Η/Υ, smart phone, κ.α.). Ο άνθρωπος επιθυμεί να γίνει αυτό που θαυμάζει, αντί να συμφιλιωθεί με την ανθρωπινότητά του. Έτσι, μιμούμενος ολοένα τους Η/Υ καταλήγει να αυταπατάται ότι γίνεται ανθρωπινότερος, ενώ στη πραγματικότητα τους μοιάζει ολοένα και περισσότερο.  

     Λόγω των τεράστιων μεγεθών πληροφορίας και ταχύτητας της διάδοσης της, αλλά και έλλειψης ενός κοινού αξιακού υπόβαθρου, καθίσταται αδύνατη η εγκυρότητα. Η ειλικρίνεια αναγνωρίζεται δύσκολα στην ανταλλαγή ψηφιακών μηνυμάτων, καθώς και η εμπιστοσύνη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η αξιοπιστία σε διαδικτυακά παιχνίδια.

     Η παραπληροφόρηση, η διασπορά ψευδών ειδήσεων και η εξαπάτηση είναι ευκολότερες και αποτελεσματικότερες στη ψηφιακή διάδραση. Αυτό μπορεί να γίνεται με έναν αλγόριθμό με τη μορφή προγράμματος που μιμείται την ομιλία, και κάνει διάλογο. Τέτοια προγράμματα ήδη εφαρμόζονται σχεδόν παντού.

     Ο  άνθρωπος νιώθει κουρασμένος και κορεσμένος από την τεράστια πληθώρα των επιλογών. Η εκπλήρωση των επιθυμιών του, συνήθως άμεση και αβίαστη, προσφέρει μόνο βραχύβια ικανοποίηση, και δίχως κάποιο είδος ολοκλήρωσης, καταλήγει να επιθυμεί πλέον την επιθυμία, μετεωριζόμενος σε ένα διηνεκές παρόν. Το «εδώ και τώρα» γίνεται πρόταγμα αυτοπραγμάτωσης και βιώνεται ως χρόνος διεγέρσεων από ενημερώσεις και μηνύματα. Ζώντας σε ένα κόσμο χωρίς συνοχή, η πλήξη εξοβελίζεται αφού φτάνει να μην αφουγκραστούμε και να μην ασχοληθούμε αναστοχαστικά με τον εαυτό μας.  

      Αυτό οδηγεί σε διαταραχή της αίσθησης του χρόνου και ή ένδεια χρόνου οδηγεί σε μικροψυχία. Η αποστασιοποίηση ευθυνών και εμπιστοσύνης λειτουργεί μέσα από ομαδικά sms και e-mails, όπου οι ψηφιακές σχέσεις προσφέρουν ευελιξία και μικρή δέσμευση. Έτσι ο τεχνοδιαδράστης , πλέον, άνθρωπος αγγίζει συχνότερα ψηφιακές οθόνες και σπανιότερα τους άλλους ή το σώμα του.

      Η «ψηφιακή αυτογνωσία» δύναται να υπερέχει της παραδοσιακής αυτογνωσίας, διότι δεν βασίζεται στην υποκειμενική εμπειρία που επιτρέπει ψευδαισθήσεις και αυταπάτες, αλλά σε δεδομένα. Επιπλέον, επιτρέπει την ψηφιακή αυτοπαρακολούθηση – έλεγχο του τεχνοδιαδράστη για αυτοβελτίωση. Αντιθέτως, η «ψηφιακή παρακολούθηση» που στηρίζεται σε συλλογή, δεδομένων από τον τεχνοδιαδράστη από τη θέση εξωτερικού παρατηρητή, τον αποστασιοποιεί από τον ίδιο τον εαυτό, διότι εθίζεται να παρακολουθεί τον εαυτό του ως αντικείμενο. Εάν η «ψηφιακή αυτογνωσία» μέσω της Τ.Ν. δεν είναι επαρκεί για να λύσει την πολυπλοκότητα, ρευστότητα, αβεβαιότητα, ασάφεια και επιτάχυνση ως ειδοποιά γνωρίσματα της εποχής μας, τότε ίσως θα πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω και σε ποιο βαθμό; Μήπως σε μια Υπέρ ευφυή Τεχνητή Νοημοσύνη (Υ.Τ.Ν.) ;

     Έστω ότι δεχτούμε αυτό που υποστηρίζουν οι τεχνοθιασώτες της Υ.Τ.Ν. Δηλαδή, ένας πολύπλοκος αλγόριθμος δεν διαφέρει σε τίποτα από τον ανθρώπινο εγκέφαλο.  Τότε, αν και κατασκευασμένος από εμάς, θα επιτελούσε τις ίδιες λειτουργίες με εμάς, άρα θα έπαυε να είναι εργαλείο μας. Θα διέθετε προσωπικότητα και αξιοπρέπεια και δικαίωμα προστασίας. Θα είχε νομικά και πολιτικά δικαιώματα τα οποία θα οφείλαμε να αναγνωρίσουμε και να σεβαστούμε.

     Τα ανθρωποκεντρικά επιχειρήματα έναντι μιας αλόγιστης ανάπτυξης της Υ.Τ.Ν. είναι: 1. Αδιαφάνεια των αλγορίθμων (δεν θα εξηγείται η συλλογιστική τους για κάθε λύση ή επιλογή). 2. Διαβλητότητα από χάκερς (κυκλοφορία, ύδρευση, ενέργεια, τράπεζες, κ.α.). 3. Απροσδιοριστία ευθύνης (ο προγραμματιστής; Ο επιβλέπων;  η Υ.Τ.Ν. ; ή ο χρήστης ; ) 4. Ανταγωνισμός (ανατροπή γεωπολιτικών συσχετισμών, νομικών, φορολογικών  από μεγάλα κράτη έναντι μικρών).  

     Μια Υ.Τ.Ν. μπορεί να υπερέχει του ανθρώπου σε όλα τα πεδία (επιστήμη, κοινωνικές δεξιότητες, δημιουργικότητα), όμως μπορεί να εμπεριέχει και υπαρξιακούς κινδύνους (όπως αναφέρει ο Σουηδός Φιλόσοφος Nick Bostrom, ιδρυτής και διευθυντής του «Ινστιτούτου Μέλλοντος της Ανθρωπότητας» στο Παν/ο της Οξφόρδης, όπως : 1. Να σχεδιαστεί κρυφά με βάση το συμφέρον μιας φυλής, χώρας, εταιρείας, κ.α. προσφέροντας τεράστια ισχύ στους δημιουργούς της 2. Να εκτραπεί  από έλεγχο με επικίνδυνες συνέπειες για τους δημιουργούς της 3 Να εξελίξει μια δική της Υ.Τ.Ν. με βάση διαφορετικές ηθικές αρχές από τον εξαρχής προγραμματισμό 4. Και ίσως στον αρχικό της κώδικα να παρεισφρήσει ένα λάθος (κατά αντιστοιχία με ελάττωμα σε βιολογικό DNA), το οποίο θα ήταν αδύνατο να διορθωθεί, με ολέθριες συνέπειες για την ανθρωπότητα.

     Τον Ιανουάριο του 2020, στο ετήσιο διεθνές οικονομικό συνέδριο του Νταβός, ο Ισραηλινός ιστορικός και φιλόσοφος, Yuval Noah Harari, προειδοποίησε για έναν κόσμο όπου οι αλγόριθμοι θα αναλύουν τη βιολογία μας και τη συμπεριφορά, λέγοντας ότι κάποιες χώρες, μπορεί να χρησιμοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να αναλύουν όλη μας τη ζωή. Ονόμασε «Αποικιοκρατία Προσωπικών Δεδομένων», και «Ψηφιακές Δικτατορίες» ένα κόσμο όπου κάποιος θα μπορεί να φυλακίζεται εάν τα βιολογικά του δεδομένα δείξουν ότι δεν είναι αρκετά αφοσιωμένος στο καθεστώς. Είπε ότι με τις νέες τεχνολογίες οι άνθρωποι μετατρέπονται σε «ζώα που μπορούν να χακαριστούν» και κάλεσε τις ΗΠΑ και την Κίνα να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη σύγκλιση των τεχνολογιών της Τεχνητής Νοημοσύνης, της Βιομετρικής και της Αυτόματης Παρακολούθησης πριν να είναι πολύ αργά. Σήμερα, τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις υιοθετούν το δόγμα «κάθε πλευρά για τον εαυτό της», είπε ο Χαράρι, τονίζοντας ότι για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι θα πρέπει να αποκατασταθεί η διεθνής εμπιστοσύνη και η συνεργασία, αλλά και να δοθούν φιλοσοφικές απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα, παρόλο που εκτίμησε ότι ο κόσμος βρίσκεται σε μια «φιλοσοφική πτώχευση».

     Όλα αυτά παραπέμπουν στην «αρχή της ευθύνης» που διετύπωσε ο Γερμανο-Αμερικανός φιλόσοφος, Hans Jonas, καθηγητής βιοηθικής, πολιτικών επιστημών και φιλοσοφίας, ιδρυτής της «Νέας Σχολής για την Κοινωνική Έρευνα» της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με αυτή την αρχή «δεν έχουμε το ηθικό δικαίωμα να διακινδυνεύσουμε την ύπαρξη και την συνέχεια της ανθρωπότητας». Καθώς, καμιά ηθική θεωρία δεν είναι καθολικά αποδεκτή, αλλά όλες διαθέτουν αδυναμίες και ως εκ τούτου ένας αλγόριθμος της Τ.Ν. θα είναι ανεπαρκής να ανταποκριθεί σε όλες τις περιπτώσεις.

    Ας πάρουμε για παράδειγμα τον ωφελιμισμό που βασίζεται στην μεγιστοποίηση της ηδονής και ελαχιστοποίηση της οδύνης. Ο ωφελιμισμός υπήρξε συνέχεια των έργων «κοινωνικό συμβόλαιο» και «Λεβιάθαν» από τον πολιτικό φιλόσοφο  Thomas Hobbes, που από κάποιους θεωρείται ως ο πατέρας της  Τ.Ν.. Ένας υπέρ-αλγόριθμος δεν θα είχε ηθικό αποτέλεσμα, λόγω της μοναδικότητας κάθε προσώπου (παραδείγματα: Ιατρική, δικαιοσύνη, ιδιοκτησία, σεξουαλικές ανάγκες). Η συνολική ωφέλεια δεν είναι ηθικό να επιβάλλεται σε βάρος του ενός, εκτός εάν συνιστά ελεύθερη επιλογή του ίδιου για λόγους αλληλεγγύης, ανιδιοτέλειας, φιλίας, δικαιοσύνης. Συνεπώς, οι ωφελιμιστικοί αλγόριθμοι πρέπει να έχουν πολιτισμική ανθρώπινη συνάφεια, να ελέγχονται και να ρυθμίζονται νομοθετικά.

     Η αντιμετώπιση ηθικών διλημμάτων προϋποθέτει κρίση και διαίσθηση τα οποία είναι συνυφασμένα με συναισθήματα, επιθυμίες και φαντασία του ανθρώπου. Χωρίς αυτά, η ντροπή, οι τύψεις, το φιλότιμο, η ενσυναίσθηση, η συμπόνια και η ειλικρίνεια είναι αδιανόητα. Τα ηθικά διλήμματα καθώς και τα συναισθήματα και τα πάθη βιώνονται μέσω κοινωνικών νοημάτων.

     Για μια ηθική Υ.Τ.Ν. αυτά τα κοινωνικά νοήματα θα πρέπει να θεσμοθετηθούν για  την εκάστοτε κοινωνική κατάσταση και να μαθηματικοποιηθούν ως  μέρος του αλγορίθμου της. Εάν υποθέσουμε ότι όλες οι αξίες και κανόνες της κοινωνικής ζωής μπορούσαν να τυποποιηθούν σε μαθηματική μορφή, δηλαδή, εάν μπορούσαν να κωδικοποιηθούν σε λογικές προτάσεις στο πλαίσιο ενός αξιωματικού συστήματος, θα υπήρχαν ανάμεσα σε αυτές κάποιες προτάσεις που για την ορθότητα τους δεν θα μπορούσαμε να αποφανθούμε, όπως έδειξε ένας από τους μεγαλύτερους αναλυτικούς φιλοσόφους της ιστορίας και μαθηματικός, ο Αυστρο-Αμερικανός Kurt Friedrich Gödel στο «Θεώρημα μη πληρότητας».

     Από τα πιο πάνω, ούτε η ηθική κρίση ούτε τα συναισθήματα και οι επιθυμίες δεν αλγοριθμίζονται, διότι η ηθική κρίση αφορά κοινωνικά νοήματα τα  οποία δεν περιγράφονται μέσω μαθηματικών.

     Πως είναι δυνατό η συνείδηση να προκύπτει από θεμελιώδη στοιχεία όπως σωματίδια, πεδία, κύτταρα κλπ, (φυσικό υπόβαθρο) που τα ίδια δεν είναι συνειδητά, όπως ολοκληρωμένα βιώματα σε έναν εγωκεντρικό χώρο (νοητικά φαινόμενα); Εάν το φυσικό υπόβαθρο και τα νοητικά φαινόμενα θεωρηθούν ως δυο διαφορετικοί κόσμοι, τότε μιλάμε για Δυϊσμό. Εάν τα νοητικά φαινόμενα θεωρηθεί ότι δεν είναι τίποτε πέρα και πάνω από το φυσικό υπόβαθρο, τότε μιλάμε για Αναγωγισμό. Εάν τα νοητικά φαινόμενα είναι κάτι πέρα και πάνω από το φυσικό υπόβαθρο, τότε μιλάμε για Αναδυτισμό (η συνείδηση είναι αναδυόμενο φαινόμενο).

     Οι τεχνοθιασώτες (οπαδοί του υπερανθρωπισμού) , από αναγωγιστές έως φυσικαλιστές, θεωρούν ότι οι νοητικές διαδικασίες ταυτίζονται με τις φυσικές, μεταθέτωντας την απροσδιοριστία και αβεβαιότητα του ατόμου της ύλης (βλέπε κβαντομηχανική) στο ανθρώπινο άτομο και κατ’ επέκταση στο κοινωνικό βίο. Και αυτό, διότι ως ωφελιμιστές αντιλαμβάνονται το ψυχικό μέρος ως λειτουργικό σύνολο που αποσκοπεί στην ικανοποίηση τους. Όμως ο φυσικαλισμός και ειδικά ο λειτουργισμός, ο οποίος υποκρύπτει την διαφορετικότητα των βιολογικών και κοινωνικών αναγκών, ιστορείται αιτιοκρατικά. Ως υπερανθρωπιστές αρνούνται κάθε όριο στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιαμόρφωση του ανθρώπου. Ως εξελικτικό στάδιο, θεωρούν την συγχώνευση της βιολογικής με την τεχνική εξέλιξη (singularity) και την υπέρβαση του Homo Sapiens με τη θέωση σε Homo Deus.

     Ο Ελληνο-Γερμανός καθηγητής φιλοσοφίας, Θεοφάνης Τάσης, μέλος της «Ανθρωπιστικής Ακαδημίας του Βερολίνου», προκρίνει τον «ψηφιακό ανθρωπισμό» ως μια αριστοτελική μεσότητα με βάση τη φρόνηση και στόχο τον αυτοπεριορισμό για τη διατήρηση της ανθρωπινότητας. Οι ψηφιακοί ανθρωπιστές, ως αναδυτιστές, δεν αποδέχονται ότι ο άνθρωπος είναι ένα αυτόματο, ούτε ότι ο ανθρώπινος βίος ανάγεται σε ηλεκτροδυναμικές διεργασίες. Αποδέχονται  την διαφορετικότητα της Τ.Ν. από το ψυχικό μέρος του ανθρώπου. Θεωρούν ότι ο άνθρωπος συνιστά ένα υπεύθυνο δρώντα με φαντασία που πράττει μαζί με και ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους, με αναφορά νοήματα που δημιουργούνται και θεσμίζονται κοινωνικά. Αναγνωρίζουν μια ειδοποιό διαφορά μεταξύ ενός αλγορίθμου και ενός ανθρώπου. Ο ανθρώπινος βίος βρίθει από αντινομίες και παραδοξότητες, που όχι μόνο δεν τον οδηγούν σε διάλυση, αλλά τουναντίον τον καθιστούν ενδιαφέροντα και αξιομνημόνευτο. Οι αντιφάσεις γεννώνται από την συνύφανση του ψυχικού, αισθητικού, ηθικού και πολιτικού. Ας μην ξεχνάμε ότι φτάνει κανείς στην αλήθεια μέσω της σύγκρουσης των αντιθέτων απόψεων και αυτό ονομάστηκε διαλεκτική. Όμως, ένας αλγόριθμος καταρρέει εάν περιέχει αντιφατικές εντολές.

Αντί για Επίλογο, κάποια Ερωτήματα:

     Η ονειροπόληση και οι φαντασιώσεις παντοδυναμίας και παντογνωσίας ανέκαθεν ωθούσαν τον άνθρωπο στην υπέρβαση ορίων οδηγώντας τον σε επιστημονικές επαναστάσεις και τεχνικά επιτεύγματα (όπως οι μυστικιστές επιστήμονες – φιλόσοφοι του 16^ου και 17^ου αιώνα).

Παρελθόν

     Υπήρξε πάντα ο άνθρωπος ελεύθερος επειδή είναι θνητός διαθέτοντας εκτός από ορθό λόγο, φαντασία, επιθυμίες, πάθη, και συναισθήματα χάρη στα οποία νοηματοδοτεί την ζωή σε βίωμα επιδρώντας στο φυσικό κόσμο ;

Παρόν

     Μήπως ο σημερινός εικονάνθρωπος - τεχνοδιαδράστης τείνει, νομοτελιακά, να εξελιχθεί σε ένα «μετάνθρωπο» ή αλλιώς «κυβερνοάνθρωπο» (posthuman);

Μέλλον

    Θα είναι ο άνθρωπος ελεύθερος διασφαλίζοντας την αθανασία του, μέσω της αποθήκευσης του εαυτού του σε υπολογιστικό (ψηφιακό) νέφος ή σε εξωτερικούς σκληρούς δίσκους, επιτρέποντας τη δημιουργία πολλών ψηφιακών αντιγράφων ;

    

Χ.Μ./23-02-2020

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 19.30  μ.μ. 9 Μαρτίου 2020 Γνώση και Δοξασία

 Σχέδιο Εισήγησης: Συνήθως διακρίνουμε αυστηρά τη γνώση απ’ την επιφανειακή, με τη φαινόμενη γνώση την οποία αποκαλούμε δοξασία, κατά το πλατωνικό ορθή δόξα μετ’ επιστήμης. Είναι σαφές πως η διάκριση είναι αληθής, δεδομένου ότι με την ανατολή του λόγου (Σωκράτης) απαιτείται συνέπεια ανάμεσα στο συμβαίνον και στη διατύπωσή του κάτι που επαναλήφθηκε στο χώρο της επιστήμης με τη μαθηματικοποίηση του σύμπαντος, αλλά και με τη λογική του Αριστοτέλη κ.ο.κ. Ωστόσο, χωρίς την απλή δόξα δεν υπάρχει ορθή δόξα καθόσον στοιχεία (προεπιστημονικά, προφιλοσοφικά) ενυπάρχουν σπερματικά σε πολλά προκλασικά κείμενα όλων των πολιτισμών. Ποιος όμως μπορεί να ισχυρισθεί ότι και στην πλέον προχωρημένη γνώση δεν υπάρχουν στοιχεία δοξασίας (ιδεολογία, προλήψεις κ.ο.κ.), διαφωνίες ουσιαστικής ερμηνείας του συμβαίνοντος σε όλους τους τομείς πνευματικής δραστηριότητας; Υπάρχει και θα υπάρχει διαπλοκή μεταξύ δόξας και ορθής δόξας και σε αυτό το σημείο η συμβολή της φιλοσοφίας είναι καθοριστική. Αυτό θα δούμε προσεκτικά.

Κείμενα: (…εἰς ἄπειρα κατακερματίζεσθαι την οὐσίαν…Πλωτίνου, 203-270, Εννεάδες, VI, 2, 22.  Πλατωνική η καταγωγή του παραθέματος)

Schopenhauer: H ενέργεια του σώματος δεν είναι τίποτε άλλο από πράξη της αντικειμενοποίησης της βούλησης, μεταφρασμένης δηλαδή σε αντίληψη, The World as Will and Representation, Dover Publications, 1859, σελ. 275. Merleau-Ponty, 1908-1961,: Tο σώμα κατοικεί το χώρο και το χρόνο. Αντιληπτική και διανοητική σύλληψη, Phénoménologie de la Perception, Gallimard, σελ.162, 269 κ.α.

Τήν μέν ψυχήν γιγνώσκειν, τήν δ’ οὐσίαν γιγνώσκεσθαι (Σοφιστής, 248D).

Επόμενες Συναντήσεις::  16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Η σημαίνουσα της συνείδησης. 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων
(Φιλοσοφικό Καφενείο)
24 Φεβρουαρίου 2020
Α Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57
Θέμα: Από τον Αναγωγισμό στον Αντιδυτισμό. Εισηγητής ο Νίκος Ταμπάκης, στις 6.30 μ.μ.
Είσοδος ελεύθερη






Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό πρώτο έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 18.30  μ.μ. 17 Φεβρουαρίου 2020: Το πρόσωπο και η γνώση.

 Σχέδιο Εισήγησης: Υπάρχει όντως γνώση χωρίς προσωπική συμμετοχή; Είναι η γνώση απρόσωπη ή δημιούργημα του ανθρώπου; Πολλά συναφή ερωτήματα θα μπορούσαν να τεθούν, όπως  ματεριαλιστική θεώρηση κατά την οποία  ό,τι ονομάζουμε γνώση είναι αποτέλεσμα τυφλών φυσικών διεργασιών που οδηγούν στον νευρωνικό άνθρωπο, η πανθεϊστική κατά την οποία το πρόσωπο ταυτίζεται με τη γνώση και αντίστροφα, η ιδεαλιστική κατά την οποία γνώση είναι η ανάμνηση των ιδεών που κατοπτρίζονται στα αισθητά πράγματα, κ.ο.κ.  Αν όμως ό,τι γνωρίζουμε συνδέεται αναπόφευκτα με τη  προσωπική μας συνείδηση, η προσωπική επίγνωση του συμβαίνοντος δεν είναι παρά ανάγνωση του ό,τι  ενοικεί ως άπειρη αρχή  σε κάθε αισθητό. Αυτό θα αναλύσουμε επικαλούμενοι την ταυτότητα, την ετερότνητα, την αναλογία-ομοιότητα.

Κείμενα: 1. Στον όλα καλύπτοντα καμβά του Χωρο-Χρόνου, το σύμπαν δείχνει δυναμικά μια ανάδυση στο χρόνο, ανάδυση που συνέχεται από διαδοχικά επίπεδα και μάλιστα καθένα με την χαρακτηριστική εμπειρική ποιότητά του. Η υψηλότερη από αυτές τις εμπειρικές ποιότητες που μας είναι γνωστές είναι το πνεύμα ή η συνειδητότητα. Η θεότητα είναι η επόμενη υψηλότερη ποιότητα στο υψηλότερο σημείο των γνώσεών μας και όπως θα παρατηρηθεί σε κάθε επίπεδο ύπαρξης υπάρχει μία ανώτερη εμπειρική ποιότητα η οποία ακολουθεί την προηγούμενή της κατώτερη, όπως φανερώνεται η θεότητα με το πνεύμα. Alexander, Space, Time and Deity, εκδ. Δρόμων 2. Ο Αριστοτέλης θεωρεί την ψυχή εντελέχεια του σώματος δυνάμει ζωήν ἔχοντος. Η αίσθηση διαφέρει ριζικά απ’ τα αισθητά, είναι πνευματική λειτουργία. Αυτή η θέση οφείλεται στο ότι η εννόηση του αισθητού, για να γίνει από παράσταση έννοια, προϋποθέτει το αμερές και αδιαίρετο της ψυχής, σε αντίθεση με τα αισθητά μεγέθη. (Τό δέ μή κατά τό ποσόν ἀδιαίρετον ἀλλά τῶ εἴδει νοεῖ ἐν ἀδιαιρέτω τῆς ψυχῆς, Περί Ψυχῆς, Γ΄, 430b). Ο Σταγιρίτης μάλιστα, στις κορυφαίες οντολογικές του αναζητήσεις, προσεγγίζει τον Πλάτωνα όταν διαπιστώνει πως είναι αδύνατο να υπάρχει χρόνος ψυχῆς μή οὒσης.

Επόμενες Συναντήσεις: 24-2-2020: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης). 9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία. 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Η σημαίνουσα της συνείδησης. 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό πρώτο έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 18.30  μ.μ. 10 Φεβρουαρίου: Συνειδητοποιούμενη Γνώση και Πρόσωπο.

 Σχέδιο Εισήγησης: Το ερώτημα συνίσταται στο αν είναι δυνατό να υπάρχει γνώση χωρίς προσωπική συνείδηση. Πέρα απ’ το ένστικτο το οποίο είναι μορφή στατικής και κυκλικής γνώσης και που υπηρετεί ερήμην του τη συντήρηση και την αναπαραγωγή, υπάρχει η γνώση ως συνείδηση, ως τελούμενη συνείδηση (σύνοιδα, συνειδήσω, συν-είδηση), ως συν-είδηση δηλαδή η οποία όχι μόνο γνωρίζει, αλλά η οποία προάγει τις προσκτώμενες γνώσεις αναπαράγοντές τις δημιουργικά. Αυτή είναι η συνειδητοποιημένη γνώση αφετηρίες της οποίας βρίσκουμε σε όλες τις πρακτικές επινοήσεις-τέχνες. Βέβαια, πολλές φορές οι γνώσεις μας είναι επιφανειακές, δε φθάνουν στο είναι των πραγμάτων, αλλά εμμένουν στο φαίνεσθαί τους και στην επιφανειακή τους συντήρηση και επέκταση.

Εδώ ακριβώς τίθεται το πρόβλημα του είναι της γνώσης, το πρόβλημα δηλαδή της σχέσης του προσώπου, της προσωπικής μας υπόστασης με το είναι των αισθητών πραγμάτων και από εδώ αρχίζει ο αγώνας των σχολών καθόσον (ιδεαλισμός, ρεαλισμός, πανθεϊσμός), καθόσον γνώση και προσωπική συνείδηση είναι οι δύο όψεις του αυτού νομίσματος. Αυτό θα ιχνεύσουμε. Κείμενα: 1. Ό,τι είναι αντιληπτό, είναι αισθητό; Ισχύει η φράση του Leibniz (1646-1716) Τίποτε δεν είναι νοητό αν δεν είναι αισθητό εκτός απ’ την ίδια τη νόηση; 2. Νοητός γάρ τυγχάνει θιγγάνων και νοῶν…Μ. τ. Φ., 1072b, και Θεού δ’ ἐνέργεια ἀθανασία, Περί Ουρανοῦ, Β, ΙΙΙ ). 3. Ο Husserl (1859-1938) έλεγε πως η συνείδηση είναι συνείδηση κάποιου πράγματος, κάτι που πορίζεται με την ειδητική υπερβατολογική αναγωγή, χωρίς όμως στη σκέψη του φιλοσόφου να αναγνωρίζεται με σαφήνεια το έμφυτο της διάνοιας κατά τη φαινομενολογική περιγραφή, παρά το ότι εισάγεται η υπερβατικότητα της γνωστικής συνείδησης. Ο Sartre (1905-1980) ο οποίος επηρεάστηκε απ’ τη χουσερλιανή φαινομενολογία αντιστρέφει: Το εγώ δεν είναι ο ιδιοκτήτης της συνείδησης, είναι το αντικείμενό της, το εγώ δηλαδή, το συνειδησιακό εγώ δε μπορεί να υπάρχει, καθόσον το καθεαυτό είναι δεν εκφράζεται αλλά εκβράζεται στο έγκοσμο και διαστρέφεται σε διεαυτό είναι(être en soi και être pour soi: Εγελιανοί όροι τους οποίους ο Sartre χρησιμοποίησε με αντίστροφη φορά) οδηγώντας στην κακή πίστη, στην αλλοτρίωση, στη ναυτία κ.ο.κ. Επόμενες Συναντήσεις::  13 -2-2020: Γνώση και πρόσωπο, 24-2-2020: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης). 9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία. 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Η σημαίνουσα της συνείδησης. 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 19.00  μ.μ. 10 Φεβρουαρίου: Συνειδητοποιούμενη Γνώση και Πρόσωπο.

 Σχέδιο Εισήγησης: Το ερώτημα συνίσταται στο αν είναι δυνατό να υπάρχει γνώση χωρίς προσωπική συνείδηση. Πέρα απ’ το ένστικτο το οποίο είναι μορφή στατικής και κυκλικής γνώσης και που υπηρετεί ερήμην του τη συντήρηση και την αναπαραγωγή, υπάρχει η γνώση ως συνείδηση, ως τελούμενη συνείδηση (σύνοιδα, συνειδήσω, συν-είδηση), ως συν-είδηση δηλαδή η οποία όχι μόνο γνωρίζει, αλλά η οποία προάγει τις προσκτώμενες γνώσεις αναπαράγοντές τις δημιουργικά. Αυτή είναι η συνειδητοποιημένη γνώση αφετηρίες της οποίας βρίσκουμε σε όλες τις πρακτικές επινοήσεις-τέχνες. Βέβαια, πολλές φορές οι γνώσεις μας είναι επιφανειακές, δε φθάνουν στο είναι των πραγμάτων, αλλά εμμένουν στο φαίνεσθαί τους και στην επιφανειακή τους συντήρηση και επέκταση.

Εδώ ακριβώς τίθεται το πρόβλημα του είναι της γνώσης, το πρόβλημα δηλαδή της σχέσης του προσώπου, της προσωπικής μας υπόστασης με το είναι των αισθητών πραγμάτων και από εδώ αρχίζει ο αγώνας των σχολών καθόσον (ιδεαλισμός, ρεαλισμός, πανθεϊσμός), καθόσον γνώση και προσωπική συνείδηση είναι οι δύο όψεις του αυτού νομίσματος. Αυτό θα ιχνεύσουμε. Κείμενα: 1. Ό,τι είναι αντιληπτό, είναι αισθητό; Ισχύει η φράση του Leibniz (1646-1716) Τίποτε δεν είναι νοητό αν δεν είναι αισθητό εκτός απ’ την ίδια τη νόηση; 2. Νοητός γάρ τυγχάνει θιγγάνων και νοῶν…Μ. τ. Φ., 1072b, και Θεού δ’ ἐνέργεια ἀθανασία, Περί Ουρανοῦ, Β, ΙΙΙ ). 3. Ο Husserl (1859-1938) έλεγε πως η συνείδηση είναι συνείδηση κάποιου πράγματος, κάτι που πορίζεται με την ειδητική υπερβατολογική αναγωγή, χωρίς όμως στη σκέψη του φιλοσόφου να αναγνωρίζεται με σαφήνεια το έμφυτο της διάνοιας κατά τη φαινομενολογική περιγραφή, παρά το ότι εισάγεται η υπερβατικότητα της γνωστικής συνείδησης. Ο Sartre (1905-1980) ο οποίος επηρεάστηκε απ’ τη χουσερλιανή φαινομενολογία αντιστρέφει: Το εγώ δεν είναι ο ιδιοκτήτης της συνείδησης, είναι το αντικείμενό της, το εγώ δηλαδή, το συνειδησιακό εγώ δε μπορεί να υπάρχει, καθόσον το καθεαυτό είναι δεν εκφράζεται αλλά εκβράζεται στο έγκοσμο και διαστρέφεται σε διεαυτό είναι(être en soi και être pour soi: Εγελιανοί όροι τους οποίους ο Sartre χρησιμοποίησε με αντίστροφη φορά) οδηγώντας στην κακή πίστη, στην αλλοτρίωση, στη ναυτία κ.ο.κ. Επόμενες Συναντήσεις::  24-2-2020: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης). 9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία. 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Η σημαίνουσα της συνείδησης. 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

2019-20: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ

ΝΕΟΣ ΧΩΡΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΜΑΣ

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 19.3^ο  μ.μ. 3 Φεβρουαρίου 2020: Τεχνητή Νοημοσύνη. Θεωρήσεις.

Σχέδιο Εισήγησης: Οι δυνατότητες του DNA, η γονιδιακή δομή, τα χρωμοσώματα (θεμελιώδη συστατικά του πυρήνα των κυττάρων που αποτελούνται από δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ, θεμελιώδες συστατικό) και άλλοι δομικοί παράγοντες, για να φθάσουμε στον εγκέφαλο με τα εκατό τρισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα, νευρογαγγλιακά κύτταρα, νευρώνες, συνάψεις, που όλα δημιουργούν ίλιγγο και στους ειδικούς οι οποίοι προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν. Παρά τον ιλιγγιώδη αριθμό τους, παρατηρούνται συναπτικά χάσματα που δυσχεραίνουν και την πλέον αισιόδοξη αισιόδοξη προσπάθεια ‘’ερμηνείας’’. Η ύπαρξη των νευρώνων-κατόπτρων φαίνεται να είναι καθοριστική για την ικανότητα δόμησης της ‘’της θεωρίας του νου’’ (Θανάση Ντινόπουλου, Συνείδηση και ελεύθερη βούληση Μία Νευροβιολογική Προσέγγιση, Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση,  Μάιος 2018, σελ. 92). Ας σημειωθεί πως με τη μέθοδο της λειτουργικής απεικόνισης μέσω μαγνητικού συντονισμού (fMRI), των ραδιενεργών ιχνηθετών που συνίστανται στην εισαγωγή ραδιενεργού ουσίας ώστε να είναι δυνατές οι αιμοδυναμικές και μεταβολικές, γνωστικές δηλαδή δραστηριότητες (περισσότερα στο εξαίρετο έργο των F. Guillaume, G.Tibergheim και J-Y Baudouin Ο Εγκέφαλος δεν είναι αυτό που Νομίζετε, εικόνες και αντικατοπτρισμοί του εγκεφάλου, μετάφραση Περικλής Παπαβασιλείου, Δίαυλος, 2018, σελ. 69 κ. εξ.), πολλές άλλες μέθοδοι που ενεργούν ως κλείδες γνώσης της τόσο πολύπλοκης εγκεφαλικής λειτουργίας, αναδύεται ένα σύμπαν με εκπλήσσουσες γνώσεις, αλλά και με πλήθος ανεξερεύνητων προβλημάτων…. Κατά τους ειδικούς, ο πρώτιστος εγκέφαλος που ανάγεται σε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια περιελάμβανε τον Ιππόκαμπο και την Αμυγδαλή. Πρόκειται για τον αρχαίο διαστωματικό φλοιό του εγκεφάλου, για να ακολουθήσει με τη διαδικασία της εξέλιξης του homo sapiens ο φλοιός και στη συνέχεια ο νεοφλοιός που προσέφερε διανοητικά πλεονεκτήματα στα οποία, πάντα κατά τους αισιόδοξους γενετιστές, οφείλεται ο πολιτισμός (Σημειώνουμε πρόχειρα το βιβλίο του Yuval Noah Harari (1976-,  Homo Deus, Αλεξάνδρεια, 2017, όπου οι αισιόδοξες ‘’προβλέψεις’’ και ‘’διαπιστώσεις’’, αλλά και προβληματισμοί: Συγκεκριμένα, αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ιδέα πώς και γιατί οι ροές δεδομένων θα μπορούσαν να παραγάγουν συνείδηση και υποκειμενικές εμπειρίες. σελ. 388)… . Ο σημαντικότατος ερευνητής Damάsio (1944-) λ.χ. ισχυρίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο ο συγκινησιακός εγκέφαλος εμπλέκεται στη λογική σκέψη όσο και ο σκεπτόμενος εγκέφαλος, (in Daniel Goleman, Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, Πεδίο, 2011, τ. Α’, σελ. 65)… Ο σύγχρονός μας Jay Lobard λ.χ. στο έργο του Ο Νους του Θεού, Πεδίο, 2018, σελ. 73, παρατηρεί: Ο αριστερός εγκέφαλος τείνει να βλέπει τις σχέσεις με βάση τη χρησιμότητά τους για τον ίδιο μας τον εαυτό, ενώ ο δεξιός αντιμετωπίζει την ατομική ύπαρξη ως μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου, αλληλεξαρτώμενου τοπίου…Ο δεξιός εγκέφαλος και οι κατοπτρικοί νευρώνες του έχουν έχουν εξελιχθεί έτσι όχι μόνο να γνωρίζουν αντικειμενικά τα πράγματα, αλλά να έχουν και σοφία γι’ αυτά… Penrose: Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι γνώσεις μας σε ό,τι αφορά τη βιολογική δομή και τους περίπλοκους ηλεκτρικούς και χημικούς μηχανισμούς που κυβερνούν την εγκεφαλική δραστηριότητα είναι ανεπαρκείς για οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια προσομοίωσης σε υπολογιστή. Επίσης: Η μαθηματική αλήθεια δεν επιβεβαιώνεται με τη βοήθεια ενός γνωστού για τη συνέπειά του συνόλου αλγοριθμικών κανόνων. Επίσης: Η συναίσθηση πρέπει πράγματι να αποτελεί σημαντικό συστατικό της κατανόησης και η κατανόηση πρέπει να είναι τμήμα κάθε γνήσιας νοημοσύνης (Roger Penrose, Σκιές του Νου, σελ. 269, 122, 66)… Το να προσπαθούμε να εξηγήσουμε τη σκέψη και τη λογική με όρους της κυβερνητικής είναι εξίσου ανέλπιδο και παραπλανητικό (John Haugeland, 1945-2010, Τεχνητή Νοημοσύνη, Κάτοπτρο, 1992, σελ. 233). Επίσης: Μπορούμε άραγε να παρατηρήσουμε τη σκέψη μέσα στον εγκέφαλο χάρη στις νέες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου; Στο ερώτημα αυτό, και φαινομενικά παραδόξως, η μόνη επιστημονική απάντηση είναι: όχι… Εκτός από τη συνδυαστική πολυπλοκότητα των νευρωνικών διεργασιών, η δυναμική πολυπλοκότητα της εγκεφαλικής λειτουργίας παραμένει ένα μείζον εμπόδιο (Guillaume, Tiberghein, Baudouin, μν. εργ., σελ. 157, 159).

Επόμενες Συναντήσεις: 10 Φεβρουαρίου: Συνειδητοποιούμενη Γνώση και Πρόσωπο. 24 Φεβρουαρίου 2020:  Πραγματικότης και Αλήθεια: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης). 9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία. 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: (Χρήστος Μαλτέζος). 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Όροι: Αμυγδαλή, Ιππόκαμπος, νεοφλοιός, δεξιοί πρωμετωπιαίου λοβοί (συναισθήματα), αριστερός λοβός (θερμοστάτης αρν. Συναισθ.), συμπαθητικό, παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, επίφυση ή κωνάριο, ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια, DNA, γονιδιακή δομή, χρωμοσώματα: Θεμελιώδη συστατικά του πυρήνα των κυττάρων που αποτελούνται από δεσοξυριβονοκλεϊκό οξύ, νευρώνες, συνάψεις, νευρώνες-κάτοπτρα….

16 Δεκεμβρίου 2019: Φίλες και φίλοι, μετά την πολύ καλή, 15ετή περίπου, συνεργασία με τους εκλεκτούς μας φίλους κ. Θωμά, Χρήστο, Ανδρέα και Βασίλη Χήτα, στο café Κοραής, αλλάζουμε στέγη λόγω αλλαγής ιδιοκτησίας και χρήσης του καταστήματος. Τους ευχαριστούμε και τους ευγνωμονούμε για την πολύτιμη βοήθειά τους. Ο νέος τόπος συναντήσεών μας από 20 Ιανουαρίου 2020 είναι το A Tempo Art Bistro του κ. Γεωργίου Θωμοπούλου τον οποίο ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Η διεύθυνση: Ακαδημίας 57 (κέντρο). Με χαρά θα συναντηθούμε εκεί πλέον. Θερμότατες ευχές για τις ευφρόσυνες γιορτές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Ν. Μ.

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό πρώτο έτος)

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό έτος)

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57 στις 19.3^ο  μ.μ. 27 Ιανουαρίου 2020: Τεχνητή Νοημοσύνη: Μικρό Χρονικό.

Σχέδιο Εισήγησης: Τα προβλήματα τα οποία δημιουργούνται με την τεχνητή νοημοσύνη, θετικά και ενδεχομένως αρνητικά, δεν είναι τόσο νέα όσο φανταζόμαστε. Το ερώτημα είναι ευθύβολο: Μπορεί να δημιουργηθεί πραγματική νοημοσύνη με υποκατάστατα του εγκεφάλου, είναι δηλαδή δυνατό η σκέψη μας να είναι παράγωγο των νευρωνικών και γενικότερα των βιολογικών διαδικασιών και μόνο; Ήδη το πνεύμα της αίσθησης, και της αντίληψης ώστε να παράγεται λόγος, τίθεται εκ νέου. Δεν είναι δυνατό να υπάρξει οριστική και απόλυτη ‘’απόδειξη’’, αλλά επιβάλλεται μία περιεσκεμμένη θεώρηση μακριά απ’ την αντιφατική αυτοερμηνεία. Αυτό θα μας βοηθήσει αν δούμε πρότερες απόψεις επιφανών. Έτσι θα κατανοήσουμε το πνεύμα της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Κείμενα: 1. Ψυχῆς πείρατα ἰών οὐκ ἂν ἐξεύροιο πãσαν ἐπιπορευόμενος ὁδόν, οὓτω βαθύν λόγον ἒχει, Ηράκλειτος, Β 45.

2. Για τον Η. Poincaré (1854-1912) η επιστήμη αρνείται να προσφέρει στήριγμα σε μια μεταφυσική της φύσης, σε έναν ρεαλισμό. Στηρίζεται σε μια φιλοσοφία της σκέψης, σε έναν ιδεαλισμό (Science et méthode, Flammarion, 1920, σελ. 97).

3. Αναφέρουμε απλά τη θεώρηση του Jean-Pierre Changeur (1936-), νευρωνικής μάλιστα κατεύθυνσης, η οποία όμως διακρίνεται για την επιστημονική της διαύγεια: Η ταύτιση των ψυχονοητικών καταστάσεων με τις αντίστοιχες φυσιολογικές ή φυσικοχημικές καταστάσεις του εγκεφάλου δεν αποτελεί καν επιστημονική θεωρία, αλλά ιδεολογική άποψη (Ο Νευρωνικός άνθρωπος, Ρέππας, 1984² , σελ. 399.

4. Για τον Πλάτωνα η ψυχή είναι ἐκμαγεῖον στο οποίο καταγράφεται η αίσθηση ἡ συνεκπίπτουσα καί γεννωμένη μετά τοῦ αἰσθητοῦ (Θεαίτητος, 156b), ώστε να επιτυγχάνεται ἡ σύναψις τῆς αἰσθήσεως πρός τήν διάνοιαν (Θεαίτητος,195d).

Επόμενες Συναντήσεις: 3 Φεβρουαρίου 2020: Τεχνητή Νοημοσύνη. Θεωρήσεις. 10 Φεβρουαρίου: Συνειδητοποιούμενη Γνώση και Πρόσωπο. 24 Φεβρουαρίου 2020:  Πραγματικότης και Αλήθεια: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης). 9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία. 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Η σημαίνουσα της συνείδησης. 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό. τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Οι συναντήσεις μας θα γίνονται στο εξής στο φιλόξενο A Tempo Art Bistro, Ακαδημίας 57, Κέντρο, στις 19.30 μ.μ. 16 Δεκεμβρίου 2019: Το άρρητο και το ρητό. Η μυστική πηγή.

Σχέδιο Εισήγησης: Είναι γνωστό πως με τον όρο άρρητο εννοούμε, ταυτολογώντας, το απόλυτο, το απερινόητο, το υπερούσιο, κυρίως σύμφωνα με όρους της οντοθεολογίας, αλλά υπάρχει παρεξήγηση. Το άρρητο δεν είναι απερινόητο κ.ο.κ., αλλά το κατεξοχήν ρητό το οποίο, και εδώ ας προσέξουμε, είναι απόλύτως γνωστό και γι’ αυτό ανέκφραστο, αν κάθε εκφραστό εκφράζεται, πάντα συμβολικά. Συμβαίνει μάλιστα το εξής: Κάθε εκφραστό είναι αδήριτα συμβολικό, σχετικό, παροδικό και, το κυριότερο, παραπέμπει κάπου, αφού η έκφρασή του είναι πάντα σχετική. Νοηματοδοτεί όμως με το συμβολικό του λέγειν και αυτό είναι αποκαλυπτικό, νοηματοδοτεί  ως ορίζον οριζόμενο, παραπέμποντας δηλαδή σε ό,τι δεν είναι, στο άρρητο ως πηγή κάθε νόησης-εννόησης. Αυτό δεν είναι φιλοσοφικό δόγμα, αλλά παναλήθεια της ζωής σε όλους τους τομείς έκφρασης (μύθος, λογοτεχνία και ιδία ποίηση, σχήματα λόγου, λογική, αισθητική, κ.ο.κ.). Θα κάνουμε τις ανάλογες προσεγγίσεις. Κείμενα: HERMANN BROCH, Βιργιλίου Θάνατος, μετάφραση-επίλογος: Γιώργος Κεντρωτής, Gutenberg, 2000.  …διότι ο πόθος των χεριών δε φτάνει όπως δε φτάνει  κι ο πόθος του ματιού κι ο πόθος του αυτιού, διότι επαρκής είναι μονάχα ο πόθος της καρδιάς και της σκέψης, όταν είναι μαζί, όταν είναι ένα, η ποθεινή ολότητα του απείρου μέσα κι έξω, που θωρεί, γροικά, ψυχανεμίζεται, ανασαίνει την ενότητα της διπλής εισκαιεκπνοής…σελ.19.             Στο πιο  απομεμακρυσμένο όριο λάμπει το κάλλος, Απ’ το πιο μεμακρυσμένο σημείο λάμπει μες τους ανθρώπους…σελ.171… BLANCHOT, L’ espace litteraire, Gallimard/idées, 1955.…η γοητεία της παιδικότητάς μας οφείλεται στο ότι η παιδικότητα είναι  η στιγμή της γοητείας, είναι η ίδια καταγοητευμένη, εκπεπληγμένη,  και αυτή η χρυσή ηλικία  φαίνεται  περιλουσμένη  από ένα λαμπρό φως γιατί δεν αποκαλύπτει κάτι, όντας ξένο σε κάθε αποκάλυψη, καθαρό απαύγασμα…σελ.26…Επόμενες Συναντήσεις: 20 Ιανουαρίου 2020: Η επίγνωση της γνώσης. 27 Ιανουαρίου 2020: Τεχνητή Νοημοσύνη: Μικρό Χρονικό.  3 Φεβρουαρίου 2020: Τεχνητή Νοημοσύνη. Θεωρήσεις. 10 Φεβρουαρίου: Συνειδητοποιούμενη Γνώση και Πρόσωπο

24 Φεβρουαρίου 2020: Πραγματικότης και Αλήθεια: Από τον Αναγωγισμό στον Αναδυτισμό ( Εισηγητής: Νίκος Ταμπάκης)  9 Μαρτίου 2020:  Γνώση και Δοξασία 16 Μαρτίου 2020: Από τον μυστικιστή επιστήμονα στον διαδραστικό μετάνθρωπο (Ηθικοκοινωνική προσέγγιση της ΤεχνητήςΝοημοσύνης Εισηγητής Χρήστος Μαλτέζος). 23 Μαρτίου 2020: Θεώρηση της Γνώσης 30 Μαρτίου 2020: Αυτοπαρατηρησία και Ενσυναίσθηση. 4 Μαϊου 2020: Σημαίνουσες του προσώπου: Προσωποκρατία  και συμπαντική θεώρηση. 11 Μαϊου 2020: Επιθυμία και Γνώση. 18 Μαϊου 2020: Ενεργοποίηση και Δημιουργία. Επιλογικό.

 τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή αθηναϊκά βραδινά

Αθηναϊκά Βραδινά Φιλοσοφικών Συζητήσεων-Αναζητήσεων (Φιλοσοφικό Καφενείο, εικοστό πρώτο έτος)

Ιπποκράτους 35, Αθήνα, 19.30 μ.μ.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Και πάλι θα βρεθούμε στο πατάρι του αγαπημένου μου café Κοραής για να συζητήσουμε και να διαστοχασθούμε για εικοστή πρώτη χρονιά. Το θέμα μας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον:

Γνώση και Συνείδηση

Με αναφορά στην τεχνητή νοημοσύνη

΄Όπως και κατά τα προηγούμενα χρόνια, η προσέλευση είναι ελεύθερη και οι δυνατότητες παρέμβασης ανοιχτές για όλους. Θα χαρούμε αν συναντήσουμε και νέους φίλους και αν οι συναντήσεις μας προσφέρουν ή ενισχύσουν την προσπάθειά μας η οποία είναι καθαρά διανθρώπινη: Με τον ειλικρινή διάλογο ο άνθρωπος συναντάει τον άνθρωπο-συνάνθρωπο. Οι συναντήσεις μας θα γίνονται πάντα ημέρα Δευτέρα, στις 19.30 κατά το ακόλουθο πρόγραμμα:

14 Οκτωβρίου 2019:  Αίσθηση και αισθητά. Ο Ρεαλισμός.

21 Οκτωβρίου 2019: Αντίληψη και Αντιληπτά.

 4 Νοεμβρίου 2019: Αίσθηση και Αντίληψη.

11 Νοεμβρίου 2019: Το Είναι της Γνώσης. Ο ιδεαλισμός.

25 Νοεμβρίου 2019: Παράσταση και Εντύπωση. Ο Σκεπτικισμός.

 2 Δεκεμβρίου  2019:  Γνώση και Φαντασία

9 Δεκεμβρίου 2019: Το πρόσκαιρο και το Παράμονο. Η Λογική.

16 Δεκεμβρίου 2019: Το Άρρητο και το Ρητό. Η μυστική πηγή.

20 Ιανουαρίου 2020: Η επίγνωση της γνώσης.

Θα ακολουθήσει έγκαιρα το πρόγραμμα Ιανουαρίου-Μαϊου 2020.

Με τους θερμούς χαιρετισμούς μου

Νίκος Μακρής, τηλ. 6977093615 (www.filosofiko-kafeneio.blogspot.com ή το φιλοσοφικό καφενείο

Οι συναντήσεις μας γίνονται στο φιλόξενο café Κοραής, στις 19.45 μ.μ.